بررسی آرايه های ادبی در متون و اشعار مانوی : پایان نامه ارشد رشته فرهنگ و زبان های باستان

هر دانشجویی در مقطع تحصیلات تکمیلی، که شامل دوره های کارشناسی ارشد و دکتری است، مشغول به تحصیل باشد، بعد از اینکه تمام واحد های درسی تعیین شده را گذراند، موظف است برای تمام کردن دورۀ خود رساله و یا پایان نامه ای بنویسد و طی مراسمی رسمی که از قبل برنامه ریزی شده است، از آن دفاع کند و نمرۀ قبولی بگیرد. نوشتن پایان نامه برای دانشجوی کارشناسی ارشد تقریباً اولین تجربۀ علمی و پژوهشی جدی و روشمند است و دانشجو با نوشتن پایان نامه در واقع راه را برای پژوهش های بعدی اش هموار می کند. همان طور که می دانید پایان نامه یا رساله نوعی پژوهش دانشگاهی است و بنابراین باید از بیشتر قواعدی که در حوزۀ پژوهش ها و تحقیقات آکادمیک وجود دارد پیروی کند و بتواند پیام خود را به گونه ای که رسا، علمی، مستدل و منطقی باشد، به مخاطبانش برساند. پايان نامه کارشناسی ارشد در رشته فرهنگ و زبان های باستان با عنوان بررسی آرايه های ادبی در متون و اشعار مانوی در۱۱۹ صفحه با فرمت word نگارش شده است .

چکیده پایان نامه بررسی آرايه های ادبی در متون و اشعار مانوی :

ماني در سال ۲۱۵ ميلادي در بابل از پدر و مادري ايراني به دنيا آمد. او پس از ادعاي دريافت وحي در دو مرحله، يکي در سن ۱۲ سالگي و ديگري در سن ۲۴ سالگي؛ خود را آخرين فرستادة خداوند ناميد و به خود لقب ” خاتم النبيين” داد. ماني براي ترويج دين خود بهايران و چند کشور ديگر سفرکرد. در ايران از شاپوراول اجازه گرفت و تا زمان بهراماول بدون هيچگونه مشکلي به ترويج دين خود پرداخت.

دين ماني ترکيبي از آموزههاي اديان مسيحي، زرتشتي و گنوسي است که او آن را در قالب اسطوره بهشعر و نثر بيانکردهاست. سرودنامه ها، بخش عمدهاي از ادبيات مانوي را تشکيل ميدهند که از مهمترين آنها انگ دروشنان (روشنيهاي کامل) و هويدگمان (نيکبختي براي ما) و مهرنامگ(سرودنامه) ميباشد.

همچنين داستانهاي تمثيلي قسمت مهمي از ادبيات مانوي را بهخود اختصاصميدهند که در پس آن داستانها، عقايد دين ماني نهفته است. ماني شاعر توانايي بود و در اشعار خود از تشبيهات زيبا و استعاره و کنايه هاي بديع بهره ميبرد. متون و اشعار مانوي از جنبه هاي زيادي همچون ساخت دستور زبان، ترجمه، ريشه شناسي و وزن شعري بررسي شده و کتابهاي ارزشمند فراواني در اين زمينه ها نوشته شده اند. امّا زيبايي اين متون و اشعار از نظر ادبي چندان مورد توجه قرارنگرفتهاست.

در اين پاياننامه سعيشده که بازتاب انديشه هاي ماني در اشعار او مورد تجزيه و تحليل قرارگيرد و این نکته روشن شود که آیااساساً مانی و مانویان از ادبیات به عنوان وسیله ای جهت تبلیغ دین خود استفاده میکردند. که این امر با مطاله و بررسی کتابهای بهروز نویسندگان صاحبنام این رشته و نیز مقالات جدید اساتید ایرانی و غیر ایرانی انجام شد و در نهايت نگارنده را به اين نتيجه رساند که ماني با بهره گيري از واژگاني خاص در قالب آرايه هاي ادبي (بخصوص کنايه، تشبيه و استعاره) دين خود را تبليغ ميکرده است.

کليد واژه : ماني، آرايه هاي ادبي، شعر،متون و اشعار مانوی

هدف تحقيق

هدف این تحقیق، بررسی ادبی آثار مانوی است؛ مقوله ای که شاید کمتر بهآن توجه شده باشد. زیرا از جنبه های دیگر همچون ترجمه، تجزیه وتحلیل ساخت دستور زبان و ریشه شناسی بررسیهای بسیاری انجام شده و کتابهای بارزی در هر کدام از این زمینه ها نوشتهشدهاند. اما میتوان گفت خلأ تحقیق از جنبه ادبی این متون احساس میشود که هدف این پایان نامه، به نوعی پرکردن این خلأ است.

پيشينة تحقيق بررسی آرايه های ادبی در متون و اشعار مانوی :

مطالعات مانوی از نیمة دوم قرن شانزدهم آغازشدند؛ زمانیکه مدافعان کلیسای کاتولیک به مارتین لوتر و عقاید او حمله کردند و “عقاید جدید او” را حیات دوباره انحرافات مانی نامیدند. این حملات بی پاسخ نماندند و در سال ۱۵۷۸ نخستین مطالعه مانوی شکلگرفت. نویسنده ای بهنام سيراكوس اسپانبرگ “Cyriacus Spangenberg” اتهامات وارده به مارتین لوتر را مبنی بر اینکه او انحرافات مانی را رواج میدهد، ردکرد. او تلاشکرد ثابت کند که عقاید این دو نفر هیچ نقطه اشتراکی باهم ندارند. این اختلافات تا مدتها ادامه داشتند و جالب به نظر میرسیدند زیرا باعث جمع آوری و انتشار یادداشتهای پراکنده در مورد مانی و مانویت در نوشته های یونانی و لاتین میشدند. این شیوه در طول قرن هفدهم نیز ادامه یافت.

مریبویس متون مهمی را در مقاله ای بهنام “چند سرود ابجدی پارتی” چاپکرد و در سال ۱۹۵۴ کتاب “سری سرودهای مانوی به پارتی” را منتشرنمود.

ترجمه آلمانی تمام سرودهای ایرانی و ترکی توسط هانسيواخيمكليمكانت “H.-J.Klim Keit” در ۱۹۸۹ و نسخه تصحیحشده آن در ۱۹۹۳ چاپشد. رونوشت و ویرایش بخشی از ” سرودهای مانوی” توسط زوندرمان در ۱۹۹۰ چاپشد و مجموعه متون آن، سالها بعد درسال ۲۰۰۰ به چاپرسید. سرودهای جدلی مانوی در ۱۹۹۷ توسط شروو منتشرشدند.

در میان نویسندگان ایرانی میتوان بهابوالقاسم اسماعیلپور اشارهکرد. ایشان کتابهای “سرودهای روشنایی” را در سال ۱۳۸۵ و “ادبیات گنوسی” را در سال نوشت. کتاب سرودهای روشنایی دربردارنده متون و شعرهای مانوی است. “نوشته های مانی و مانویان” اثر ایرج وامقی به سال۱۳۷۸، شامل ترجمة متون است و در پاورقی تا حد زیادی به نمادهای به کاررفته در متون و اشعار مانوی میپردازد. فصل دوم کتاب “شعر در ایران پیش از اسلام” نوشتة محسن ابوالقاسمی در سال ۱۳۷۴ به شعر در ایران میانه، اشعار جامعه مانوی و قالبهای شعری میپردازد.

روش تحقيق

شیوة تحقیق در این پایان نامه به صورت کتابخانه ای بوده که با مطالعه کتابها و مقالات علمی مرتبط و نوشتن آنها به صورت برگیزه بوده است. همچنین از سایتهای معتبر، درجای خود استفاده شده است.