اثر محلول پاشي برگي ساليسيليک اسيد، آسکوربيک اسيد، پرولين و گلايسين بتائين بر عملکرد و اجزاء عملکرد گياه سورگوم در شرايط تنش خشکي : پایان نامه ارشد مهندسی کشاورزی زراعت و اصلاح نباتات
کشور عزیزمان ایران با توجه به تنوع اقلیم ، آب و هوای مطبوع و اراضی وسیعی که در اختیار دارد در صورت مدیریت در عرصه کشاورزی میتواند یکی از قطب های بلامنازع کشاورزی دنیا باشد و با پرورش دانش آموختگان خبره در گرایش های مختلف رشته کشاورزی میتوان به این مهم نایل آمد.دیجی لود در ادامه به معرفی پایان نامه های کارشناسی ارشد رشته کشاورزی میپردازد. پایان نامه حاضر با عنوان” اثر محلول پاشي برگي ساليسيليک اسيد، آسکوربيک اسيد، پرولين و گلايسين بتائين بر عملکرد و اجزاء عملکرد گياه سورگوم در شرايط تنش خشکي ” با گرایش زراعت و اصلاح نباتات و با فرمت Word (قابل ویرایش) تقدیم شما دانشجویان عزیز میگردد.
چکیده اثر محلول پاشي برگي ساليسيليک اسيد، آسکوربيک اسيد، پرولين و گلايسين بتائين بر عملکرد و اجزاء عملکرد گياه سورگوم در شرايط تنش خشکي:
تحقيق حاضر به منظور بررسي اثر سطوح مختلف آبياري و همچنين محلولپاشي برگي توسط محلولهاي ساليسيليکاسيد، آسکوربيکاسيد، پرولين و گلايسينبتائين بر عملکرد، اجزاي عملکرد و برخي خصوصيات فيزيولوژيکي سورگوم در شرايط مزرعه، گلخانه و آزمايشگاه انجام گرفت. اين آزمايش در مزرعه به صورت کرتهاي خرد شده و در قالب طرح بلوکهاي کامل تصادفي و در گلخانه و آزمايشگاه به صورت فاکتوريل در قالب طرح کاملا تصادفي و با سه تکرار در سال زراعي 91 به ترتيب در محل مزرعه، گلخانه و آزمايشگاه تحقيقاتي دانشگاه شهيد باهنر کرمان انجام شد. تيمارهاي آزمايش مزرعه و گلخانه شامل سه سطح آبياري (100، 75 و 50 درصد ظرفيت مزرعه) و پنج سطح محلولپاشي برگي (ساليسيليکاسيد، پرولين، گلاسينبتائين، آسکوربيکاسيد و بدون محلولپاشي) بودند. در شرايط آزمايشگاه بذرهاي سورگوم توسط محلول ساليسيليکاسيد و آسکوربيکاسيد که هر کدام شامل چهار سطح (صفر، 5/0، 1 و 5/1 ميليمولار) بودند پيشتيمار شدند و سپس تحت تاثير چهار سطح پتانسيل اسمزي (صفر، 2-، 4- و 6- بار) که توسط پلي اتيلن گلايکول ايجاد شده بود، پارامترهاي جوانهزني آنها اندازهگيري شد. به طور کلي نتايج حاکي از معنيدار شدن اثر تنش خشکي بر صفات اندازهگيري شده در هر سه شرايط انجام آزمايش بود به گونهاي که با افزايش شدت تنش از ميانگين صفات کاسته شد. همچنين تاثير محلولپاشي برگي نيز بر روند تغييرات صفات اندازهگيري شده در مزرعه و گلخانه معنيدار بود به گونهاي که بيشترين تاثير در راستاي کاهش اثر تنش عمدتا مربوط به محلولپاشي ساليسيليکاسيد و بعد از آن پرولين بود. در آزمايش جوانهزني نيز غلظت 1 ميليمولار ساليسيليکاسيد و آسکوربيکاسيد توانسند در شرايط تنش موجب بهبود شاخصهاي جوانهزني بذور سورگوم شوند.
کليات:
نگرش عميقتر به گياهان علوفهاي با توجه به افزايش تقاضا براي غذا به علت رشد فزاينده جمعيت و اهميت پروتئين در جيره غذايي مردم و از آنجائيکه اين پروتئين بطور عمده از طريق فرآوردههاي دامي تأمين ميشود، ضروري است. نقش گياهان علوفهاي درتوليد دام و در نتيجه تأمين نياز انسان به فرآوردههاي دامي از اهميت غير قابل انکاري برخوردار است. با اين وجود، متأسفانه در کشور ما به توليد و مديريت گياهان علوفهاي در مقايسه با ساير محصولات زراعي کمتر توجه شده است براي جبران کمبود علوفه نياز به گياهاني است که ضمن توليد علوفه بيشتر و کيفيت مناسب، نسبت به شرايط نامساعد محيطي نيز مقاوم باشند تا در طول سال به خصوص فصلهايي از سال که کمبود علوفه به صورت حادتر مطرح ميشود بتوانند توليد داشته باشند و نياز دامها را تامين نمايند. در اين راستا سورگوم[1] نه تنها از عملکرد بالايي برخوردار است بلکه با شرايط اقليمي اکثر مناطق ايران به خصوص مناطق گرم و خشک و معتدل سازگاري خوبي دارد (فومن و همکاران، 1387). سورگوم از نظر اهميت غذايي پنجمين غله دنيا پس از گندم، ذرت، برنـج و جـو محسوب ميشود. مهمترين کشورهاي عمده توليد کننده سورگوم آمريکا، هندوستان، آرژانتين، چين، مکزيک، نيجريه و سودان هستند. سورگوم در شمال و جنوب آمريکا، اروپا و استراليا به مصرف تغذيه دام ميرسد اما در آسيا، آفريقا و آمريکاي مرکزي بيشتر مصرف خوراکي دارد (FAO, 1989). سورگوم گياه مقاومي بوده و در شرايطي که براي بيشتر غلات نامناسب است قادر به توليد بذر ميباشد. به دليل مقاومت اين گياه نسبت به خشکي، براي مناطقي که بارندگي منظمي ندارد گياه مناسبي است (Purseglove., 1972). اگرچه پتانسيل عملکرد آن شبيه ذرت (Pickett and Fredericks., 1959) ميباشد، ولي کشت اين گياه در مناطق نيمهخشک حارهاي که ميزان بارندگي سالانه بيش از 500 ميليمتر بوده معمول است. در اين مناطق بارش ساليانه در خلال دو تا هفت ماه از سال، بيشتر از ميزان تبخير و تعرق ميباشد. بهبود و افزايش عملکرد سورگوم منوط به شناخت بهتر صفات فيزيولوژيکي و رشد و نمو آن است.
نتيجه گيري کلی
به طور کلي نتايج نشان داد که کاهش آب آبياري از طريق تأثير بر خصوصيات فيزيولوژيک و مورفولوژيک منجر به کاهش عملکرد ميشود. همچنين مشاهده شد که محلولپاشي برگي با ساليسيليکاسيد، پرولين، آسکوربيکاسيد و گلايسينبتائين ميتواند اثرات تنش را بر عملکرد و اجزاء عملکرد کاهش دهد، که در بين آنها ساليسيليک اسيد و پرولين به ترتيب موثرتر بودند. کاربرد ساليسيليکاسيد و آسکوربيکاسيد به صورت پيشتيمار منجر به بهبود پارامترهاي جوانهزني و بيوشيميايي و افزايش مقاومت گياهان در برابر تنش خشکي گرديد، همچنين در شرايط بدون تنش تاثير مثبتي بر فاکتورهاي جوانهزني داشتند.ازآزمايش صورت گرفته نتيجهگيري شد که ميتوان با کاربرد ساليسيليکاسيد و پرولين به صورت برگ مصرف و پيشتيمار کردن بذور در مصرف آب در حد 25 درصد صرفه جويي نمود و عملکرد يکساني در مزرعه در سطوح 100 و 75 درصد آبياري بدست آورد، و در نتيجه آب مازاد صرف توليد بيشتر محصول از طريق افزايش سطح زير کشت گردد.
فهرست مطالب
فصل اول: مقدمه
1-1 کليات 2
1-2 تاريخچه 3
1-3 کشت سورگوم در ايران 3
1-4 گياهشناسي سورگوم 4
1-5 اكولوژي سورگوم 6
1-6 انواع سورگوم 7
1-6-1 سورگوم علوفهاي 7
1-7 ترکيبات شيميايي موجود در سورگوم…………… 8
1-8 کاربرد سورگوم 8
1-8-1 مصارف خوراکي 9
1-8-2 تغذيه حيوانات 9
1-8-3 توليدات صنعتي 9
1-8-4 توليد اتانول و باگاس 10
1-9 تنشهاي محيطي 10
1-9-1 نقش آب در گياهان 11
1-9-2 تنش خشکي 12
1-9-3 اثرات خشکي بر رشد و عملکرد 13
1-9-3 اثرات خشکي بر روابط آب 13
1-9-4 اثرات خشکي بر روابط غذايي 14
1-9-5 اثرات خشکي بر فتوسنتز 14
1-10 مکانيسم هاي فيزيولوژيکي تحمل به خشکي……… 15
1-10-1 حفظ آب سلول و بافت 15
1-10-2 نقش آنزيم هاي آنتي اکسيدان 17
1-11 خصوصيات مطلوب يک بوته گياهي براي تحمل خشکي…. 17
1-11-1 تعداد پنجه 17
1-11-2 ريشه 17
1-11-3 خوشه 17
1-11-4 برگ 18
1-12 راهبرد ها در شرايط تنش………. 18
فصل دوم: بررسي منابع 20
2-1 اثر تنش خشکي بر تعداد و سطح برگ گياه………. 21
2-2 اثر تنش خشکي بر کلروفيل ( aوb) و کارتنوئيد برگ. 22
2-3 اثر تنش خشکي بر محتواي نسبي آب برگ (RWC):….. 24
2-4 اثر تنش خشکي بر قطر و ارتفاع ساقه گياه……… 25
2-5 اثر تنش خشکي بر عملکرد علوفه تر و خشک………. 26
2-6 شاخص سطح برگ (LAI 28
2-7 مروري بر اثرات حاصل از محلول پاشي برگي آسکوربيک اسيد، ساليسيليک اسيد،پرولين و گلايسين بتائين 29
2-7-1 آسکوربيک اسيد 30
2-7-2 اسيد ساليسيليک 31
2-7-3 پرولين و گلايسين بتائين 34
فصل سوم: مواد و روشها 37
3-1 آزمايش مزرعه اي 38
3-1-1 مشخصات محل و زمان اجراي آزمايش 38
3-1-2 خصوصيات اقليمي محل اجراي آزمايش 38
3-1-3 ويژگي هاي خاک محل اجراي آزمايش… 38
3-1-4 طرح مورد آزمايش 39
3-1-5 مراحل اجراي آزمايش 40
3-1-6 اعمال تيمار آبياري ……. 40
3-1-7 اعمال تيمار محلول پاشي 40
3-1-8 اندازه گيري صفات 41
3-2 آزمايش گلخانه اي 42
3-2-1 مراحل انجام کار 42
3-2-2 طرح آماري آزمايش 42
3-2-3 اندازه گيري صفات 42
3-3 آزمايش جوانه زني 43
3-3-1 مراحل انجام کار 43
3-3-2 اندازه گيري صفات 44
فصل چهارم: نتايج و بحث 46
4-1 نتايج آزمايش مزرعه 47
4-1-1 طول ساقه 47
4-1-2 طول سنبله 51
4-1-3 قطر ساقه 53
4-1-4 تعداد برگ 55
4-1-5 تعداد پنجه 57
4-1-6 محتواي کلروفيل a 59
4-1-7 محتواي کلروفيل b 61
4-1-8 محتواي کلروفيل کل 63
4-1-9 نسبت کلروفيل a/b 65
4-1-10 محتواي کاروتنوئيد 68
4-1-11 شاخص سطح برگ 70
4-1-12 عملکرد علوفه تر 73
4-1-13 عملکرد علوفه خشک 75
4-1-14 وزن تر تک بوته 77
4-1-15 وزن خشک تک بوته 79
4-2 نتايج آزمايش گلخانه……… 81
4-2-1 طول برگ 81
4-2-2 عرض برگ 84
4-2-3 وزن خشک اندام هوايي 86
4-2-4 وزن خشک ريشه 88
4-2-5 ارتفاع بوته 90
4-2-6 شاخص کلروفيل 92
4-2-7 نسبت وزن ريشه به اندام هوايي…………….. 94
4-3 نتايج آزمايش جوانه زني……………………. 96
4-3-1 پرايمينگ توسط محلول آسکوربيک اسيد………… 96
4-3-1-1 درصد جوانه زني 96
4-3-1-2 سرعت جوانه زني 98
4-3-1-3 ميانگين زمان جوانه زني 99
4-3-1-4 شاخص بنيه بذر 100
4-3-2 پرايمينگ توسط محلول ساليسيليک اسيد……….. 100
4-3-2-1 درصد جوانه زني 100
4-3-2-2 سرعت جوانه زني 103
4-3-2-3 ميانگين زمان جوانه زني 104
4-3-2-4 شاخص بنيه بذر 105
4-4 نتيجهگيري کلي و پيشنهادات 105
منابع 107
پيوست 124
فهرست جداول
جدول 1-1 مقدار ترکيبات موجود در آرد سورگوم……… 9
جدول 3-1 تجزيه فيزيکي خاک مزرعه در اعماق مختلف….. 39
جدول 3-2 تجزيه شيميائي خاک مزرعه در اعماق مختلف…. 39
جدول3-3 خصوصيات آب آبياري مزرعه………………. 39
جدول 4-1 نتايج تجزيه واريانس صفات اندازه گيري شده در مزرعه 49
جدول 4-2 نتايج تجزيه واريانس صفات اندازه گيري شده در گلخانه 82
جدول 4-3 تجزيه واريانس صفات شاخص هاي جوانه زني بذور سورگوم تحت تاثير تنش خشکي و پرايمينگ آسکوربيک اسيد 97
جدول 4-4 مقايسه ميانگين غلظت هاي مختلف آسکوربيک اسيد از لحاظ شاخص هاي جوانه زني 97
جدول 4-5 مقايسه ميانگين پتانسيل هاي اسمزي مختلف از لحاظ شاخص هاي جوانه زني 98
جدول 4-6 مقايسه ميانگين اثر متقابل آسکوربيک اسيد و تنش خشکي از لحاظ شاخص هاي جوانه زني 98
جدول 4-7 تجزيه واريانس صفات شاخص هاي جوانه زني بذور سورگوم تحت تاثير تنش خشکي و پرايمينگ ساليسيليک اسيد 101
جدول 4-8 مقايسه ميانگين غلظت هاي مختلف ساليسيليک اسيد از لحاظ شاخص هاي جوانه زني 102
جدول 4-9 مقايسه ميانگين پتانسيل هاي اسمزي مختلف از لحاظ شاخص هاي جوانه زني ……….. 102
جدول 4-10 مقايسه ميانگين اثر متقابل ساليسيليک اسيد و تنش خشکي از لحاظ شاخص هاي جوانه زني 102
فهرست شکلها و نمودار ها
شکل 4-1 مقايسه ميانگين محلولهاي مختلف از لحاظ طول ساقه 50
شکل 4-2 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ طول ساقه 50
شکل 4-3 مقايسه ميانگين اثر متقابل محلولپاشي و سطوح آبياري از لحاظ طول ساقه……. 50
شکل 4-4 مقايسه ميانگين محلولهاي مختلف از لحاظ طول سنبله 52
شکل 4-5 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ طول سنبله 52
شکل 4-6 مقايسه ميانگين اثر متقابل محلولپاشي و سطوح آبياري از لحاظ طول سنبله 52
شکل 4-7 مقايسه ميانگين محلولهاي مختلف از لحاظ قطر ساقه 54
شکل 4-8 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ قطر ساقه 54
شکل 4-9 مقايسه ميانگين اثر متقابل محلولپاشي و سطوح آبياري از لحاظ قطر ساقه 54
شکل 4-10 مقايسه ميانگين محلولهاي مختلف از لحاظ تعداد برگ 56
شکل 4-11 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ تعداد برگ 56
شکل 4-12 مقايسه ميانگين اثر متقابل محلولپاشي و سطوح آبياري از لحاظ تعداد برگ 56
شکل 4-13 مقايسه ميانگين محلولهاي مختلف از لحاظ تعداد پنجه 58
شکل 4-14 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ تعداد پنجه 58
شکل 4-15 مقايسه ميانگين اثر متقابل محلولپاشي و سطوح آبياري از لحاظ تعداد پنجه 58
شکل 4-16 مقايسه ميانگين محلولهاي مختلف از لحاظ محتواي کلروفيل a 60
شکل 4-17 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ محتواي کلروفيل a 60
شکل 4-18 مقايسه ميانگين اثر متقابل محلولپاشي و سطوح آبياري از لحاظ محتواي کلروفيل a 60
شکل 4-19 مقايسه ميانگين محلولهاي مختلف از لحاظ محتواي کلروفيل b 62
شکل 4-20 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ محتواي کلروفيل b 62
شکل 4-21 مقايسه ميانگين اثر متقابل محلولپاشي و سطوح آبياري از لحاظ محتواي کلروفيل b 62
شکل 4-22 مقايسه ميانگين محلولهاي مختلف از لحاظ محتواي کلروفيل کل 64
شکل 4-23 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ محتواي کلروفيل کل 65
شکل 4-24 مقايسه ميانگين اثر متقابل محلولپاشي و سطوح آبياري از لحاظ محتواي کلروفيل کل 65
شکل 4-25 مقايسه ميانگين محلولهاي مختلف از لحاظ نسبت کلروفيل a/b 67
شکل 4-26 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ نسبت کلروفيل a/b 67
شکل 4-27 مقايسه ميانگين اثر متقابل محلولپاشي و سطوح آبياري از لحاظ نسبت کلروفيل a/b 68
شکل 4-28 مقايسه ميانگين محلولهاي مختلف از لحاظ محتواي کاروتنوئيد 69
شکل 4-29 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ محتواي کاروتنوئيد 69
شکل 4-30 مقايسه ميانگين اثر متقابل محلولپاشي و سطوح آبياري از لحاظ محتواي کاروتنوئيد 70
شکل 4-31 مقايسه ميانگين محلولهاي مختلف از لحاظ شاخص سطح برگ 72
شکل 4-32 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ شاخص سطح برگ 72
شکل 4-33 مقايسه ميانگين اثر متقابل محلولپاشي و سطوح آبياري از لحاظ شاخص سطح برگ 72
شکل 4-34 مقايسه ميانگين محلولهاي مختلف از لحاظ عملکرد علوفه تر 74
شکل 4-35 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ عملکرد علوفه تر 74
شکل 4-36 مقايسه ميانگين اثر متقابل محلولپاشي و سطوح آبياري از لحاظ عملکرد علوفه تر 74
شکل 4-37 مقايسه ميانگين محلولهاي مختلف از لحاظ عملکرد علوفه خشک 76
شکل 4-38 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ عملکرد علوفه خشک 77
شکل 4-39 مقايسه ميانگين اثر متقابل محلولپاشي و سطوح آبياري از لحاظ عملکرد علوفه خشک 77
شکل 4-40 مقايسه ميانگين محلولهاي مختلف از لحاظ وزن تر تک بوته 78
شکل 4-41 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ وزن تر تک بوته 79
شکل 4-42 مقايسه ميانگين اثر متقابل محلولپاشي و سطوح آبياري از لحاظ وزن تر تک بوته 79
شکل 4-43 مقايسه ميانگين محلولهاي مختلف از لحاظ وزن خشک تک بوته 80
شکل 4-44 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ وزن خشک تک بوته 81
شکل 4-45 مقايسه ميانگين اثر متقابل محلولپاشي و سطوح آبياري از لحاظ وزن خشک تک بوته 81
شکل 4-46 مقايسه ميانگين محلولهاي مختلف از لحاظ طول برگ 83
شکل 4-47 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ طول برگ 83
شکل 4-48 مقايسه ميانگين اثر متقابل محلولپاشي و سطوح آبياري از لحاظ طول برگ 83
شکل 4-49 مقايسه ميانگين محلولهاي مختلف از لحاظ عرض برگ 85
شکل 4-50 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ عرض برگ 85
شکل 4-51 مقايسه ميانگين اثر متقابل محلولپاشي و سطوح آبياري از لحاظ عرض برگ 85
شکل 4-52 مقايسه ميانگين محلولهاي مختلف از لحاظ وزن خشک اندام هوايي 87
شکل 4-53 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ وزن خشک اندام هوايي 87
شکل 4-54 مقايسه ميانگين اثر متقابل محلولپاشي و سطوح آبياري از لحاظ وزن خشک اندام هوايي 87
شکل 4-55 مقايسه ميانگين محلولهاي مختلف از لحاظ وزن خشک ريشه 89
شکل 4-56 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ وزن خشک ريشه 89
شکل 4-57 مقايسه ميانگين اثر متقابل محلولپاشي و سطوح آبياري از لحاظ وزن خشک ريشه 89
شکل 4-58 مقايسه ميانگين محلولهاي مختلف از لحاظ ارتفاع بوته 91
شکل 4-59 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ ارتفاع بوته 91
شکل 4-60 مقايسه ميانگين اثر متقابل محلولپاشي و سطوح آبياري از لحاظ ارتفاع بوته 91
شکل 4-61 مقايسه ميانگين محلولهاي مختلف از لحاظ شاخص کلروفيل 93
شکل 4-62 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ شاخص کلروفيل 93
شکل 4-63 مقايسه ميانگين اثر متقابل محلولپاشي و سطوح آبياري از لحاظ شاخص کلروفيل 93
شکل 4-64 مقايسه ميانگين محلولهاي مختلف از لحاظ نسبت وزن ريشه به اندام هوايي 95
شکل 4-65 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ نسبت وزن ريشه به اندام هوايي 95
شکل 4-66 مقايسه ميانگين اثر متقابل محلولپاشي و سطوح آبياري از لحاظ نسبت وزن ريشه به اندام هوايي 95
راهنمای خرید و دانلود فایل
برای پرداخت، از کلیه کارتهای عضو شتاب میتوانید استفاده نمائید.
بعد از پرداخت آنلاین لینک دانلود فعال و نمایش داده میشود ، همچنین یک نسخه از فایل همان لحظه به ایمیل شما ارسال میگردد.
در صورت بروز هر مشکلی،میتوانید از طریق تماس با ما پیغام بگذارید و یا در تلگرام با ما در تماس باشید، تا شکایت شما مورد بررسی قرار گیرد.
برای دانلود فابل روی دکمه خرید و دانلود کلیک نمایید.
ديدگاه ها