پایان نامه ، تحقیق و مقاله | دیجی لود

ادامه مطلب

DOC
پایش و پهنه بندی خشکسالی های ایران : دانلود پایان نامه ارشد جغرافیا
doc
تعداد صفحات : 126
پایان نامه کارشناسی ارشد
رشته جغرافیا
همراه با جداول و اشکال
79000 تومان


پایان نامه ای که به کاربران همیشگی فروشگاه دیجی لود معرفی میگردد با عنوان پایش و پهنه بندی خشکسالی های ایران از سری پایان نامه  های رشته جغرافیا و در مقطع کارشناسی ارشد میباشد. این پایان نامه با گرایش اقلیم­ شناسی در برنامه ریزی محیطی در ۱۲۶  صفحه با فرمت word (ویرایش شده ) نگارش شده است . امیدواریم مورد توجه کاربران سایت و دانشجویان عزیز مقاطع تحصیلات تکمیلی رشته جذاب جغرافیا قرار گیرد.

 

چکیده پایان نامه پایش و پهنه بندی خشکسالی های ایران:

در این پژوهش پایش و پهنه بندی خشکسالی و همچنین بررسی ابعاد مختلف آن در سطح کشور ایران با استفاده از آمار و اطلاعات مربوط به بارش و دمای ۳۰ ساله (۲۰۱۰ – ۱۹۸۱) سازمان هواشناسی کشور انجام گرفته است. به منظور آنالیز داده ­ها از روش شاخص SPI و RDI استفاده شده و جهت محاسبه شاخص RDI، تبخیر و تعرق پتانسیل از روش ترنت­وایت محاسبه گردید.

در ادامه این شاخص­ها در تعیین فاکتورهای مختلف خشکسالی (شدت، مدت، وسعت، فراوانی و توالی) مورد استفاده قرار گرفته و با یکدیگر مقایسه شدند. نتایج نشان داد شاخص SPI برای برآورد فاکتورهای مختلف خشکسالی در تمام ایران قابلیت استفاده داشته و می­تواند به عنوان مدلی جهت پایش خشکسالی­ها مورد استفاده قرار بگیرد ولی شاخص RDI با توجه به تنوع اقلیمی زیاد در ایران یکسان عمل ننموده و از این توانایی برخوردار نمی­باشد.

همچنین مقادیر به دست آمده برای این دو شاخص مورد تحلیل خوشه­ای به روش وارد و مجموع تفاضل هر داده از یک خوشه با بردار میانگین آن خوشه (فاصله اقلیدسی) انجام گرفت که در نتیجه این اقدام براساس شاخص SPI ایستگاه­ها به ۶ گروه و بر اساس شاخص RDI به ۵ گروه مجزا از نظر تشابه در شرایط آب و هوایی تقسیم شدند. فراوانی خشکسالی­ها از طریق شمارش ماه­هایی که شاخص SPI مقادیر منفی گرفتند محاسبه شده و روابط بین مدت  فراوانی برای کلیه ایستگاه­ها محاسبه گردید.

نتایج نشان داد که رابطه مدت – فراوانی در ایستگاه­ها از نوع لگاریتمی، معادلات درجه ۴، ۵ و ۶ بوده و از روند خطی پیروی نمی­نمایند. از طریق روش­های میان­یابی پهنه­ بندی خشکسالی بر اساس شدت آن در دوره­های خشک منتخب انجام گرفت و مساحت پهنه­ ها محاسبه گردید. از اطلاعات به دست آمده از این طریق مشخص گردید در تمامی بازه ­های هشتگانه سیستم طبقه­ بندی خشکسالی بهترین تابع برازش داده­های واقعی تابع لوگ نرمال دو فراسنجی می­باشد. همچنین مشخص گردید رابطه شدت – وسعت در تمامی بازه­­های مذکور به استثنای ترسالی­های شدیدتر از ۲ که از نوع معادله درجه ۳ می­باشد در مابقی بازه­ها از نوع معادله درجه ۲ می­باشد.

واژه­ های کلیدی: پایش خشکسالی، تحلیل فضایی، شاخص بارش استاندارد شده (SPI)، شاخص شناسایی خشکسالی (RDI)، ایران

اهداف تحقیق پایش و پهنه بندی خشکسالی های ایران:

با توجه به اثرات مستقیم و غیر مستقیمی که خشکسالی بر منابع آب و متعاقب آن بر تاسیسات زیر بنایی وارد می­آورد و می­تواند از نظر مدت و گستردگی بسیار طولانی مدت و گسترده باشد، باعث ضعف و کاهش عملکرد فعالیتهای اجتماعی و اقتصادی شده و از یک طرف چرخه اقتصادی را دچار اختلال می­نماید و از طرف دیگر جبران خسارات ناشی از خشکسالی مستلزم صرف هزینه­های بسیار زیاد می­باشد. چنانچه در بحث مدیریت و حفاظت منابع آب مقوله خشکسالی در نظر گرفته نشود برنامه ریزی­های مدیریتی پایه ومبنای کاربردی و سودمند نداشته و در دراز مدت مشکلات متعدد ناشی از کمبود منابع آب شرین دامن­گیر خواهد بود:

از اهداف علمی این تحقیق میتوان به تعیین ابعاد مختلف خشکسالی (شدت، مدت، فراوانی و وسعت) و از اهداف کاربردی آن میتوان به مقایسه دو شاخص SPI و RDI در نواحی مختلف ایران و همچنین ارائه معادلات و روابط بین ابعاد مختلف خشکسالی اشاره نمود.

بنابراین شناخت و آگاهی از این پدیده می­تواند امکانات بیشتری را در اختیار مدیران و برنامه ریزان ذیربط جهت ارائه راهکارها و کشف و استفاده هرچه بهتر از استعدادها و توانای­های هر منطقه­ فراهم آورد تا مدیران با آمادگی هرچه بیشتر به مقابله با این پدیده بپردازند و اثرات نامطلوب ناشی از آن را تا جای ممکن بکاهند و تا حد ممکن اثرات جبران ناپذیری که این پدیده در برخی از ابعاد طبیعی و انسانی می­تواند برجای بگذارد، کاهش یابد.

 روش جمع آوری اطلاعات

روش گردآوری اطلاعات در این تحقیق کتابخانه­ای بوده و از طریق مرور و مطالعه مقالات، پایان­نامه­ها و پژوهشهای محققین، اساتدید و دانشجویانی است که در مطالعات خود به این زمینه پرداخته­ و شامل کارهای انجام شده پیشین می­باشد که در ایران و در جهان صورت گرفته است.

  ابزار گرداوری اطلاعات

ابزار گردآوری اطلاعات استخراج آمار و اطلاعات مورد نیاز از بانکهای اطلاعاتی ، شبکه های اینترنتی،  کامپیوتری و ماهواره ای بوده است.

 

فهرست مطالب پایش و پهنه بندی خشکسالی های ایران:

  •  چکیده
  • ۱- فصل اول(کلیات تحقیق)  ۱
  • ۱-۱  مقدمه  ۱
  • ۱-۲  بیان مسأله  ۳
  • ۱-۳  سوالات تحقیق  ۴
  • ۱-۴  فرضیه  ۴
  • ۱-۵  اهداف تحقیق  ۴
  • ۱-۶  روش جمع آوری اطلاعات   ۵
  • ۱-۷  ابزار گرداوری اطلاعات   ۵
  • فصل دوم (مرورمنابع، ادبیات تحقیق، پیشینه تحقیق)  ۷
  • ۲-۱  پیشینه تحقیق  ۷
  • ۲-۲  مبانی نظری   ۱۳
  • ۲-۲-۱  تعریف خشکسالی   ۱۳
  • ۲-۲-۲  مولفه­های خشکسالی   ۱۵
  • ۲-۲-۳  زمان خشکسالی   ۱۵
  • ۲-۲-۴ مدت خشکسالی   ۱۶
  • ۲-۲-۵  وسعت خشکسالی   ۱۶
  • ۲-۲-۶  شدت خشکسالی   ۱۷
  • ۳- فصل سوم (روش اجرای تحقیق، مواد و روش­ها)  ۱۹
  • ۳-۱ معرفی منطقه مورد مطالعه  ۱۹
  • ۳-۲  مواد و داده­ها ۲۰
  • ۳-۳  روش­ها ۲۳
  • ۳-۳-۱  روش SPI  ۲۳
  • ۳-۳-۲  روش RDI  ۲۶
  • ۴- فصل چهارم (تجزیه و تحلیل داده­ها ویافته­های تحقیق)  ۳۰
  • ۴-۱  شاخص SPI  ۳۱
  • ۴-۱-۱  فراوانی خشکسالی   ۶۱
  • ۴-۲  شاخص RDI  ۶۶
  • ۴-۳ مقایسه دو روش SPI و  RDI  ۶۹
  • ۵- فصل پنجم (بحث، نتیجه گیری و پیشنهادات)  ۸۸
  • ۵-۱  دسته بندی ایستگاه­ها براساس شاخص SPI و RDI  ۸۸
  • ۵-۱-۱ دسته بندی براساس شاخص SPI  ۸۸
  • ۵-۱-۲  دسته بندی براساس شاخص RDI  ۹۲
  • ۵-۲  تحلیل مکانی خشکسالی   ۹۴
  • ۵-۳  رابطه شدت – وسعت   ۹۸
  • ۵-۴  نتیجه گیری کلی   ۱۰۴
  • منابع و مآخذ  ۱۰۶

 

فهرست جداول

  • جدول ۳-۱ مشخصات ایستگاه­های مورد مطالعه  ۲۲
  • جدول ۳-۲ طبقه ­بندی خشکسالی از طریق مقدار SPI و احتمال وقوع متناظر با آن  ۲۴
  • جدول ۳-۳ مقادیر ضریب اصلاحی  در معادله ترنت وایت برای عرضهای (شمالی) مختلف جغرافیایی در ماه­های میلادی   ۲۹
  • جدول ۴-۱ جدول ضرایب تابع توزیع گاما جهت محاسبه شاخص SPI  ۳۲
  • جدول ۴-۲  مقایسه توزیع احتمال مشاهده شده با توزیع احتمال SPI در ایستگاه­های مورد مطالعه  ۳۳
  • جدول ۴-۳  فراوانی وقوع خشکسالی­ها در مدت­های تعریف شده در ایستگاه­های مورد مطالعه  ۶۳
  • جدول ۴-۴ معادلات برآورد رابطه فراوانی وقوع با مدت خشکسالی به ماه در ایستگاه های مورد مطالعه  ۶۵
  • جدول ۴-۵  مقایسه توزیع احتمال مشاهده شده با توزیع احتمال نرمال در ایستگاه های مورد مطالعه  ۶۷
  • جدول ۴-۶ رابطه رگرسیون و ضریب همبستگی بین شاخص SPI و RDI  ۸۶
  • جدول ۵-۱  رابطه رگرسیون بین احتمال وقوع شدت – محدوده درگیر برای دوره برگشت­های مختلف    ۱۰۲
  • جدول ۵-۲ احتمال وقوع شدت – محدوده درگیر برای دوره برگشت­های مختلف    ۱۰۳

 فهرست اشکال

  • شکل ۲-۱ نمایش شماتیک دوره های مرطوب وخشک  Mj: بزرگی خشکسالی، Li : مدت خشکسالی  ۱۴
  • شکل ۳-۱ موقعیت جغرافیایی و پراکندگی  ناهمواری­های ایران  ۲۰
  • شکل ۳-۲ نقشه موقعیت ایستگاه­های مورد مطالعه  ۲۱
  • شکل ۴-۱  مقایسه احتمال وقوع مشاهده شده با منحنی احتمال نرمال در کل ایستگاه ها و گروه­های تعیین شده ۳۴
  • شکل ۴-۲ نقشه گروه بندی ایستگاه­ها بر اساس احتمال وقوع مشاهده شده ۳۶
  • شکل ۴-۳ مقایسه احتمال وقوع مشاهده شده با احتمال نرمال SPI در ایستگاه های اراک ، اردبیل ، ارومیه ، اصفهان ، اهواز و ایرانشهر  ۳۸
  • شکل ۴-۴ مقایسه احتمال وقوع مشاهده شده با احتمال نرمال SPI در ایستگاه های آبادان ، آباده ، بابلسر ، بجنورد ، بم و بندرانزلی  ۳۹
  • شکل ۴-۵ مقایسه احتمال وقوع مشاهده شده با احتمال نرمال SPI در ایستگاه های بندرلنگه ، بندرعباس ، بوشهر ، بیرجند ، تبریز و تربت حیدره ۴۰
  • شکل ۴-۶ مقایسه احتمال وقوع مشاهده شده با احتمال نرمال SPI در ایستگاه های تهران ، چابهار ، خرم آباد ، خوی ، رامسر و زابل  ۴۱
  • شکل ۴-۷ مقایسه احتمال وقوع مشاهده شده با احتمال نرمال SPI در ایستگاه های زاهدان ، زنجان ، سبزوار ، سقز ، سمنان و سنندج  ۴۲
  • شکل ۴-۸ مقایسه احتمال وقوع مشاهده شده با احتمال نرمال SPI در ایستگاه های شاهرود ، شهرکرد ، شیراز ، طبس ، فسا و قزوین  ۴۳
  • شکل ۴-۹ مقایسه احتمال وقوع مشاهده شده با احتمال نرمال SPI در ایستگاه های کاشان ، کرمان ، کرمانشاه ، و گرگان  ۴۴
  • شکل ۴-۱۰ مقایسه احتمال وقوع مشاهده شده با احتمال نرمال SPI در ایستگاه های مشهد ، نوشهر ، همدان ، و یزد ۴۵
  • شکل ۴-۱۱ مدل جابجایی احتمال با مقدار متناظر شاخص SPI جهت برآورد شاخص شدت خشکسالی در ایستگاههای اراک، اردبیل و ارومیه  ۴۶
  • شکل ۴-۱۲ مدل جابجایی احتمال با مقدار متناظر شاخص SPI جهت برآورد شاخص شدت خشکسالی در ایستگاه­های اصفهان، اهواز و ایرانشهر  ۴۷
  • شکل ۴-۱۳ مدل جاب­جایی احتمال با مقدار متناظر شاخص SPI جهت برآورد شاخص شدت خشکسالی در ایستگاه­های آبادان ، آباده  و بابلسر  ۴۸
  • شکل ۴-۱۴ مدل جاب­جایی احتمال با مقدار متناظر شاخص SPI جهت برآورد شاخص شدت خشکسالی در ایستگاه­های بجنورد ، بم و بندرانزلی  ۴۹
  • شکل۴-۱۵ مدل جاب­جایی احتمال با مقدار متناظر SPI جهت برآورد شاخص شدت خشکسالی در ایستگاه­های بندرلنگه، بندرعباس و بوشهر  ۵۰
  • شکل ۴-۱۶  مدل جابه­جایی احتمال با مقدار متناظر SPI جهت برآورد شاخص شدت خشکسالی در ایستگاه­های بیرجند ، تبریز و تربت حیدره ۵۱
  • شکل ۴-۱۷  مدل جاب­جایی احتمال با مقدار متناظر شاخص SPI جهت برآورد شاخص شدت خشکسالی در ایستگاه­های تهران، چابهار و خرم آباد ۵۲
  • شکل ۴-۱۸  مدل جابجایی احتمال با مقدار متناظر شاخص SPI جهت برآورد شاخص شدت خشکسالی در ایستگاه­های خوی ، رامسر و زابل  ۵۳
  • شکل ۴-۱۹ مدل جاب­جایی احتمال با مقدار متناظر شاخص SPI جهت برآورد شاخص شدت خشکسالی در ایستگاه­های زاهدان ، زنجان و سبزوار  ۵۴
  • شکل ۴-۲۰  مدل جابه جایی احتمال با مقدار متناظر شاخص SPI جهت برآورد شاخص شدت خشکسالی در ایستگاه­های سقز ، سمنان و سنندج  ۵۵
  • شکل ۴-۲۱ مدل جاب­جایی احتمال با مقدار متناظر شاخص SPI جهت برآورد شاخص شدت خشکسالی در ایستگاه­های شاهرود ، شهرکرد و شیراز  ۵۶
  • شکل ۴-۲۲ مدل جاب­جایی احتمال با مقدار متناظر شاخص SPI جهت برآورد شاخص شدت خشکسالی در ایستگاه­های طبس ، فسا و قزوین  ۵۷
  • شکل ۴-۲۳ مدل جابجایی احتمال با مقدار متناظر شاخص SPI جهت برآورد شاخص شدت خشکسالی در ایستگاه­های کاشان ، کرمان و کرمانشاه ۵۸
  • شکل ۴-۲۴ مدل جاب­جایی احتمال با مقدار متناظر شاخص SPI جهت برآورد شاخص شدت خشکسالی در ایستگاه­های گرگان ، مشهد  و نوشهر  ۵۹
  • شکل ۴-۲۵  مدل جاب­جایی احتمال با مقدار متناظر شاخص SPI جهت برآورد شاخص شدت خشکسالی در ایستگاه­های همدان  و یزد ۶۰
  • شکل ۴-۲۶ نمودار فراوانی وقوع خشکسالی­ ها در بازه های مختلف زمانی در ایستگاه­های مورد مطالعه  ۶۴
  • شکل ۴-۲۷  نمودار مقایسه احتمال وقوع مشاهده شده با استفاده از شاخص RDI و منحنی احتمال نرمال  ۶۸
  • شکل ۴-۲۸  نمودار توالی خشکسالی  و ترسالی با استفاده از شاخصهای SPI و RDI در ایستگاه های اراک، اردبیل ، ارومیه ، اصفهان و اهواز  ۷۰
  • شکل ۴-۲۹  نمودار توالی خشکسالی  و ترسالی با استفاده از شاخصهای SPI و RDI در ایستگاه های ایرانشهر، آبادان ، آباده ، بابلسر و بجنورد ۷۱
  • شکل ۴-۳۰  نمودار توالی خشکسالی  و ترسالی با استفاده از شاخصهای SPI و RDI در ایستگاه های بم، بندرانزلی ، بندرلنگه ، بندرعباس و بوشهر  ۷۲
  • شکل ۴-۳۱  نمودار توالی خشکسالی  و ترسالی با استفاده از شاخصهای SPI و RDI در ایستگاه های بیرجند، تبریز ، تربت حیدریه ، تهران و چابهار  ۷۳
  • شکل ۴-۳۲  نمودار توالی خشکسالی  و ترسالی با استفاده از شاخصهای SPI و RDI در ایستگاه های خرم آباد، خوی ، رامسر ، زابل و زاهدان  ۷۴
  • شکل ۴-۳۳  نمودار توالی خشکسالی  و ترسالی با استفاده از شاخصهای SPI و RDI در ایستگاه های زنجان، سبزوار ، سقز ، سمنان و سنندج  ۷۵
  • شکل ۴-۳۴  نمودار توالی خشکسالی  و ترسالی با استفاده از شاخصهای SPI و RDI در ایستگاه های شاهرود، شهرکرد ، شیراز ، طبس و فسا ۷۶
  • شکل ۴-۳۵  نمودار توالی خشکسالی  و ترسالی با استفاده از شاخصهای SPI و RDI در ایستگاه های قزوین، کاشان ، کرمان ، کرمانشاه و گرگان  ۷۷
  • شکل ۴-۳۶  نمودار توالی خشکسالی  و ترسالی با استفاده از شاخصهای SPI و RDI در ایستگاه های مشهد، نوشهر ، همدان و یزد ۷۸
  • شکل ۴-۳۷ نمودار رابطه رگرسیون بین شاخص SPI و RDI در ایستگاه های اراک ، اردبیل ، اصفهان ، ارومیه ، ایرانشهر ، اهواز ، آبادان و آباده ۸۰
  • شکل ۴-۳۸ نمودار رابطه رگرسیون بین شاخص SPI و RDI در ایستگاه های بجنورد ، بابلسر ، بندرانزلی ، بم ، بندر عباس ، بندر لنگه ، بیرجند و  بوشهر  ۸۱
  • شکل ۴-۳۹ نمودار رابطه رگرسیون بین شاخص SPI و RDI در ایستگاه های تبریز ، تربت حیدریه ، تهران ، چابهار ، خرم آباد ، خوی ، رامسر و  زابل  ۸۲
  • شکل ۴-۴۰ نمودار رابطه رگرسیون بین شاخص SPI و RDI در ایستگاه های زاهدان ، زنجان ، سبزوار ، سقز ، سمنان ، سنندج ، شاهرود و  شهرکرد ۸۳
  • شکل ۴-۴۱ نمودار رابطه رگرسیون بین شاخص SPI و RDI در ایستگاه های شیراز ، طبس ، فسا ، قزوین ، کاشان ، کرمان ، کرمانشاه  و  گرگان  ۸۴
  • شکل ۴-۴۲ نمودار رابطه رگرسیون بین شاخص SPI و RDI در ایستگاه های مشهد ، نوشهر ، همدان و  یزد ۸۵
  • شکل شماره ۵-۱ نمودار خوشه بندی ایستگاههای مورد مطالعه براساس شاخص SPI 89
  • شکل ۵-۲ نقشه گروهبندی ایستگاهها بر اساس شاخص SPI 90
  • شکل ۵-۳ نمودارهای مقایسه احتمال وقوع با نمودار احتمال نرمال مطابق گروه بندی براساس شاخص SPI 91
  • شکل ۵-۴ نمودار خوشه بندی ایستگاههای مورد مطالعه براساس شاخص RDI 92
  • شکل ۵-۵ گروه بندی ایستگاهها براساس شاخص RDI 93
  • شکل ۵-۶ نقشه پهنه بندی خشکسالی بر اساس شاخص SPI در ماههای آپریل و مه سال ۱۹۹۸  ۹۵
  • شکل ۵-۷  نقشه پهنه بندی خشکسالی بر اساس شاخص SPI در ماههای ژوئن، ژوئیه، اوت و سپتامبر سال ۱۹۹۸  ۹۶
  • شکل ۵-۸  نقشه پهنه بندی خشکسالی بر اساس شاخص SPI در ماههای اکتبر، نوامبر و دسامبر سال ۱۹۹۸  ۹۷
  • شکل ۵-۹ منحنی تابع برازش داده های واقعی و پیشبینی شده و احتمال وقوع شدت – محدوده درگیر برای دوره برگشتهای مختلف در خشکسالیهای فرین (شدیدتر از ۲-) ۹۹
  • شکل ۵-۱۰ منحنی تابع برازش داده های واقعی و پیشبینی شده و احتمال وقوع شدت – محدوده درگیر برای دوره برگشتهای مختلف در خشکسالیهای شدید (۵/۱- تا ۲-) ۹۹
  • شکل ۵-۱۱ منحنی تابع برازش داده های واقعی و پیشبینی شده و احتمال وقوع شدت – محدوده درگیر برای دوره برگشتهای مختلف در خشکسالیهای متوسط (۱- تا ۵/۱-) ۹۹
  • شکل ۵-۱۲ منحنی تابع برازش داده های واقعی و پیشبینی شده و احتمال وقوع شدت – محدوده درگیر برای دوره برگشتهای مختلف در خشکسالیهای ملایم (۰ تا ۱-) ۱۰۰
  • شکل ۵-۱۳ منحنی تابع برازش داده های واقعی و پیشبینی شده و احتمال وقوع شدت – محدوده درگیر برای دوره برگشتهای مختلف در ترسالی ملایم (۱ تا ۰) ۱۰۱
  • شکل ۵-۱۴ منحنی تابع برازش داده های واقعی و پیشبینی شده و احتمال وقوع شدت – محدوده درگیر برای دوره برگشتهای مختلف در ترسالی متوسط (۵/۱ تا ۱) ۱۰۱
  • شکل ۵-۱۵ منحنی تابع برازش داده های واقعی و پیشبینی شده و احتمال وقوع شدت – محدوده درگیر برای دوره برگشتهای مختلف در ترسالی شدید (۲ تا ۵/۱) ۱۰۲
  • شکل ۵-۱۶ منحنی تابع برازش داده های واقعی و پیشبینی شده و احتمال وقوع شدت – محدوده درگیر برای دوره برگشتهای مختلف در ترسالی فرین (بیش از ۲) ۱۰۲

 

 

 

 

 

راهنمای خرید و دانلود فایل

برای پرداخت، از کلیه کارتهای عضو شتاب میتوانید استفاده نمائید.

بعد از پرداخت آنلاین لینک دانلود فعال و نمایش داده میشود ، همچنین یک نسخه از فایل همان لحظه به ایمیل شما ارسال میگردد.

در صورت بروز  هر مشکلی،میتوانید از طریق تماس با ما  پیغام بگذارید و یا در تلگرام با ما در تماس باشید، تا شکایت شما مورد بررسی قرار گیرد.

برای دانلود فابل روی دکمه خرید و دانلود  کلیک نمایید



برچسب‌ها :
ads

مطالب مرتبط


ديدگاه ها


دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

4 × سه =