بررسی اثر ارتفاع بر تراکم ، پراکنش و عملکرد دو گونه چویل و کما در کوه ساورز : پایان نامه ارشد مهندسی کشاورزی زراعت و اصلاح نباتات

کشور عزیزمان ایران با توجه به تنوع اقلیم ، آب و هوای مطبوع و اراضی وسیعی که در اختیار دارد در صورت مدیریت در عرصه کشاورزی میتواند یکی از قطب های بلامنازع کشاورزی دنیا باشد و با پرورش دانش آموختگان خبره در گرایش های مختلف رشته کشاورزی میتوان به این مهم نایل آمد.دیجی لود در ادامه به معرفی پایان نامه های کارشناسی ارشد رشته کشاورزی میپردازد. پایان نامه حاضر با عنوان” بررسی اثر ارتفاع بر تراکم ، پراکنش و عملکرد دو گونه چویل (ferulago angulata)و کما (ferula )در کوه ساورز ” با گرایش زراعت و اصلاح نباتات و با فرمت Word (قابل ویرایش) تقدیم شما دانشجویان عزیز میگردد.

چکیده بررسی اثر ارتفاع بر تراکم ، پراکنش و عملکرد دو گونه چویل (ferulago angulata)و کما (ferula )در کوه ساورز:

به منظور بررسی اثر ارتفاع بر عملکرد و تراکم و پراکنش دو گونه گیاهی چویل Ferulago angulata و کما ferula تحقیقی در بهار و تابستان  سال 1390   در فصل رویشی به روش ترانسکت خطی و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در کوه ساورز در شهرستان بویراحمد  مورد بررسی قرار گرفت . سه فاکتور اصلی شامل ارتفاع از سطح دریا ، گونه های چویل و کما انتخاب شده و در سه تکرار و هر تکرار نیز در 11 ارتفاع مختلف اجرا گردید .  فاصله هر ترانسکت حدودا دو کیلومتر و در هر ترانسکت قطعات نمونه به ابعاد 4 متر مربع و محل استقرار قطعات نمونه از دامنه ( خط القعر ) تا قله ( خط الراس ) کوه ساورز به ازاء هر صد متر افزایش ارتفاع از سطح دریا صورت گرفت .

در این تحقیق اثر ارتفاع بر صفات پنج گانه ارتفاع گیاه ، قطر تاج ، زی توده (بیوماس ) ، تعداد بوته و تراکم نسبی گیاهان چویل و کما بررسی شده و نتایج حاصله بعد از آنالیز واریانس گزارش گردید . نتایج این تحقیق نشان داد که با افزایش ارتفاع از سطح دریا تراکم ، تعداد بوته ، قطر تاج و بیوماس گیاه چویل در واحد سطح معنی دار شده و افزایش می یابد . طول گیاه چویل با تغییرات ارتفاع تغییر معنی داری نداشت  ..آزمایش مشابه نشان داد که با افزایش ارتفاع از سطح دریا تراکم ، تعداد بوته و قطر گیاه کما در واحد سطح معنی دار شده و افزایش می یابد بیشترین تراکم و قطر تاج ،  در ارتفاعات 2300 تا 2900 متری مشاهده گردید . افزایش ارتفاع از سطح دریا  تاثیر معنی داری بر ارتفاع و بیوماس گیاه کما نداشته و رابطه منطقی و معنی دار مشاهده نگردید  .

مقدمه :

اعمال مديريت صحيح و كارآمد در هر منطقه بر مبناي اطلاعات دقيق از وي‍‍‍ژگي هاي كمي و كيفي رستني ها و آگاهي از روابط گياهان با يكديگر و نيز عوامل محيطي ميسر مي باشد. شناخت عوامل محيطي موثر بر استقرار و گسترش گياهان مي تواند ما را با سازگاري گونه هاي بومي هر ناحيه آشنا كند تا بر اساس سرشت اين گونه هاي بومي، نسبت به مديريت بوم شناختي اقدام گردد ¹¹  (تقي پور ع 1385 ) .

بررسی‌ها ی انجام شده توسط داراب یزدانی و همکاران در غرب ایران نشان می‌دهد كه جایگزینی داروهای با منشاء طبیعی با داروهای شیمیایی در سطح دنیا به سرعت رو به توسعه و گسترش است و كشورهای مختلف با بهره‌گیری از توانهای بالقوه خود از جمله تنوع پوشش گیاهی، تنوع اقلیمی، ارزان بودن انرژی و نیروی كارگری و وجود تكنولوژی‌های برتر و. .. سهم خود را از تجارت جهانی گیاهان دارویی می‌گیرند و به طوری كه كشوری مانند كانادا خود را غول خفته گیاهان دارویی می‌داند. در این رهگذر می‌بایست با شناخت و بهره‌گیری هر چه بهتر از توانهای بالقوه خود كه شاخص‌ترین آنها تنوع اقلیمی، تنوع پوشش گیاهی، پیشینه تاریخی طب سنتی و تا حدودی منابع انرژی ارزان می‌باشد و همچنین با سیاست‌گذاری صحیح و برنامه‌ریزی‌های كلان سهم واقعی خود را از این تجارت كسب كنیم ⁵³ ( یزدانی د 1382).

مطالعات قلی وند و همکاران در استان کردستان و پژوهشکده گیاهان دارویی نشان می دهد کشور ایران دارای توانمندی های زیادی در عرصه گیاهان دارویی و معطر بوده و از این جهت مي تواند جايگاه ويژه اي در صنايع غذائي ،داروسازي و آرايشي- بهداشتي در دنيا داشته و در عرصه صادرات گیاهان دارویی مطرح شود. اسانس ها را مي توان از مهمترين مواد موثره گياهان داروئي دانست.با توجه به غني بودن پوشش گياهي ايران و برخورداري از تنوع گونه اي فراوان و در نتيجه وجود گونه هاي انحصاري ،استخراج و تحليل كمي و كيفي تركيب هاي موجود در اين گياهان از اهميت خاصي برخوردار است ⁴⁰ ( قلی وند م 1388 ).

بر اساس نوشته های دراراب یزدانی و سحر شهنازی كشور ایران با موقعیت خاص آب و هوایی، بیش از 7500 گونه گیاهی را در خود جای داده است كه 2 تا 3 برابر پوشش گیاهی تمامی قاره اروپاست و پیش‌بینی می‌شود كه بیش از 750 گونه دارویی در پوشش گیاهی ایران وجود داشته باشد⁵⁴( یزدانی د  1382) .

استان کهگیلویه و بویراحمد در جنوب غربی ایران در امتداد سلسله کوههای زاگرس قرار گرفته و به دلیل شرایط توپوگرافی ، اقلیمی و موقعیت خاص خود رویشگاه بیش از 2000 گونه گیاهی است .¹³ (جعفری ع 1372 ) از بین گونه های فراوان گیاهی ، گیاهان دارویی و مرتعی با خاصیت ها و کاربردهای متعدد می توان به گیاه چویل با نام علمی Ferulago angulata و کما ferula  اشاره کرد .

علت انتخاب موضوع بررسی اثر ارتفاع بر تراکم ، پراکنش و عملکرد دو گونه چویل

دو گیاه چویل  و کما  از گونه های مهم مرتعی و دارویی کشور ایران به خصوص ناحیه زاگرس مرکزی است  و در سالهای اخیر برای مصارف دارویی  و مرتعی مورد بهره برداری های فراوان قرار گرفته اند ¹⁴ ( جعفری 1384 ) . بررسی های به عمل آمده نشان می دهد حدود 35 گونه چویل و 172گونه گیاه کما در دنیا و تقریبا 8 گونه چویل و  30گونه از انواع کما در ایران یافت می شوند  ⁵⁴ (یزدانی د 1382) . در زمینه  پراکنش این گونه ها به ویژه در طبقات ارتفاعی ، اطلاعات کمی وجود دارد و اطلاعات موجود نیز برای برنامه ریزی در زمینه  مدیریت علمی ؛ بهره برداری و حفاظتی ،  کافی به نظر نمی رسد لذا در این تحقیق ،  برای تعیین اثر  عامل اکولوژیک  ارتفاع  بر  تراکم ، پراکنش و صفات کمی این دو گونه اجرا شده است .  نتایج حاصل از این تحقیق می تواند برخی از جنبه های مهم و مبهم  علمی در ارتباط با رویشگاه های  این دو گونه  گیاهی  را برطرف نماید . بنابر این اثر ارتفاع   به عنوان متغیر مهم و اکولوژیکی بر پراکنش ، تراکم و میزان تولید زی توده ( بیوماس ) این دو گونه مورد بررسی قرار می گیرد .

هرچند که تعیین پراکنش و تراکم و اندازه گیری بیوماس تولیدی گیاهان مرتعی در طرح های مرتعداری استان و یاسایر نقاط کشور بررسی شده است ولی مطالعات گسترده ای برای تعیین اثر هریک از عوامل اکولوژیک ( به صورت منفرد )  بر رشد ونمو ، حضور یا عدم حضور ، جامعه گرایی و تراکم گونه ها ،  صورت نگرفته است  . در این راستا می توان به مطالعه بررسی اکو – فیتو سوسیولوژیکی رویش های گیاهی منطقه کوه گل در سالهای 72- 1370 ، منطقه حفاظت شده دنای غربی طی سالهای 80-1377 و دنای شرقی – کوه دیل در طی سالهای 89-1388 توسط عزیزالله جعفری ( استاد مشاور ) اشاره کرد . برخی نتایج حاصل از این مطالعات به صورت مقالات در مجلات و سمینارها ی مختلف ارائه شده است . علاوه بر این ، سه فقره پایان نامه تحت عنوان بررسی عامل اکولوژیک ارتفاع ، شیب و خاک بر استقرار رویش های گیاهی در منطقه حفاظت شده دنای شرقی و دیگری تحت عنوان بررسی اثر عامل اکولوژیکی ارتفاع بر شیب تغییرات تنوع زیستی در منطقه دنای غربی و تاثیر عامل اکولوژیکی ارتفاع بر میزان و نوع ترکیبات  فلانوئیدی در گیاه پونه سای سی سختی ( Nepeta macrosiphon ) توسط نامبرده راهنمایی و مشاوره شده است و در این تحقیقات هر چند به اختصار به گونه های مورد مطالعه اشاره شده است ولی این گونه ها در سطح وسیع مورد مطالعه قرار نگرفته اند . علاوه بر این در ارتباط با صفات کمی ، پراکنش و تراکم گونه های مورد مطالعه در این پایان نامه ، تا کنون تحقیقی صورت نگرفته است لذا در این تحقیق اثر عامل اکولوژیکی ارتفاع بر خصوصیات مورفولوژیکی ، تراکم و پراکنش گونه های مورد نظر در کوه ساورز بررسی شده است  .

فرضیه ها :

1- افزایش ارتفاع از سطح دریا با عث کاهش عملکرد بیوماس در دو گیاه کما و چویل می شود

2- افزایش ارتفاع باعث کاهش تراکم و پراکنش دو گیاه کما و چویل می گردد

اهداف تحقیق بررسی اثر ارتفاع بر تراکم ، پراکنش و عملکرد دو گونه چویل:

• بررسی عامل مهم اکولوژیکی ارتفاع بر رشد و نمو ،حضور یا عدم حضور ، پراکنش و تراکم دو گونه ی چویل و کما
• تعیین محدوده ی ارتفاعی رویش دو گونه مورد بررسی ( حداقل و حداکثر ارتفاع رویشگاه )
• تعیین مهم ترین رویشگاههای دو گونه مورد بررسی در طبقات ارتفاعی
• تعیین مهم ترین طبقات ارتفاعی ار نظر تولید بیوماس
• تعیین مهم ترین نقاط و طبقات ارتفاعی برای کشت و احیاء گونه های مورد بررسی

نتیجه گیری :

با توجه به نتایج به دست آمده از تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار spss و روش دانکن مشحص شده است که  اکثر صفات گیاهان چویل و کما تحت تاثیر ارتفاع ازسطح دریا تغییرات محسوسی داشته و افزایش می یابند

لذا بر اساس این نتایج می توان گفت :

1- تراکم ؛ پراکنش و بیوماس گیاه چویل با افزایش ارتفاع از سطح دریا تا ارتفاع 2900 متری افزایش می یابد .

2- بهترین عملکرد گیاه چویل در ارتفاع بین 2300 تا 2900 متری  از سطح دریا در کوه ساورز تعیین می گردد  .

3- تراکم و پراکنش گیاه کما با افزایش ارتفاع از سطح دریا افزایش نشان می دهند

4- بیشترین تراکم و پراکنش کما در ارتفاعات بین 2300 تا 2900 متر از سطح دریا  وجود دارد .

5- عملکرد گیاه  کما در کوه ساورز ارتباط معنی داری با افزایش ارتفاع ندارد .

فهرست مطالب بررسی اثر ارتفاع بر تراکم ، پراکنش و عملکرد دو گونه چویل

چکیده :                                        1

فصل اول: کلیات  

مقدمه :                                       2

1- کلیات :                                    6

1-1- معرفی خانواده چتریان                      6

1-2- عوامل موثر بر رشد گیاهان مرتعی  :         7

1-3- گیاهان مورد مطالعه                        8

1-3-1- چویل                                    8

1-3-2-انواع چویل در ایران                      9

1-3-3-رویشگاههای چویل در ایران                 9

1-3-4- ترکیبات چویل                           10

1-3-5- کاربردهای چویل                         11

1-4- کما                                      12

1-4-1- کمای ساورزی                            13

1-4-2- پراکندگی جغرافیایی                     13

1-4-3-انواع کما در ایران                      14

1-4-4- دوره رشد کما                           14

1-4-5- ترکیبات کما                            15

1-4-6- کاربردهای کما                          15

1-4-7- ترکیبات واثرات درمانی کما              17

فصل دوم  بررسی سوابق                           

2-1- بررسی سوابق                              20

2-1-1- از نظر دارویی و فتوشیمی                20

2-1-2- از نظر عوامل اکولوژیکی                 22

2-1-3- از نظر رویشگاهها                       22

فصل سوم : مواد و روش ها                        

3-1- مواد و روش ها                            25

3-2- معرفی استان                              25

3-3- معرفی منطقه ساورز                        25

3-4- زمین شناسی کوه ساورز                     26

3-5- پوشش گیاهی ساورز                         27

3-6- میزان بارندگی                            30

3-7- خاک منطقه                                30

3-9- روش اجرای آزمایش                         35

فصل چهارم : نتایج ، بحث و پیشنهادات            

4-1- نتایج کلی                                37

4-2- اثرارتفاع بر تراکم چویل                  38

4-3- اثر ارتفاع بر تعداد بوته در گیاه چویل    39

4-4- اثر ارتفاع بر طول گیاه چویل              40

4-5- اثر ارتفاع بر قطر گیاه چویل              41

4-6- اثر ارتفاع بر بیوماس گیاه چویل           42

4-7- اثر ارتفاع بر تراکم گیاه کما             43

4-8- اثرارتفاع برتعداد بوته کما               44

4-9- اثر ارتفاع بر ارتفاع گیاه کما            45

4-10- اثر ارتفاع بر قطر گیاه کما              46

4-11- اثرارتفاع بر عملکرد گیاه کما            47

4-12- نتیجه گیری                              48

4-13- پیشنهادات                               49    49

پیوست ها                                      55

فهرست جداول

جدول 3-1- مهمترین گیاهان منطقه ساورز       31

جدول 4-1- جدول تجزیه واریانس چویل و کما    37

فهرست نمودارها

نمودار 4-1- اثر ارتفاع بر تراکم گیاه چویل  38

نمودار 4-2- اثر ارتفاع بر تعداد بوته  گیاه چویل  39

نمودار 4-3- اثر ارتفاع بر ارتفاع بوته  گیاه چویل  40

نمودار 4-4- اثر ارتفاع بر قطر گیاه چویل    41

نمودار 4-5- اثر ارتفاع بر بیوماس گیاه چویل  42

نمودار 4-6- اثر ارتفاع بر تراکم گیاه کما  43

نمودار 4-7- اثر ارتفاع بر تعداد بوته گیاه کما  .. 44

نمودار 4-8- اثر ارتفاع بر ارتفاع بوته گیاه کما  . 45

نمودار 4-9- اثر ارتفاع بر قطر گیاه کما     46

نمودار 4-10- اثر ارتفاع بر بیوماس گیاه کما        47

فهرست تصاویر

تصویر 1-1- چویل ساورز                        8

تصویر 1- 2- چویل  ساورزشمالی                10

تصویر 1-3- کمای ساورز شمالی                 12

تصویر 3-1- نمای کلی ساورز جنوبی             26

تصویر 3-2- پوشش گیاهی ساورز                 27

تصویر 3-3- پوشش گیاهی شیب جنوی ساورز        28

تصویر 3-4- پوشش گیاهی ساورز                 29

تصویر 3-5- پوشش جنگلی ساورز                 29

راهنمای خرید و دانلود فایل

برای پرداخت، از کلیه کارتهای عضو شتاب میتوانید استفاده نمائید.

بعد از پرداخت آنلاین لینک دانلود فعال و نمایش داده میشود ، همچنین یک نسخه از فایل همان لحظه به ایمیل شما ارسال میگردد.

در صورت بروز  هر مشکلی،میتوانید از طریق تماس با ما  پیغام بگذارید و یا در تلگرام با ما در تماس باشید، تا شکایت شما مورد بررسی قرار گیرد.

برای دانلود فابل روی دکمه خرید و دانلود  کلیک نمایید.