بررسی اثر آنتی اکسیدانی عصاره پوست خرمالو در پایدارسازی روغن آفتابگردان : پایان نامه ارشد صنایع غذایی

استفاده حداکثری از ظرفیت های موجود در تولیدات غذایی ،امری بسیار حیاتی و ضروری برای هر جامعه ای میباشد و این امر لزوم تربیت کارشناسان نخبه در صنایع غذایی را بیان مینماید. گرایش علوم و صنایع غذایی از مهمترین شاخه های فنی مهندسی میباشد که اتفاقا علاقه مندان بسیاری در کشورمان دارد . دیجی لود با معرفی پایان نامه های بسیار جدیدی از رشته مهندسی صنایع غذایی در مقطع کارشناسی ارشد در خدمت کاربران گرامی خود می باشد. پایان نامه حاضر با عنوان “بررسی اثر آنتی اکسیدانی عصاره پوست خرمالو در پایدارسازی روغن آفتابگردان ” با فرمت WORD (قابل ویرایش) به حضور شما عزیزان معرفی میگردد.

چکیده بررسی اثر آنتی اکسیدانی عصاره  پوست خرمالو در پایدارسازی روغن آفتابگردان:

اکسیداسیون روغن ها علاوه بر تغییر ویژگی های ارگانولپتیکی ماده غذایی، ارزش غذایی و عمر نگهداری روغن ها را کاهش می دهد و به دلیل تولید ترکیبات نامطلوب در روغن برای سلامتی مصرف کنندگان مضر است. برای جلوگیری از اکسیداسیون، روش های متعددی وجود دارد که یکی از این موارد افزودن موادی به نام آنتی اکسیدان است. امروزه از آنتی اکسیدان های سنتزی همچون TBHQ،BHT ،BHA و استرهای گالات  به همین منظور استفاده می شود، اما با توجه به اینکه آنتی اکسیدان های سنتزی اثرات نامطلوبی همچون اثر جهش زایی و سرطان در بدن انسان دارند، به تدریج از لیست آنتی اکسیدان های مصرفی حذف می شوند، لذا تهیه و تولید آنتی اکسیدان های طبیعی به عنوان جانشین ضروری می باشد. در این تحقیق ابتدا عصاره گیری از پوست خرمالو انجام گرفته و ترکیبات فنولیک و توکوفرولی موجود در عصاره تعیین گردیده و سپس عصاره در دو غلظت 400 و 800 PPM به نمونه روغن آفتابگردان بدون آنتی اکسیدان اضافه شده و سپس نمونه های روغن آفتابگردان فرموله شده با این آنتی اکسیدان طبیعی تحت شرایط دمایی 30 درجه سانتی گراد طی 60 روز ذخیره سازی از نظر پایداری اکسایشی توسط پارامترهای عدد پراکسید، شاخص پایداری اکسایشی، عدد اسیدی و شاخص رنگ در دمای ذخیره سازی در زمان های 0، 15، 30، 45، 60 با نمونه روغن آفتابگردان حاوی 100 PPM آنتی اکسیدان سنتتیک TBHQ مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد غلظت 800PPM  عصاره پوست خرمالو در پایدارسازی روغن آفتابگردان طی مدت زمان نگهداری مشابه TBHQ و موثرتر از غلظت 400 PPM عصاره پوست خرمالو عمل نموده است که به دلیل مقادیر بالاتر ترکیبات فنولیک و توکوفرولهای موجود درغلظت 800PPM  عصاره نسبت به غلظت های کمتر عصاره می باشد. در مرحله بعد روغن آفتابگردان حاوی 800PPM  عصاره با نمونه روغن حاوی 100 PPM آنتی اکسیدان سنتتیک TBHQ تحت شرایط دمایی ثابت 180 درجه سانتی گراد به مدت 24 ساعت حرارت داده شدند و در فواصل زمانی 4 ساعت (0، 4، 8، 12، 16 و 24) از نظر پارامترهای پایداری حرارتی (عدد اسیدی، عدد کنژوگه، شاخص پایداری اکسایشی، شاخص رنگی، عدد کربونیل و مقدار کل ترکیبات قطبی) مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که آنتی اکسیدان سنتتیک TBHQ نسبت به عصاره پوست خرمالو با غلظت 800PPM   جهت پایداری اکسایشی کمی موثرتر عمل نموده است. بدین ترتیب می توان پوست خرمالو را به عنوان منبع مناسبی برای آنتی اکسیدان های طبیعی معرفی نمود و این اثر را ناشی از ترکیبات توکوفرولی و فنولی موجود در آن دانست.

مقدمه

خرمالو

گیاهشناسی خرمالو

خرمالو (Diospyros kaki L.) متعلق به خانواده Ebenaceae است که آبنوس چوب سخت بومی سری لانکا و جنوب شرق آسیا را نیز شامل می شود. تقریبا 200 گونه در جنس Diospyros وجود دارد. خرمالو که کاکی یا خرمالوی شرقی نیز نامیده می شود عمدتا برای تولید میوه کشت و کار می­شود. خرمالو از چین منشا گرفته است اما به مدت مدیدی در ژاپن پرورش داده شده است. تنوع زیادی در مواد گیاهی تولید کننده میوه، در ژاپن یافت شده است و فرم های میوه بدون مزه گس از ژاپن منشا گرفته اند. میوه مخصوصا در چین، کره و ژاپن ارزش اقتصادی پیدا کرده است. این درخت خزان دار، به خاطر رنگ برگ­های زیبا مخصوصا در پاییز دارای اهمیت است. خرمالو با نام انگلیسی persimmon بواسطه دارا بودن مقادیر بالای پروآنتوسیانیدین (تانن کندانس شده) مطرح است و به طور گسترده این میوه در چین، ژاپن و کره مورد استفاده قرار می گیرد. پروآنتوسیانیدین خرمالو دارای عملکردهای فیزیولوژیکی مختلف از جمله فعالیت آنتی اکسیدانی، ضد التهابی، ضد میکروبی و نیز اثرات بازدارندگی آنزیمی و سم زدایی بر زهر مار می باشد (ایکسیو و همکاران، 2012).

درخت خرمالو گیاهی خزان دار به ارتفاع 6 متر یا بیشتر است. زمان گلدهی اواخر بهار و اوایل تابستان و زمان بلوغ میوه پاییز می باشد. خرمالو در غرب، سیب شرقی نیز نامیده می‌شود، میوه‌ای است کروی‌ شکل با پوست بسیار نازک که رنگ آن از زرد متمایل به نارنجی تا نارنجی پر‌رنگ متغیر است. قطر این میوه بین 3 تا 8 سانت می‌باشد و به جز هسته که در برخی گونه‌های آن دیده می‌شود، تمام قسمت‌های آن خوراکی است (موات، 1990؛ تیان و همکاران، 2012).

فرضیه ها

• روغن آفتابگردان با آنتی اکسیدان طبیعی نسبت به نمونه فاقد آنتی اکسیدان پایدارتر است.
• فرمولهای مختلف آنتی اکسیدان های طبیعی، پایداری مختلفی را در روغن ایجاد می کنند.
• اثر آنتی اکسیدانی پوست خرمالو در پایدارسازی روغن آفتابگردان قابل توجه است.
• مقادیر کل ترکیبات فنولیک و توکوفرولها در عصاره های پوست خرمالو بالا است.

اهداف

با توجه به مشخص شدن اثرات سوء آنتی اکسیدانهای سنتتیک که اثرات سمی بر روی مصرف کنندگان دارد و فعالیت آنزیمهای کبدی را مختل می نماید ومنجر به ایجاد انواع سرطان ها می گردد، در دنیا کاربرد آنها در حال محدود شدن است لذا شناسایی آنتی اکسیدانها از منابع قابل دسترس و ارزان و تعیین اثرات پایدار­سازی آنها بر روی روغن ها تحت شرایط مختلف جزء مهم اهداف این تحقیق می باشد.

در پایان این تحقیق، بهترین فرمول آنتی اکسیدان طبیعی با بهترین غلظت تحت شرایط مختلف ذخیره سازی و حرارتی معرفی می گردد.

اثرات فارماکولوژیکی خرمالو

دو نوع خرمالو وجود دارد: خرمالوهای دارای گسی و بدون گس. طعم گس که در میوه یافت می شود در نتیجه وجود سلول های تانن در گوشت میوه است. اگر تانن محلول باشد،عمل جویدن و خوردن میوه، سلول ها را پاره کرده و تانن را آزاد ساخته و گس احساس می شود. خرمالو در طب سنتی جهت درمان سرماخوردگی، فشارخون، تنگی نفس، رعشه، سرمازدگی، سوختگی و خونریزی استفاده می­شود (موات، 1990؛ تیان و همکاران، 2012). مطالعات اخیر بر روی پالپ و پوست خرمالو نشان داده است که خرمالو یک ماده آنتی­اکسیدان، ضد دیابت و محافظ DNA علیه آسیب اکسیداتیو است. عصاره خام خرمالو حاوی مخلوط پیچیده­ای از ویتامین­ها، پی کوماریک اسید، گالیک اسید، فلاونوئیدها و تانن های کندانس شده است (جانگ و همکاران، 2009).

خرمالو غنی از فیبر، بتا‌کاروتن و ویتامین A می‌باشد و همچنین دارای مقدار قابل توجهی ویتامین های B1 ، B2،B3  و C  می باشد و نیز دارای مواد معدنی ضروری برای بدن مانند كلسیم، گوگرد، آهن، فسفر، منیزیم و پتاسیم است و نیز حاوی مواد آنتی اکسیدانی همچون تانن، لیکوپن، پکتین، فنول و اسید می­باشد. برگ درخت خرمالو حاوی فلاونوئید‌ها است که خاصیت ضد فشار خون، ضد سرطان و ضد ‌موتاژن دارد   ( سان و همکاران، 2011).

خاصیت آنتی اکسیدانی میوه خرمالو بالا است و بطور مؤثری از بروز انواع سرطان خصوصأ سرطان ریه و پوست و کبد جلوگیری می کند. دانه میوه خرمالو که کوبیده و به صورت گرد درآمده باشد سنگ کلیه و مثانه را می‌ریزاند بدون آنکه به عمل جراحی نیازی باشد. مصرف خرمالو باعث افزایش آنتی اکسیدانها و کنترل رادیکالهای آزاد می شود ( سان و همکاران، 2011).

ترکیبات شیمیایی خرمالو

جدول 1 برخی از ویژگی­های شیمیایی و فیزیکی میوه­های خرمالو نوع گس و فاقد گسی را نشان می­دهد (پلازا و همکارن، 2012). ارزیابی ویژگی­های فیزیکی به منظور طراحی ابزار و ماشین آلات جهت برداشت، انتقال، نگهداری و فرایند میوه های تازه، و همچنین اطلاعات حاصل از اندازه گیری ویژگی های شیمیایی در تغذیه انسان حائز اهمیت است.

اهميت چربي­ها و روغن­هاي خوراکي

روغن­هاي خوراكي تأثير زيادي در لذيذ شدن غذاها از طريق بهبود طعم، رنگ و بافت دارند و منبع بسيار خوبي از انرژي مي­باشند. اسيدهاي چرب از طريق چربي­ها و روغن­هاي خوراكي تأمين مي شوند. بعضي از اسيدهاي چرب ضروری هستند و بدن انسان به دليل فقدان آنزيم­هاي لازم قادر به ساختن آن­ها نيست و بايد از طريق غذاها تأمين گردند. اسيد لينولئيك[1](امگا6) و اسيد آلفا لينولنيك[2](امگا3) دو اسيد چرب اساسي براي انسان هستند كه نقش مهمي را در بدن دارند. همچنین ليپيدهاي غذايي تأمين كننده ويتامين­هاي محلول در چربي (A, D, K, E) بوده و سبب سهولت در هضم و جذب اين ويتامين­ها می ­شوند. روغن­هاي نباتي منبع خوبي از توكوفرول[3] (ويتامين E) و كاروتن­ها (پروويتامين A) و تركيبات آنتي اكسيدان طبيعي هستند (مالک، 1379).

روغن آفتابگردان

تاریخچه

آفتابگردان[4] یکی از قدیمی­ترین گیاهان روغنی و بومی آمریکای شمالی است. در اروپا کشت آفتابگردان از اسپانیا شروع و به سرعت به فرانسه و ایتالیا رسید و به سمت شمال اروپا ادامه مسیر داد. در بعضی از نواحی از برگ­های این گیاه بعنوان دخانیات و از گل­های آن در سالادها و در رنگ سازی، از دانه­ها در مصارف غذایی یا دارویی و از روغن آن برای طباخی استفاده می­شد(اوتینو، 1993؛ زیمرمن، 1981).

روغن آفتابگردان معمولی از دانه های گیاه آفتابگردان روغنی[5] بوسیله فشار مکانیکی یا استخراج با حلال یا ترکیبی از دو روش بدست می آید.

در ایران:استان های اردبیل، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و فارس مهمترین تولید کنندگان آفتابگردان آبی و استان های مازندران و گلستان مهمترین تولید کنندگان آفتابگردان دیم می باشند (خواجه پور، 1389).

 خصوصیات کلی گیاه آفتابگردان

آفتابگردان یک گیاه یک ساله است، ارتفاع آن به 3-1 متر می رسد. در قسمت سر گیاه گلبرگهای باریکی به شکل شعاعی قرار گرفته اند و یک صفحه دایره ای شکل را تشکیل داده اند. از هر یک از گلبرگها یک دانه بعمل می آید. در حدود 70 روز پس از کاشتن گیاه گلها ظاهر می شوند. دانه ها در مدت 130 روز می رسند و می توان 10 روز پس از این زمان دانه ها را برداشت کرد (بوکیش، 1998).

گیاه آفتابگردان در آب و هوای معتدل (معتدل تا گرم معتدل) مخصوصاً در آمریکا، اروپا و چین و بیشتر در نواحی با درجه حرارتهای بین 20 و 25 درجه سانتیگراد کشت می­شود. (اوتینو و همکاران، 1993 و بوکیش، 1998).

فهرست مطالب

چکیده أ‌

فصل اول : مقدمه و کلیات

1- مقدمه. 3

1-1- خرمالو. 3

1-1-1- گیاهشناسی خرمالو. 3

1-1-2- اثرات فارماکولوژیکی خرمالو. 3

1-1-3- ترکیبات شیمیایی خرمالو. 4

1-2- اهميت چربيها و روغنهاي خوراکي.. 6

1-3- روغن آفتابگردان. 6

1-3-1- تاریخچه. 6

1-3-2- خصوصیات کلی گیاه آفتابگردان. 6

1-3-3- ترکیب روغن آفتابگردان معمولی.. 7

1-3-4- خواص درمانی تخمه آفتابگردان. 7

1-4- واکنشهای اکسیداسیونی و مکانیسم آنها 8

1-5- عوامل مؤثر در اکسيداسيون چربيها 10

1-6- روشهای پایدار سازی روغنها 10

1-7- آنتی اکسیدان ها 11

1-8- طبقه بندی آنتی اکسیدان ها بر اساس نحوه عملکرد. 11

1-8-1- آنتی اکسیدان های اولیه. 11

1-8-2- آنتی اکسیدان های ثانویه. 12

1-8-3- آنتی اکسیدان های تشدید کننده 12

1-9- آنتی اکسیدان های مورد استفاده در مواد غذایی.. 13

1-9-1- آنتی اکسیدان های سنتزی.. 13

1-9-2- آنتی اکسیدان های طبیعی.. 13

1-10- تانن ها 14

1-11- فرضیه ها 14

1-12- اهداف… 14

فصل دوم: پیشینه تحقیق

2- بررسي منابع.. 17

پایداری اکسایشی روغنها با استفاده از عصاره های طبیعی آنتیاکسیدانی.. 17

فصل سوم: مواد و روشها

3- مواد و روش ها 24

3-1- تهیه روغن آفتابگردان. 24

3-2- تهیه عصاره پوست خرمالو. 24

3-3- ساختار اسید چرب… 25

3-4- اندازه گیری ترکیبات توکوفرولی.. 25

3-4-1- ترسیم منحنی کالیبراسیون: 25

3-4-2- اندازه گیری ترکیبات توکوفرولی نمونه: 26

3-5- اندازه گیری ترکیبات فنلی.. 27

3-5-1- ترسیم منحنی کالیبراسیون. 27

3-5-2- اندازه گیری ترکیبات فنلی نمونه. 27

3-6- اندازه گیری عدد پر اکسید. 28

3-6-1- ترسیم منحنی کالیبراسیون. 28

3-6-2- تهیه محلول استاندارد آهن III 29

3-6-3- تهیه محلول تیوسیانات آمونیوم. 29

3-6-5- اندازه گیری عدد پر اکسید نمونه روغن.. 30

3-7- عدد اسیدی.. 30

3-8- اندازه گیری مقدار کل ترکیبات قطبی(TPC). 31

3-8-1- آماده سازی سیلیکاژل. 31

3-8-2- اندازه گیری مقدار کل ترکیبات قطبی.. 31

3-8-2-1- پر کردن ستون کروماتوگرافی.. 31

3-8-2-2- تهیه و آماده سازی نمونه و حلال جداسازی.. 31

3-8-2-3- عملیات کروماتوگرافی و محاسبه در صد ترکیبات قطبی کل.. 31

3-9- اندازه گیری عدد دی ان مزدوج (CDV)¹ 32

3-10- اندازه گیری عدد کربونیل(CV²).. 32

3-10-1- خالص سازی حلال. 32

3-10-2- محاسبه میزان ترکیبات کربونیل.. 32

3-11- شاخص پایداری اکسایشی((OSI¹ 33

3-12- اندازه گيری  مواد صابوني ناشونده 33

3-13- اندازه گیری رنگ… 34

3-14- تجزیه و تحلیل آماری.. 34

فصل چهارم: نتایج و بحث

4- نتايج و بحث… 36

4-1- مشخصات روغن آفتابگردان. 36

4-2- مشخصات عصاره خرمالو. 37

4-3- تغییرات کیفی روغن آفتابگردان طی 60 روز نگهداری در دمای 30 درجه سانتی گراد. 37

4-3-1- رنگ روغن آفتابگردان. 37

4-3-2- تغییرات عدد اسیدی روغن آفتابگردان. 38

4-3-3- تغییرات پایداری اکسایشی روغن آفتابگردان. 40

4-3-4- تغییرات عدد پراکسید روغن آفتابگردان. 41

4-4- تغییرات کیفی روغن آفتابگردان طی 24 ساعت حرارت دهی در دمای 180 درجه سانتی گراد (شرایط اکسیداسیون تسریع یافته). 42

4-4-1- تغییرات رنگ روغن آفتابگردان در حین حرارت دهی.. 42

4-4-3- تغییرات ترکیبات قطبی روغن آفتابگردان در حین حرارت دهی.. 45

4-4-5- تغییرات عدد دی ان مزدوج روغن آفتابگردان در حین حرارت دهی.. 47

4-4-6- تغییرات عدد کربونیل روغن آفتابگردان در حین حرارت دهی.. 48

فصل پنجم:نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1- نتیجه گیری.. 51

5-2- پیشنهادات پژوهشی.. 51

فصل ششم: منابع

منابع.. 53

ضمائم. 58

فهرست جداول

جدول1- ویژگی های شیمیایی و فیزیکی میوه خرمالو. 4

جدول 2- میزان مواد قندی خرمالو. 5

جدول 3- میزان ویتامین ث خرمالو. 5

جدول4- میزان ترکیبات کاروتنوئیدی خرمالو. 5

جدول4-1- مشخصات روغن آفتابگردان. 36

جدول 4-2- مشخصات عصاره مورد استفاده 37

جدول 6-1- تغییرات رنگ نمونه های روغن مورد مطالعه طی 24 ساعت نگهداری در دمای 180 درجه سانتی گراد 59

جدول 6-2- تغییرات پایداری اکسایشی نمونه های روغن مورد مطالعه طی 24 ساعت نگهداری در دمای 180 درجه سانتی گراد 59

جدول 6-3- تغییرات ترکیبات قطبی نمونه های روغن موردمطالعه طی24ساعت نگهداری دردمای180درجه سانتی گراد 59

جدول 6-4- تغییرات عدد اسیدی نمونه های روغن مورد مطالعه طی 24 ساعت نگهداری دردمای180درجه سانتی گراد 60

جدول 6-5- تغییرات عدد دی ان مزدوج نمونه های روغن مورد مطالعه طی 24 ساعت حرارت دهی در دمای 180 درجه سانتی گراد. 60

جدول 6-6- تغییرات عدد کربونیل نمونه های روغن مورد مطالعه طی 24 ساعت حرارت دهی در دمای 180 درجه سانتی گراد 60

جدول 6-7- تغییرات رنگ نمونه های روغن مورد مطالعه طی 60 روز نگهداری در دمای 30 درجه سانتی گراد 61

جدول 6-8- تغییرات عدد اسیدی نمونه های روغن مورد مطالعه طی 60 روز نگهداری در دمای 30 درجه سانتی گراد 61

جدول 6-9- تغییرات پایداری اکسایشی نمونه های روغن موردمطالعه طی60روز نگهداری دردمای30 درجه سانتی گراد 61

جدول 6-10- تغییرات عدد پراکسید نمونه های روغن مورد مطالعه طی 60 روز نگهداری دردمای 30 درجه سانتی گراد 61

فهرست اشکال

شکل 3-1- منحنی کالیبراسیون میزان آلفا- توکوفرول در برابر میزان جذب خوانده شده در طول موج 520 نانومتر  26

شکل 3-2- منحنی کالیبراسیون غلظت ترکیبات پلی فنلی در برابر میزان جذب خوانده شده در طول موج 765 نانو متر  28

شکل 3-3- منحنی کالیبراسیون غلظت آهن III در برابر جذب خوانده شده در طول موج 500 نانومتر. 29

شکل 4-1- تغییرات رنگ نمونه های روغن مورد مطالعه طی 60 روز نگهداری در دمای 30 درجه سانتی گراد 38

شکل 4-2- تغییرات عدد اسیدی نمونه های روغن مورد مطالعه طی 60 روز نگهداری در دمای 30 درجه سانتی گراد 39

شکل 4-3- تغییرات پایداری اکسایشی نمونه های روغن مورد مطالعه طی60روز نگهداری دردمای30 درجه سانتی گراد 40

شکل 4-4- تغییرات عدد پراکسید نمونه های روغن مورد مطالعه طی 60 روز نگهداری در دمای 30 درجه سانتی گراد 41

شکل 4-5- تغییرات رنگ نمونه های روغن مورد مطالعه طی 24 ساعت حرارت دهی در دمای 180 درجه سانتی گراد 43

شکل 4-6- تغییرات پایداری اکسایشی نمونه های روغن مورد مطالعه طی 24 ساعت حرارت دهی در دمای 180 درجه سانتی گراد. 44

شکل 4-7- تغییرات ترکیبات قطبی نمونه های روغن مورد مطالعه طی 24 ساعت حرارت دهی در دمای 180 درجه سانتی گراد 45

شکل 4-8- تغییرات عدد اسیدی نمونه های روغن مورد مطالعه طی 24 ساعت نگهداری دردمای 180 درجه سانتی گراد 47

شکل 4-9- تغییرات عدد دی ان مزدوج نمونه های روغن مورد مطالعه طی 24 ساعت نگهداری در دمای 180 درجه سانتی گراد 48

شکل 4-10- تغییرات عدد کربونیل نمونه های روغن مورد مطالعه طی24ساعت نگهداری دردمای180درجه سانتی گراد 49

راهنمای خرید و دانلود فایل

برای پرداخت، از کلیه کارتهای عضو شتاب میتوانید استفاده نمائید.

بعد از پرداخت آنلاین لینک دانلود فعال و نمایش داده میشود ، همچنین یک نسخه از فایل همان لحظه به ایمیل شما ارسال میگردد.

در صورت بروز  هر مشکلی،میتوانید از طریق تماس با ما  پیغام بگذارید و یا در تلگرام با ما در تماس باشید، تا شکایت شما مورد بررسی قرار گیرد.

برای دانلود فابل روی دکمه خرید و دانلود  کلیک نمایید.