راهبرد فرهنگي سياسي جمهوري اسلامي ايران با تاكيد بر گفتمان مهدويت :پایان نامه ارشد رشته علوم سیاسی

علوم سیاسی را میتوان از جمله رشته های بسیار حساس و تعیین کننده برای رشد و شکوفایی هر جامعه ای برشمرد ، واضح است که این سیاست که سرنوشت یک جامعه رو رقم میزند و هرچه قدر بتوان رجال سیاس زبده و کارآمدی در طول تحصیل تربیت و معرفی کرد آن جامعه به شکل بهتری رهنمود خواهد شد. دیجی لود در ادامه به معرفی پایان نامه های آماده کارشناسی ارشد رشته علوم سیاسی میپردازد .این  پایان نامه با عنوان “ راهبرد فرهنگي سياسي جمهوري اسلامي ايران با تاكيد بر گفتمان مهدويت ” با فرمت WOrd (قابل ویرایش) در 135 صفحه تقدیم کاربران میگردد.

چکیده راهبرد فرهنگي سياسي جمهوري اسلامي ايران با تاكيد بر گفتمان مهدويت:

در ميان فرق و مذاهب مختلف اديان توحيدي و نگرش آن ها به پديده آخر الزمان، آنچه شيعه را از سايرين متمايز مي سازد باور اصيل اين مذهب به «آرمان مهدويت» است. آنچه در اين ميان بايد مورد توجه باشد، نسبتي است که «شيعه» با ولي مطلق الهي حضرت اباصالح المهدي ارواحنا فداه برقرار مي کند. نسبتي که مناسبات آن از يک سو نبايد از دايره ولايت الهي و مطالبات ربوبي عدول کند و از سوي ديگر مر احکام شريعت حقه اسلام بايد حلقه پيوند و اتصال ميان امت با امام شود. در نهايت از اين مجرا است که ميان اين دو رکن جامعه آرماني شيعه ـ يعني امام و امت ـ سنخيتي بنيادين رقم خواهد خورد که فرموده اند: «السنخيه دليل الانضمام». سير همراه با مداقه در تاريخ تشيع اين حقيقت را به اثبات مي رساند که تمام نقصان ها در تحقق اهداف آرماني و الهي امامان شيعه ريشه در نبود اين همگوني بنيادين داشته است. بر اين مبنا نقطه کانوني پيمايش اين مسير را بايد در سير انفسي آحاد، آن هم با رويکرد تهذيب اخلاق و تزکيه نفس و پالايش درون از منهيات شارع مقدس جستجو کرد؛ چرا که آن ذوات مقدسه از هرگونه رجس و عصيان مبرا هستند و به هر خير و احسان مصفا، و همراه شدن با ايشان مستلزم همسان شدن با ايشان است آن هم بر مدار ولايت «الله» عز اسمه. در اين راستا اگر فرهنگ هر جامعه را شکل گرفته از صادرات فعلي پايدار و با ثبات آن جامعه بدانيم؛ فرهنگ جامعه شيعي ايران آن زمان مبدل به فرهنگ آرماني اسلام مي شود که اعمال آحاد از هر نوع تخطي از اصول اعتقادي و اخلاقي منزه شود. بديهي است در اين صورت زمينه براي پذيرش کلام حضرت حق جل جلاله و تحقق ولايت کليه الهيه در گستره جامعه تشيع و همگوني بنيادين امت با امام عليه السلام رقم خواهد خورد. بر اين اساس ما معتقديم که تحقق امر ظهور ولي الهي اقتضائات و قواعدي دارد که دستيابي به اين قواعد و اعمال آن ها توسط حاکميت اسلامي عصر غيبت امري ضروري و حياتي است. پس مي توان مدعي شد که فلسفه وجود حکومت الهي شيعي در عصر غيبت و غايت الغايات آن، دستيابي به اين اقتضائات و اعمال آنها با هدف تمهيد شرايط ظهور است. چون ما معتقديم به محض امحاء موانع، اقتضاي ظهور حکومت موعود مهدوي فراهم و ظهور حجت الهي واجب خواهد شد.

 مقدمه و تبیین نمایه کلی پژوهش:

رساله پیش رو با عنوان «راهبرد فرهنگی ـ سیاسی جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر گفتمان مهدویت»، به منظور بررسی نسبت میان «شریعت مقدس اسلام»، «فرهنگ جامعه اسلامی» و «اقتضائات جامعه مهدوی» در دستور کار قرار گرفت و در جریان این پژوهش، ضرورت نهادینه کردن فرهنگ آرمانی اسلام در جامعه و تاثیر این مهم در استحکام پایه های حاکمیت سیاسی اسلام در عصر غیبت و نیز نقش آن در تمهید شرایط ظهور منجی عالم بشریت ارواحنا فداه به موضع فحص و بررسی نهاده شد.

جمهوری اسلامی ایران به عنوان یگانه پرچمدار حاکمیت تشیع در عصر حاضر که بی شباهت به عصر آخر الزمان نیست، نقش و اهمیت ویژه ای در تحقق اهداف آرمانی شیعه دارد. بدیهی است این اهداف آرمانی که ریشه در معارف حقه اسلام و آموزه های اصیل اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام دارد، تحت ولایت، زعامت و درایت «فقیه جامع الشرایط» و نیز رهنمودهای علمای ربانی و عرفای الهی کیان اسلامی پیگیری می شود. در این راستا باید متذکر شد که اهداف آرمانی و آموزه های ربانی در اعماق خود با حقیقت و واقعیت پیوندی ژرف و ظریف دارد که نیل به ژرفای این حقایق جز از راه سیر انفسی و آفاقی بسی سخت و دشوار خواهد بود و لازمه آن نیز حرکت زیر لوای پیران طریق و حکیمان رشید است تا از رهگذر آن حقایق الهیه درونی افراد شود و فهمی عمیق نسبت به معارف دین برای آحاد حاصل آید و در پرتو آن، ایمان عمیق و خلق کریم در قلب آحاد مستقر شود و زمینه برای تجلی فرهنگ آرمانی اسلام مهیا گردد.

در این رساله اصل بر آن است که فرهنگ اسلام در شکل آرمانی خود زمانی بر جامعه مستولی می شود که اعمال آحاد مسلمین از حدود الهی تجاوز نکند و مکارم اخلاق در سطح گسترده به صورت نهادی شده در جامعه عینیت یابد و به تبع آن مطالبات حضرت حق ـ عز اسمه ـ به مطالبات مردمی مبدل شود. بدیهی است در شرایطی که زمامداران صالح مسلمان، زمام امور حاکمیتی را به دست دارند و به دنبال عینیت بخشیدن به مطالبات الهی هستند، تبدیل شدن مطالبات ذات اقدس الهی به مطالبات مردمی (این امر نتیجه پروسه نهادینه کردن شکل صحیح فرهنگ اسلامی در جامعه خواهد بود)، پیکره امت و امامت را به پیکره ای واحد و منسجم مبدل کرده و میان دو روی سکه سیاست که «مردم» اند و «حاکمیت» پیوندی ناگسستنی برقرار می کند. پس دور از حقیقت نیست که نهادینه شدن شکل صحیح «فرهنگ اسلام» در جامعه را به مثابه عنصری اساسی تلقی کنیم که تحقق آن در جامعه به اصلاح مناسبات «مردم ـ مردم»، «مردم ـ حاکمیت» و «حاکمیت ـ مردم» منجر شود و انسجام ملی و ثبات سیاسی را نتیجه دهد.

از سوی دیگر باید تاکید کرد که يکي از کارويژه هاي اساسي حکومت اسلامي در نظام ولايي شيعي، تنظيم رابطه معنوي ولايت محور ميان حاکميت و آحاد ملت است. (ضرورت ايجاد سنخيت و همگوني بنيادي ميان امام و ماموم در عقیده و رفتار) بر اين اساس مي توان مدعي شد، اين مهم نیز جز از طريق نهادينه کردن فرهنگ اسلامي (اسلام ناب محمدي) در جامعه و تربيت نفوس متقي، مهذب و متکامل ميسر نمي باشد. بديهي است تحصيل توفيق در اين زمينه نيازمند اراده دستگاه حاکمیت و نظام سیاسی است که با نگاهی فعال و پویا به پدیده فرهنگ، آن را به گونه ای سامان بخشد که از طرفی موجب تعالی و تکامل فرهنگ دین بنیاد شود و از طرف دیگر فرهنگ تکامل یافته موجب استحکام پایه های اقتدار ملی و برقراری پیوند حداکثری میان حاکمیت و مردم گردد. از این حیث تحقق هدف مذکور مستلزم اتخاذ راهبرد فرهنگی ـ سیاسی از سوی دستگاه حاکمیت است تا از رهگذر آن زمينه هاي لازم براي اصلاح و بهسازي حداکثري در دو حوزه: 1) مناسبات ميان حاکميت و مردم (جامعه با حاکميت) و 2) مناسبات فردي – اجتماعي در جامعه (مناسبات جامعه با خود) فراهم آيد. ضمنا متذکر مي شود در رساله پیش رو جامعه مهدوی (آرمان شهر اسلامی) به مثابه هدف غایی مورد توجه بوده و حاکمیت اسلامی در عصر غیبت به مثابه نهاد هماهنگ کننده وضع موجود (جامعه فعلی) با وضع مطلوب (جامعه مهدوی) معرفی خواهد شد و افق مهدویت در این حوزه مورد تاکید است.

مطالبات آرمانی مذکور در شرایطی بیان می شود که ما به این مسئله اذعان داریم که با وجود اينکه انقلاب اسلامي ايران پديده اي ذاتا فرهنگي ـ سياسي بوده، به نظر مي رسد پس از تشکيل جمهوري اسلامي ايران تداوم بعد فرهنگي آن برای تحقق جامعه آرمانی شیعی تا حد زيادي مغفول واقع شده و يا در مسير صحيح و کارشناسي شده هدايت نشده است. اين در حالي است که طي اين سال ها بر بعد سياسي انقلاب بيشتر پاي فشرده شده است. در همين راستا بايد متذکر شد بازتاب عملکرد دستگاه هاي فرهنگي در طول 30 سال گذشته بيانگر آن است که وضعيت مناسبات فردي ـ اجتماعي جامعه کنوني ما فاصله اي چشمگير با جامعه مطلوب و ايده آل شيعي دارد و از سوی دیگر هجمه های نرم فرهنگی و رویارویی نامتناسب و نامتقارن نهادهای فرهنگی داخلی با این هجمه ها همواره بر این فاصله چشمگیر می افزاید و این رویارویی خطیر این اصل را بر ما مسلم می کند که بهينه سازي اوضاع کنوني نيازمند تبيين ساختارهاي فرهنگي کار آمد است که این ساختار باید با افق مهدویت و آرمان شهر اسلامی قابل انطباق باشد.

با این وصف نگارنده معتقد است تحصيل توفيق در بعد سياسي ارتباطي تنگاتنگ با کسب موفقيت هاي روز افزون در حوزه فرهنگ و نهادينه سازي بنيادهاي فرهنگ ديني در بستر جامعه دارد. چه، يکي از کارويژه هاي اساسي و مهم حکومت اسلامي بسط فرهنگ و انديشه اسلامي در جامعه است. به همین منظور وجود نگاه راهبردی به این دو حوزه از سوی حاکمیت اسلامی عصر غیبت ضرورتی انکارناپذیر است و در حاکمیت سیاسی شیعی تمام جهت گیری ها باید با توجه به آرمان مهدویت صورت پذیرد. بنابر این پیشینه تحقیق حاضر، ناظر بر تمام پژوهش های حوزه مهدویت است که در این میان غیر از شیعیان بسیاری از بزرگان و علمای اهل سنت نیز در این باب آثاری بر جای گذاشته اند و طی سال های اخیر این پژوهش ها وجه پویاتری به خود گرفته است. برگزاری همایش های بین المللی مهدویت طی سالیان اخیر شاهد بر این مدعا است که طی آن پژوهش هایی در باب «زمینه سازی ظهور»، «وظایف دولت زمینه ساز»، «مهدویت و رسانه» و … مورد بررسی قرار گرفته اند و در سال های آتی نیز این محورها پیگیری خواهند شد. بر این اساس، فضای گفتمانی برای طرح موضوع این رساله تا حدود زیادی فراهم بوده و بلکه پرداختن به آن را می توان امری ضروری تلقی کرد چراکه به نظر می رسد نوع نگاه حاکمیت شیعی به حوزه فرهنگ و سیاست باید ملهم از آرمان مهدویت باشد و این مسئله را می توان یکی از نیازهای تئوریک کشور دانست.

بر این مبنا رساله حاضر کوشش مي کند اين کارويژه را در چارچوب سياست هاي جمهوري اسلامي ايران مورد بررسي قرار دهد؛ امید که بتواند براي متوليان سياستگذاري در اين عرصه مفيد واقع شود.

در این مجال با توجه به توضیحات ارائه شده در بالا و همچنین برای روشن تر شدن فضای گفتمانی پژوهش حاضر، در زیر به طرح سوال اصلی و سوالات پیرامونی و بیان فرضیه اصلی و فرضیات پیرامونی می پردازیم.

این پژوهش در صدد پاسخگویی به این سوال اصلی است که رويکرد سياسي مطلوب به حاکميت، جامعه و فرهنگ در جهت گذار از وضع موجود (جامعه و حکومت فعلي) به وضع مطلوب (جامعه و حکومت مهدوي) چه اقتضائاتي در طراحي راهبرد فرهنگي سياسي مطلوب دارد؟

و به تبع آن سوالاتی از قبیل:

1) فرهنگ اسلامي در تدوین راهبرد فرهنگی ـ سیاسی جمهوری اسلامی ایران چه جایگاهی دارد؟

2) حاکمیت اسلامی در عصر غیبت از چه جایگاهی برخوردار است؟

3) اهداف و کارويژه هاي حکومت اسلامي در عصرغيبت چيست؟

4) حاکمیت سیاسی جهت نهادينه کردن فرهنگ اسلامي در جامعه از چه ابزارهایي می تواند استفاده کند؟

فهرست مطالب

بخش نخست: کلیات… 1

     فصل نخست: مقدمه و تبیین نمایه کلی پژوهش… 2

          مقدمه. 2

     فصل دوم: راهبرد فرهنگی ـ سیاسی؛ چیستی و چرایی.. 9

          گفتار نخست: چیستی راهبرد فرهنگی ـ سیاسی.. 9

               1) تعریف راهبرد. 9

               2) تعریف فرهنگ… 14

3) تعریف سیاست… 17

گفتار دوم: مفهوم سیاست در تعالیم اسلامی و چرایی راهبرد فرهنگی ـ  سیاسی  21

فصل سوم: گفتمان مهدویت؛ بایسته ها و ضرورت ها 25

گفتار نخست: مهدویت و انتظار در اندیشه تشیع. 25

1) مفهوم انتظار. 26

2) انواع انتظار. 26

گفتار دوم: مسئله زمینه سازی؛ چیستی و چگونگی.. 28

1) اوصاف اصحاب امام عصر(عج) 30

2) اقتضائات اقدام مصلحانه. 34

3) سیاست های مورد نیاز حکومت اسلامی.. 35

4) تحلیلی از وضعیت موجود. 37

5) ضرورت فرهنگ سازی درونی.. 39

6) نقش جمهوری اسلامی ایران در تحقق اهداف اسلامی.. 40

7) ضرورت حرکت برای ایجاد جامعه آرمانی شیعی.. 41

بخش دوم: بنیادهای معرفتی انسان شناسانه در اسلام. 48

فصل نخست: انسان شناسی و ضرورت پردازش آن در همه شاخه های علوم انسانی  49

گفتار نخست: ضرورت نگرش جامع به انسان در علوم انسانی.. 49

1) رویکردهای انسان شناسی.. 49

2) تاثیر شناخت انسان. 51

3) ویژگی های انسان شناسی دینی.. 57

گفتار دوم:  بررسی قوای انسانی و رابطه بین آن ها 59

1) قواي چهارگانه نفس… 59

2) ماهيت فضايل و رذايل در قوای چهارگانه و اقسام آنها 60

3) عدالت به عنوان ام الفضايل.. 62

4) تناسب صور اخروي با ملكات نفس… 64

5) ارتباط قوا با نفس و بالعکس… 66

فصل دوم: نقش آموزه های شریعت قدسیه اسلام در سوق دادن جامعه انسانی به سمت حیات طیبه و جامعه آرمانی  70

گفتار نخست: رابطه انسان با خدا 71

فطرت… 72

گفتار دوم: رابطه انسان با خود. 87

1) معرفت شناسی ابعاد وجودی انسان (ارگانیسم انسانیت) 88

2) معرفت شناسی حیات طیبه ایمانی (ارگانیسم الهیت) 97

بخش سوم: بنياد هاي نظري ولايت در انديشه تشيع و ارتباط آن با مقوله مهدويت   111

فصل نخست: شیعه و گفتمان ولایت… 112

گفتار نخست: طرح بحث و كليات… 112

1) تعریف لغوی و مفهوم اصطلاحی ولایت… 112

2) مفهوم ولایت در مکتب تشیع. 114

گفتار دوم: حقیقت ولایت در مکتب تشیع. 120

1) مسئله ولایت «الله» عز اسمه و جل جلاله. 120

2) مسئله «ولایت انسان» و مقام خلیفه اللهی او در زمین.. 125

فصل دوم: شيعه و گفتمان مهدويت… 135

گفتار نخست: فلسفه امامت در تشیع. 135

1) برهان لطف… 135

2) قاعده وجوب اصلح.. 143

3) برهان امکان اشرف… 143

4) برهان عنایت… 147

گفتار دوم: فلسفه غیبت… 156

1) غیبت و مهدویت… 157

2) فلسفه غیبت از زبان دانایان غیب… 158

3) رحلت امام صادق و تاویل مهدی.. 160

4) ضرورت تبیین عقلی غیبت… 161

5) الطاف خداوند در وجود امام غائب… 161

6) شیخ صدوق و فلسفه غیبت… 166

7) فلسفه غیبت از نظر کلام مفید. 169

8) فلسفه غیبت در نگاه شریف مرتضی.. 172

9) غیبت براساس دیدگاه شهید صدر دوم. 173

10) فلسفه غیبت از نظر شیخ طوسی.. 176

گفتار سوم: رمزگشایی از فلسفه غیبت و آرمان مهدویت… 178

1) علل غیبت در روایات… 178

2) تحلیل و بررسی دلایل غیبت… 179

3) ارگانیسم اصلاح و تمهید شرایط.. 181

4) شواهد روایی دلالت کننده بر وجود اقتضائات برای ظهور  182

بخش چهارم: اقتضائات رهیافت سیاسی در راهبرد مهدویت… 191

فصل نخست: بررسی تحلیلی مفاهیم اصلی در علوم سیاسی.. 192

گفتار نخست: حکومت و حاکمیت… 192

1) حوزه معنایی حکومت… 192

2) حوزه معنایی حاکمیت… 193

3) حكومت دينى در انديشه ملاصدرا 194

4) معناى مشروعيت… 195

5) معنای مقبوليت… 196

6) رابطه مشروعيت با مقبوليت… 196

گفتار دوم: مردم و حاکمیت… 197

1) نقش مردم در حكومت اسلامى.. 197

2) مردم به مثابه مبنای اقتدار در نظام اسلامی.. 205

گفتار سوم: قدرت و اقتدار. 209

فصل دوم: فرهنگ ایده آل عامل پایدارنده ثبات در سیاست داخلی و سیاست خارجی  214

گفتار نخست: رمزگشایی از مفهوم «فرهنگ ایده آل» 215

1) فرهنگ ایده آل عامل پایدارنده ثبات سیاسی در داخل.. 216

2) اقتدار حاصل آمده از نهادینه شدن فرهنگ ایده آل به مثابه رکن سیاست خارجی  223

گفتار دوم: نهادینه کردن فرهنگ ایده آل در جامعه، اصلی ترین هدف حکومت اسلامی  225

1) تقویت بنیادهای فرهنگ ایده آل نیاز اساسی برای توسعه سیاسی  225

2) ابتنای فرهنگ سياسي اسلام بر بصیرت آحاد. 227

3) شاخص های اصلی برای خطاناپذیر شدن شناخت حق از باطل (تحصیل بصیرت) 230

4) رمز گشایی از نسبت میان حقیقت تقوا و حقیقت فرهنگ ایده آل  233

5) در بیان اتمام و اکمال مکارم اخلاق.. 234

فصل سوم: کارویژه های حکومت اسلامی در عصر غیبت… 239

گفتار نخست: هدایت محور بودن معرفت سیاسی در اسلام. 239

1) وظایف حکومت اسلامی از نظر ملا صدرا 240

2) سعادتمندی حقیقی مردم هدف اصلی حکومت اسلامی در عصر غیبت   241

3) علل محرومیت جوامع از سعادت دنیوی و اخروی.. 242

گفتار دوم: تعالی به مثابه روح اصلی و مشخصه حکومت اسلامی  243

1) اقتضائات توسعه دینی و سعادتمندی انسان. 245

2) وظایف و اختیارات حکومت اسلامی.. 248

بخش پنجم: بررسي نهاد هاي موثر در راهبرد نهادينه كردن فرهنگ اسلامي در جامعه  256

فصل نخست: آسیب شناسی اجمالی از وضعیت کنونی فرهنگ در جامعه  257

گفتار نخست: جامعه، فرهنگ اسلامي و تهاجم فرهنگي.. 259

1) خطر فراگیر شدن فرهنگ دین زدایی و دین زدایی فرهنگی  261

2) آسیب رسانی فرهنگی در سایه نظریه فرهنگ جهانی.. 263

3) تغییر در جهان بینی نتیجه قطعی استیلای دین زدایی فرهنگی  265

4) آسیب نظام گسیختگی نتیجه ای برای جریان تغییر فرهنگی  265

گفتار دوم: آسیب شناسی فرهنگی انقلاب اسلامی.. 270

فصل دوم: شناسایی نهادهای موثر و کارآمد و بررسی جایگاه آن ها در ساختار فرهنگی جدید  277

گفتار نخست: شناسايي نهادهاي موثر و كار آمد. 277

1) وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.. 278

2) سازمان تبلیغات اسلامی.. 280

3) صدا و سیما 285

4) حوزه های علمیه و مساجد. 291

5) آموزش و پرورش… 295

گفتار دوم: بررسی جایگاه نهادهای فرهنگی در نهادينه كردن فرهنگ اسلامي در جامعه  302

گفتار سوم: طراحی ساختار فرهنگی جدید و کیفیت اجرای آن در سطح کشور  305

1) ترسیم اهداف… 305

2) شناخت امکانات و بسیج هدفمند آن ها 307

3) صورت بندی نظام نوین تعلیمی ـ تربیتی (ارائه بهترین شیوه اجرا) 311

نتیجه گیری.. 316

منابع..320

راهنمای خرید و دانلود فایل

برای پرداخت، از کلیه کارتهای عضو شتاب میتوانید استفاده نمائید.

بعد از پرداخت آنلاین لینک دانلود فعال و نمایش داده میشود ، همچنین یک نسخه از فایل همان لحظه به ایمیل شما ارسال میگردد.

در صورت بروز  هر مشکلی،میتوانید از طریق تماس با ما  پیغام بگذارید و یا در تلگرام با ما در تماس باشید، تا شکایت شما مورد بررسی قرار گیرد.

برای دانلود فابل روی دکمه خرید و دانلود  کلیک نمایید.