تغذیه و هوش و رابطه آن ها با یکدیگر
دراین مقاله از سری مقالات علمی آموزشی سایت دیجی لود به طور کامل برای شما عزیزان تغذیه و هوش و رابطه آن ها با یکدیگر توضیح داده شده است که میتوانید در ادامه بهره لازم را از آن ببرید.
تغذیه و هوش و رابطه آن ها با یکدیگر
هوش و استعداد رابطه مستقیم با تغذیه فرد دارد. پس پيگيري رشد كودك در اين ميان اهميت خاصي خواهد داشت . در برخورد با والدين زياد شنيده مي شود كه فرزند من ضعيف است يا اينكه از قد و وزن كودك خود راضي نيستند . البته اين يك مطلب نسبي است و بايد در ابتدا به بررسي راهي بپردازيم كه بر اساس آن از شرايط رشد قدي و وزني كودك خود اطمينان حاصل كنيم . در اين رابطه قبلا دانشمندان به نتيجه خوبي دست يافته اند و آن بررسي و تحليل رشد كودك بر اساس شاخصهاي خاصي است كه بدان شاخص رشد يا نمودارهاي متروپوليتن مي گويند كه اين نمودارها براي هر كشوري بسته به شرايط رشدي كودكان آن كشور طراحي و تدوين شده است . اهميت پيگيري و تحليل قد و وزن كودك در ايران توسط مراكز بهداشت و خانه هاي بهداشت روستائي وياتوسط متخصصين رشد و كارشناسان تغذيه پيگيري مي شود . روش كار نيز به اين صورت است كه در هر مرحله از مراجعه كودك قد و وزن او توسط افراد آموزش ديده تعيين و بر روي نمودار خاص خود نقطه گذاري مي شود و در صورتيكه نقاط شكل گرفته در مراجعات كودك سير منطقي داشته باشد والدين از رشد قدي و وزني كودك خود اطمينان حاصل مي كنند و در غيراين صورت مشكل پيگيري خواهد شد . در کودکان کم وزن به علت عدم تامین حد اقل نیازهای غذائي روزانه کودک ،اولین شاخص در کاهش وزن و کاهش رشد قد خودنمائی می کند خوب این بدان معنا است که سطح سلولی بدن به علت عدم دریافت مواد غذائی نتوانسته به رشد و تکثیر خود ادامه دهد . پس می توان گفت مغز نیز که یکی از اجزای بدن است به اندازه کافی رشد نکرده و نتوانسته به ظرفیتهای لازم خود دست یابد. البته اگر در دوران رشد کودک خیلی زود به جبران خسارات وارده بپردازیم جای امید هست که بدن و اندامهای آن به ظرفیتهای لازم خود برسند و جبران کاستی ها نیز بشو د . اما اگر سو ء تغذیه برای مدت طولانی ادامه داشته باشد کودک دچار یک سری رخدادهای ناخوشایند خواهد شده که مهم ترین آنها عقب ماندگی ذهنی کودک است و در ادامه ممکن است برون ده قلب نیز کاهش یافته و درنتیجه ریه ها نیز به خوبی نقش خود را در تامین اکسیژن سلولها تامین نکنند .
تغذیه و هوش:
درجات کمتر خسارت ناشی از سو ء تغذیه در زمانی است که شاخصهای کاهش وزن و قد خیلی تغییر نمی کنند یا به عبارت دیگر شرایط فیزیکی کودک در حدی نیست که والدین و اطرافیان را به فکر تعقیب موضوع بیاندازد و کودک از یک سو ء تغذیه مضمن آرام رنج می برد . با دیگر کودکان هم سن خود مقایسه می شود و همان ظرفیتهای دیگران نیز از او انتظار می رود در صورتی که او قادر به انجام آن کارها و رسیدن به آن ظرفیتها نیست .
دراين شرايط کودک به علت یک سری مشکلات اعم کم خونی و یا کاهش مختصر بازده ریوی قادر به تحمل شرایط دیگر هم ردیفهای خود نيست . مطالب را آنگونه که باید نمی تواند تحلیل کند . در ضبط و یاد آوری موضوعات به اندازه دیگران نیست و همه این مشکلات روز به روز زیاد تر می شود چرا که بر مجهولات او افزوده شده بدون آنکه کسی وی را درک کند .
بخش زيادي از انرژي روزانه ما به مصرف سلولهاي مغذي مي رسد حال در صورت كاهش انرژي و كمبود آن، بدن نمي تواند همه نياز هاي مغز را فراهم كند و اين اندام مهم كه در سالهاي اوليه زندگي در حال شكل گيري است نمي تواند به ظرفيتهاي لازم خود برسد.
در بيشتر تحققات ارتباط تغذيه و هوش مشخص شده و آمارها حاكي از آن است كه در صورت نداشتن تغذيه متناسب كودك نمي تواند به سوالات پاسخ مناسبي بدهد .
شكل گيري سلولهاي مغذي اگر بر پايه و بنياد محكمي استوار باشد در نتيجه تحمل پذيرش ظرفيهاي بالا را نيز در خود دارد.
نياكان ما نيز به نقش تغذيه و پیشرفت اعتقاد داشتند و بر همين اساس در دوران بارداري به مادر باردار سفارش مي كردند تا در خوردن غذا هاي خود دقت داشته باشد و مواد غذائي كه امروز مشخص شده سرشار از ويتامين ها واملاح است را به مادر توصيه مي كردند . مثلا خوردن كشمش و ميويز و دانه ها و مغذها را به همراه ميو ها موثر مي دانستند . از جمله عواملي كه در افزايش هوش موثر هستند مي توان به ريز مغذي ها اشاره كرد كه مهمترين آنها را بايد آهن نام برد آهن در دوران رشد در ساخت بسياري از ويتامين ها و انجام واكنشنها و حتي به صورت كوآنزيم جهت فعاليتهاي سلولي نقش خود را بازي مي كند در صورت كمبود آهن ايجاد اختلال در تكامل و هماهنگي سيستم عصبي رخ خواهد داد . محققين معتقد هستند كودكاني كه فقر آهن در دوران رشد داشته اند در بزرگ سالي پرخاشگر و زود جوش خواهند بود . اسيد فوليك هم كه نقش تشكيل لوله هاي عصبي را به آن نسبت مي دهند از ديگر عوامل موثردر افزايش هوش و تیز هوشی مي باشد . از جمله ريز مغذي ها به ويتامي C بايد اشاره كرد كه در افزايش جذب آهن موثر است .
ويتامين دي و پروتئين هم از مواردي است كه در صورت كاهش آنها رشد مغزي خوبي در پي نخواهد بود .
از ديگر ريز مغذي ها به روي اشاره مي شود كه در صورت كاهش آن رشد مغزي با اخلال روبرو خواهد شد در مناطقي كه خاك آن مقدار روي لازم را ندارد مشاهده شده كه كودكان از ضريب هوشي بالائي برخوردار نيستند.
از منابع خوب روي مي توان به انواع سبزيجات بخصوص سبزيجات ريشه اي ،پياز ، غذاهاي دريائي بخصوص ماهي هاي آبهاي شور اشاره كرد.
از منابع خوب آهن نيز به انواع غذاهاي گوشتي ، تخم مرغ، حبوبات ، خشك بار ، ميوه هاي خشك مثل انجير و هلو ، سبزيجات برگ سبز ، اسفناج و مغزها اشاره كرد . در صورتي كه مواد غذائي گوشتي را در كنار ويتامي C مصرف كنيم امكان افزايش جذب آهن را فراهم كرده ايم .
از منابع خوب اسيد فوليك هم بايد به منابع گوشتي ، سبزيجات و مغزها اشاره نمود در جگر هم مي توان به مقدار كافي همه منابع مورد نياز را يافت .
دانشمندان معتقدند كه در زمان تولد تعداد مشخصي سلول هاي مغزي داريم كه به مرور با پير شدن تعداد بسيار زيادي از آنها را از دست مي دهيم. تحقيقات گسترده در اين باره نشان داده اند كه سلولهاي مغزي جديد در طول زندگي نيز برخلاف آنچه در گذشته تصور مي شد، توليد مي شوند و مغز در صورت استفاده هر چه بيشتر از آن ، قابليت رشد و حجيم تر شدن را دارد. تحقيقات و مطالعات حاكي از آن است كه به عنوان مثال قسمتي از مغز رانندگان كه مربوط به كنترل نقشه يابي تصويري است، رشد بيشتري دارد. همچنين بخشي از مغز پيانيست ها و نوازندگان متبحر هم كه كنترل و اداره موزيك را در اختيار دارد، حجم بيشتري دارد. از طرف ديگر، تحقيقاتي كه اخيراً در اين مورد انجام شده ، حاكي از آن است كه افرادي با مشغله هاي مهارتي بالا مانند : مهندسان و معلمان داراي سيناپس ( محل اتصال دو رشته عصبي به يكديگر) هاي بيشتري هستند. سيناپس ها همان رابطين بين سلول هاي مغزي هستند كه به ذخيره سازي اطلاعات كمك مي كنند.
شايد در آينده اي نزديك پزشكان قادر باشند سلول هاي جنين را كه مي توانند به هر نوع سلول هاي مورد نياز تبديل شوند، به مغز بشر تزريق كنند. به اين طريق مي توان بيماري هايي نظير آلزايمر و پاركينسون ( بيماري تحليل اعصاب ، لرزش دست يا پا ) را درمان نمود و براي افراد سالم نيز راهي باز كرد تا بتوانند با فكر سالمشان ارتباط برقرار كنند.
اما تا آن زمان برسد ممكن است فرصت فعلي از دست برود. پس مي توانيم با استفاده از چند راه ساده توانايي سلول هاي مغزي را در حد ماكزيمم آن حفظ كنيم.
1– با ورزش سلول هاي مغزي خود را به كار اندازيد:
تحقيقات انجام شده نشان مي دهند افرادي كه تمرينات فيزيكي انجام مي دهند، سلول هاي مغزي بهتري را پرورش مي دهند. دانشمندان در مطالعات مؤسسه تحقيقات بيولوژيكي دريافتند موش هاي بالغي كه تحت ورزش كردن قرار گرفته اند، سلول هاي جديد بسياري را در قسمت هيپوكامپوس مغز خود (بخشي كه مربوط به يادگيري و حافظه است) كسب كرده اند. از طرف ديگر ثابت شده كه انجام حركات ورزشي دلخواه و مورد علاقه تأثيرات چند برابر نسبت به انجام يك سري حركات ورزشي مشخص دارد. اين مطلب مي تواند به اين معني باشد كه راهي بيابيد تا از ورزش كردن لذت ببريد ، نه اين كه فقط مجبور به انجام آن باشيد. به اين طريق هم باهوش تر مي شويد و هم شادتر زندگي مي كنيد.
چه بايد كرد؟
يك ورزش را به طور مستمر انجام دهيد. مانند: دو ماراتن، دويدن تفريحي و غيره ؛ يا اين كه يك يار در تمرين كردن براي خود در نظر بگيريد تا انجام حركات را جالب تر و ادامه كار را سهل تر كند. هيچكس نمي تواند به درستي مشخص كند كه چه مقدار ورزش براي سلول هاي مغز كافي و مناسب است، اما در مورد موش ها حدود 4 تا 6 مايل پياده روي در روز مؤثر بوده است.
2 – ذهن خود را ورزش دهيد:
تنها تمرينات فيزيكي نيست كه به رشد سلولهاي مغزي كمك مي كند، شما نيز مانند راننده ها يا پيانيست ها مي توانيد با استفاده از سلول هاي مغز و وادار كردن آنها به كار در زمينه هاي مختلف، از مغز بخش هاي گسترده و متفاوتي بسازيد. يافتن راههاي ساده در استفاده از توانايي مغزي مي تواند به رشد و ترميم سلولهاي عصبي و دندريت ها (انشعاب هايي از سلول ها كه اطلاعات را دريافت كرده ، به جريان انداخته و در جهت درست مصرف مي كنند) به ميزان زيادي كمك كند. درست مانند يك ورزش مخصوص در بدنسازان كه به رشد و كار افتادن ماهيچه ها و عضلات تحتاني بـِلا استفاده كمك مي كند . راههاي مشخص و درست فكر كردن و دوره كردن كلمات قبلاً ياد گرفته شده مي تواند عمل بخش هاي غير فعال مغز رابهبود بخشیده و آنها را به کار اندازد.
چه بايد كرد؟
مزه ها و بوهاي جديد را تجربه كنيد. كارهاي جديد انجام بدهيد. مثلاً از راههاي جديدي براي رفتن به سركار استفاده كنيد. به جاهاي جديد سفر كنيد . هنرهاي شخصي و جديد خلق كنيد. رمان هاي داستايوفسكي را مطالعه كنيد. يك كمدي جديد بنويسيد. بخصوص، سعي كنيد تمام كارهايي را تجربه كنيد كه به هر طريق شما را وادار مي كنند از تمام روش هاي فيزيكي و روحي ديرينه و يكسان قبلي خود فاصله بگيريد و چيزهايي جديد و ناشناخته را تجربه كنيد.
در يكي از مقالات موجود در سايت مطلبي را ديدم پيرامون عوارض سرب كه بي ارتباط با بحث ما نيست لذا عين مطلب را براي مطالعه شما عزيزان در زير آورده ام انشا ا… كه به مصداق نشر علم براي نگارنده مطلب خواهد بود .
سرب و سلامت انسان
ـ سرب در محصولات مصرفي : دليلي براي نگراني ؟
انسانها روزانه با مقادير ناچيزي از سرب ، همانند ساير آلوده كننده ها كه مقادير اندكي دارند، از طريق مصرف غذا و آب تماس دارند. هراز چندگاه ، يك نگراني در مورد بهداشت عمومي به علت كشف منبع جديدي از سرب ممكن است ايجاد شود. اين نگراني ها بيشتر در مورد كساني كه به صورت وسيع از محصولات مصرفي حاوي مقادير اندك سرب استفاده مي كنند مصداق دارد.
نتايج و توصيه ها
سرب يكي از پايدارترين و منتشرترين فلزات سنگين محيط زيست است . در صورت تماس و جذب كافي ميتواند براي انسان مسموميت زا باشد . به علت اينكه هيچگونه نفع ياعملكرد ضروري شناخته شده اي در سيستم هاي حياتي ندارد بايد افراد را از مواجهه زياد با سرب حفاظت نموده و عامه مردم را در مورد عادات شخصي آموزش داد تا به اين هدف كمك شود.
در سالهاي اخير در مورد نقش سرب در اثرگذاري روي رفتار و نمو عصبي كودكان مطالب زيادي نگاشته شده است . سرب واضحاً قادر به اثرگذاري منفي روي سيستم اعصاب مركزي در مقادير بالاي BLL مي باشد ولي به علت عوامل گمراه كننده متعددي كه روي هوش و رفتار عصبي كودكان اثر مي گذارند دشوار است كه بتوان اثرات رفتاري يا نورلوژيك چشمگيري از نظر مسموميت شناسي به سطح پائين BLL مرتبط نمود. براي اكثر كودكاني كه در معرض خطر بالا قرار ندارند رويكردي بر پايه آموزش و پيشگيري و كاهش مواجهه با سرب توصيه مي شود. راهكارهاي ساده اي كه بيان مي شود كمك مي كند تا خطر تماس و ايجاد اثرات مضر براي سلامتي كودكان و بزرگسالان به حداقل برسد.
راهكارهاي كلي شخصي
ـ براي خانه هايي كه قبل از سال 1960 ساخته شده اند و رنگ ديوارها پوسته مي دهد، مشخص كنيد آيا رنگ داراي سرب است و تضمين براي برداشتن رنگ وجود دارد (رنگهاي سست كه در چهار چوب پنجره هستند بر اثر باز و بسته شدن تمايل به تخريب دارند). ساكنين خانه (مخصوصاً كودكان و زنان حامله) نبايد در زمان فعاليتهاي مربوط به برداشتن سرب در خانه باشند.
ـ به علت اينكه نميتوان از تماس كودكان با اشياء آلوده ممانعت كرد ، بازي كودكان را تحت نظر داشته باشيد تا از خوردن آنها جلوگيري كنيد.
ـ به كودكان اهميت كارهاي بهداشتي ، مخصوصاً شستن دست قبل از غذا خوردن را گوشزد نماييد.
ـ بر اهميت تغذيه خوب مخصوصاً در افرادي كه كمبود كلسيم يا آهن دارند و به همين علت تمايل به داشتن سطوح بالاتر سرب خون دارند تأكيد كنيد. افراد داراي نقصانهاي تغذيه اي به اثرات مسموميت زاي سرب حساس تر هستند.
ـ اگر در خانه هاي قديمي با لوله كشي فرسوده زندگي مي كنيد بگذاريد آب شير 30 ثانيه برود يا زماني كه آب روان است قبل از مصرف آن را سرد كنيد.
ـ درخواست آزمايش سرب خون وريدي براي كودكتان در صورتي كه شواهدي از تماس شديد با سرب دارد (وجود منابع شناخته شده يا احتمالي سرب بعلاوه علائم باليني مثل خستگي تغييرات رفتاري ، اختلالات گوارشي) بنمائيد.
راهكارهاي بهداشت عمومي
ـ محصولات مصرفي حاوي سرب ، مخصوصاً باتريهاي داراي سرب را با روشهاي توصيه شد بازيافت نموده يا به روش صحيحي دور بريزيد.
ـ نگه داري ، جابجايي و دور ريختن مواد داراي سرب يا آلوده به سرب (مثل قطعات و گرد و غبار رنگ ها) به دقت و با روش صحيح انجام گيرد.
ـ اگر شما كارفرما هستيد و مواجهه با سرب جزو خطرات بالقوه محل كار است ، استاندارد سرب براي كارگراني كه به خاطر كار در معرض سرب هستند را بكار ببريد.
ـ در فعاليتهاي فوق برنامه و تفريحي خود از مواجهه با مواد آلوده به سرب پرهيز كنيد (مثلاً ساختن گلوله و وزنه قلاب ماهيگيري ، لحيم كردن با سرب ، تهيه شيشه پنجره رنگ آميزي شده با سرب)
ـ ازبرنامه هاي كنترل سرب كه اشخاص در معرض خطر بالا را از طريق تحقيقات دنباله دار، كارهاي آموزشي و هشيار نمودن عموم مردم مشخص مي كنند حمايت كنيد. با وجوديكه ما اثرات BLL پايين را بر سلامتي انسان نمي دانيم ، با كاهش مقدار محيطي و مواجهه انسان با سرب ، B.L.L و خطر عوارض آن بر انسان كاهش پيدا مي كند. سطوح سرب در محيط زيست اطراف ما در حال كاهش است . در آينده ما بايد در زمان مناسب براي كاهش BLL اقدام كنيم .
در نهايت ، از نقطه نظر وسيع تر در بهداشت عمومي ، بايد براي افرادي از جامعه كه بيشتر در معرض سرب هستند اين خطر را كاهش دهيم و همزمان دورنماي ساير خطرات شناخته شده محيط زيستي سلامتي كه نياز به توجه معادل يا بيشتر دارد را تشخيص دهيم .
اما مطالبي پيرامون غذاهاي آماده و فراوري شده:
اين دسته مواد غذائي عبارتند از انواع شكلات، پفك ،بيسگوئيت، پاستيلهاي رنگي، نوشابه ها، فراورده هاي گوشتي غير استاندارد و بيش از اندازه و انواع فست فود ها به علت بار آلودگي بالاي آنها و همچنين به علت چربي بيش از اندازه آنها.
علت اينكه كاهش هوش را به زياده روي در مصرف اين دسته از مواد غذائي نسبت مي دهند دور از انتظار نيست چرا كه وقتي با نگاه موشكافانه به اين دسته از غذا ها نگاه مي كنيم مشخص مي شود به علت وجود مواد نگهدارنده و انواع رنگها كه از طريق خوردن زياد اين دسته از مواد غذائي به بدن كودك انتقال مي يابد ، جذب يك سري از ريز مغذي ها مختل يا كاهش مي يابد. از طرفي اين دسته از مواد غذائي بيشتر داراي كالري هستند تا پروتئين و باعث افزايش وزن كودك نيز خواهند شد كه خود با افزايش بافت چربي در اطراف اندامهاي بدن بخصوص رگها و موئي رگهايي كه وظيفه تامين خون واكسيژن بافتها ها را بر عهده دارندمي شوند .
بيشتر اين كودكان بخشي از غذاي خود را با خوردن اين مواد غذائي بي ارزش تامين مي كنند و به علت كاهش ريز مغذي ها دچار يك سيكل منفي در اشتها نسبت به دريافت ديگر مواد غذائي خواهندشد. بيشتر والدين در هنگام درخواست كودك خود دقت لازم در نداشته و بلافاصله با درخواست كودك موافقت مي كنند.
من با خوردن مواد غذائي ذكر شده در بالا مخالف نيستم ، اگر زمان و مقدار مصرف اين دسته از غذا ها رعايت شوند مشكلي پيش نخواهدآمد.
دیدگاه ها