تحلیل ساختاری و فضایی عنصر چوب در معماری بومی استان گیلان : پایان نامه ارشد معماری

معماری یکی از هنرهای بسیار فاخر ایران زمین میباشد که ریشه در فرهنگ و مدنیت هزاران ساله ما دارد . هنری که امروزه با تلفیق علوم مهندسی به یک رشته بسیار جذاب دانشگاهی در کشورمان تبدیل شده و بدلیل همین ریشه فرهنگی از رشته های بسیار پرطرفدار دانشگاهی میباشد. در ادامه به سری جدیدی از پایان نامه های کارشناسی ارشد رشته معماری میپردازیم . پایان نامه حاضر با عنوان ” تحلیل ساختاری و فضایی عنصر چوب در معماری بومی استان گیلان با فرمت قابل ویرایش WORD  به شما دانشجویان و کاربران گرامی معرفی می گردد.

چکیده پایان نامه تحلیل ساختاری و فضایی عنصر چوب در معماری بومی استان گیلان :

ایران به لحاظ تنوع اقلیمی یک نمونه خاص در میان سایر کشورهای دنیا به حساب می آید و شاید کمتر کشوری را بتوان یافت که تا این حد برخوردار از اقلیم های مختلف باشد. در ایران هوای گرم و خشک، سرد و کوهستانی، معتدل و مرطوب و گرم و مرطوب را می توان در نواحی مختلف کشور مشاهده کرد.

این تنوع آب و هوایی تاثیر مستقیمی بر سبک زندگی مردم و همچنین معماری و شهر سازی آنان گذاشته است به طوری که بناها و نحوه ی شهرسازی و مصالحی که در هر ناحیه استفاده شده است در هر منطقه بستگی به اقلیم آنجا دارد. در هر مکانی با توجه به آب و هوای آن ناحیه و  نیاز انسان ها به سرما یا گرمای بیشتر و رسیدن به شرایط آسایش معماری متفاوتی را می توان دید و همچنین مصالحی که برای ساخت بناها استفاده می شده از مصالح بوم آورد آن منطقه بوده است.

در گذشته به دلیل حمل ونقل سخت مصالح سعی می شده که از مصالح در دسترس همان مناطق برای ساخت بناها استفاده شود. در این میان حاشیه ی شمالی رشته کوه البرز که در جنوب دریای مازندران قرار دارد واجد کیفیت اقلیمی خاص و متفاوت نسبت به سایر مناطق ایران است و مهمترین ویژگی و وجه تمایز آن با سایر مناطق ایران برخورداری از بارش های فراوان و رطوبت هوا است.

همچنین به لحاظ محیطی نزدیکی به دریا و بدنه های پهناور و بزرگ جنگلی، این منطقه از ایران را نسبت به سایر پهنه های اقلیمی متفاوت می کند. استان گیلان به عنوان غربی ترین و مرطوبترین بخش این خطه دارای نوع خاصی از معماری بومی است که به صورت سازگار با آب و هوای این منطقه در طول سالیان دراز شکل گرفته است.

در این استان چه در معماری شهری و چه در معماری روستایی نوع خاصی از معماری را می توان مشاهده کرد که در راستای غنی بودن جنگل ها و وجود چوب در این منطقه می باشد. همان طور که گفته شد در گذشته از مصالح بوم آورد برای ساختن بناها استفاده می شده است. در این استان به دلیل وجود جنگل های پهناور و همچنین خاک حاصلخیز از چوب درختان برای ساخت بناها استفاده می کردند، به طوری که در همه ی ساختمان ها هم در شهر و هم روستاها از چوب استفاده شده است.

اغلب بناهای این استان از پی تا سقف آن ها از چوب ساخته شده است و به دلیل این که از چوب های مقاوم استفاده می کردند این ساختمان ها عمر طولانی داشته اند و زود از بین نمی رفتند. برای ساخت این ساختمان ها از روشهای گوناگونی استفاده می شده است. در این استان شاهد تنوع زیادی از ساختمان ها که هر کدام در نوع خود جذابیت ویژه ای دارند را هستیم. در آن زمان در این استان بیشتر از آن که بناها در ساخت ساختمان ها نقش اساسی داشته باشند نجارها نقش مهمی را ایفا می کردند. نحوه کار با چوب ، نحوه اتصال آن ها، ابزارهایی که برای ساخت آن ها استفاده می شده و این که از چه نوع چوبی در کجا استفاده شود در تبحر نجارها بوده است.

به دلیل رطوبت بالای این منطقه چوب بهترین گزینه برای ساخت بناها بوده چون هر مصالح دیگری در مقابل رطوبت زیاد مانند چوب مقاومت نداشته و زود از بین می رفتند.انتخاب چوبهایی که در نقاط مختلف یک بنا استفاده می شده از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. نکته دیگر این است که چوبها علاوه بر این که مزایای زیادی دارند معایبی هم نیز دارند. شناسایی چوبها و این که هر چوبی با توجه به مزایایی که دارد بهترین کاربرد را در کدام قسمت ساختمان دارد نیازمند تجربه و شناخت بسیاری از درختان داردکه در آن دوره نجارها و بناها به مقدار کافی این شناخت را داشتند.

چوب در ساختن ساختمان های استان گیلان، هم نقش سازه ای بسیار قوی و هم نقش معماری قوی داشته است. در دیگر نقاط کشور از چوب اگر استفاده می کردند برای عناصر معماری نظیر درب و پنجره بوده ولی در شمال ایران و به خصوص در استان گیلان چوب نقش همه متریال هایی که در بقیه نقاط کشور استفاده می کردند را ایفا می کرده است. در این استان نیز برای ساخت اسکلت بنا هم از چوب استفاده می شده است ولی برای ساخت پی به روش های مختلف تا سقف ها و ستون ها و دیوارها و همچنین برای ساخت تمام عناصر سازه ای از چوب به روشهای مختلف بهره می بردند. برای ساخت همه عناصرمعماری نظیر درب، پنجره، پله، نرده و… نیز فقط از این عنصر بهره برده و همچنین در ساخت وسایل منزل نیز از چوب استفاده می شده است.

این تحقیق به دنبال بررسی و تحلیل حضور عنصر چوب در معماری بومی این منطقه است و در پی آن است که با مطالعات میدانی و کتابخانه ای و حضور بر سر بناهای بومی این استان، به دسته بندی و تحقیق پیرامون حضور عناصر چوبی در معماری و ساختار بناهای این منطقه بپردازد. پرداختن به موضوعاتی نظیر شناخت انواع چوب های مورد استفاده، جایگاه حضور این چوب ها در بناها، روش های عمل آوری و آماده سازی چوب، استفاده از چوب به عنوان عنصر تزئینی، حضور چوب به عنوان عنصر سازه ای در بنا و موضوعات مشابه، بخش های اصلی این تحقیق را تشکیل می دهد.

فهرست مطالب

فصل اول- کلیات

1-1-بیان مساله : ……………………………………………………………………………………………………. 1

1-2-سوابق تحقیق : ……………………………………………………………………………………………….. 3

1-3-پرسش های تحقیق : ………………………………………………………………………………………… 5

1-4-فرضیه های تحقیق : …………………………………………………………………………………………. 5

1-5-اهداف تحقیق : ………………………………………………………………………………………………. 6

1-6-نوع روش کار : ………………………………………………………………………………………………. 6

فصل دوم

2-1-1ویژگی های جغرافیایی : ………………………………………………………………………………….. 8

2-1-2 ویژگی های اقلیمی استان گیلان: ………………………………………………………………………. 9

2-1-3 رودها و منابع آبي مهم:…………………………………………………………………………………… 11

2-1-4 تاریخچه: …………………………………………………………………………………………………… 12

2-1-5 گیلان در دوره صفویه و کیاییان: ………………………………………………………………………. 13

2-1-6 میرزا کوچک خان جنگلی و دکتر حشمت ………………………………………………………….. 15

2-1-7 انسان شناسی :……………………………………………………………………………………………… 16

2-1-7-1 گروههای قومی گیلان:……………………………………………………………………………….. 16

2-1-7-2 نژاد: ……………………………………………………………………………………………………… 17

2-1-7-3 زبان: …………………………………………………………………………………………………….. 17

2-1-7-4 مذهب: ………………………………………………………………………………………………….. 18

2-1-8 اقتصاد: ……………………………………………………………………………………………………… 19

2-1-8-1 قابليتهاي كشاورزي ومنابع طبيعي استان گيلان ………………………………………………….. 19

2-1-8-2 قابليتهاي صنعتي ومعدني استان گيلان …………………………………………………………….. 20

2-2-1 تفاوت معماری بومی با معماری سنتی:………………………………………………………………… 22

2-2-2 معماری بومی روستایی و شهری استان گیلان ……………………………………………………….. 22

2-2-3 معماری روستایی گیلان …………………………………………………………………………………. 23

2-2-3-1 تلمبار : ………………………………………………………………………………………………….. 23

2-2-3-2 کتام: …………………………………………………………………………………………………….. 25

2-2-3-3 کندوج…………………………………………………………………………………………………… 26

2-2-4 انواع بناها در گیلان……………………………………………………………………………………….. 28

2-2-4-1 گالی پوش خانه  ……………………………………………………………………………………… 28

2-2-4-2 لته سر……………………………………………………………………………………………………. 29

2-2-4-3 سفالی خانه …………………………………………………………………………………………….. 30

2-2-4-4 سیمکاخانه  …………………………………………………………………………………………….. 31

2-2-5 معماری شهری گیلان ……………………………………………………………………………………. 31

2-2-5-1 جهت بنا ………………………………………………………………………………………………… 33

2-2-5-2 شکل ساختمان ………………………………………………………………………………………… 34

2-2-5-3 فرم بنا …………………………………………………………………………………………………… 34

2-2-5-4 ارتباط با طبیعت ……………………………………………………………………………………….. 35

2-2-5-5 سیرکولاسیون…………………………………………………………………………………………… 36

2-2-6 نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………… 36

فصل سوم

3-1-تاریخچه چوب ………………………………………………………………………………………………. 39

3-2 جنگل …………………………………………………………………………………………………………… 39

3-3 اهمیت جنگل ………………………………………………………………………………………………….. 41

3-4 نقش زیست محیطی جنگل …………………………………………………………………………………. 42

3-5 گونه ها، تیپ ها و جوامع جنگلی گیلان …………………………………………………………………. 42

3-6 جوامع جنگلی گیلان………………………………………………………………………………………….. 44

3-6-1 جامعه اوری، کچفوتوس ………………………………………………………………………………… 45

3-6-2 جامعه راش  ………………………………………………………………………………………………… 46

3-6-3 جامعه بلوط، ممرز  ……………………………………………………………………………………….. 47

3-6-4 جامعه آزاد …………………………………………………………………………………………………. 48

3-6-5 جامعه انجیلی  ……………………………………………………………………………………………… 49

3-6-6 جامعه لرگ، توسکا و سفیدپلت  ………………………………………………………………………. 50

3-6-7 جامعه شمشاد ………………………………………………………………………………………………. 51

3-6-8 جامعه زربین ……………………………………………………………………………………………….. 52

3-7 بهره برداری از جنگل های گیلان ………………………………………………………………………….. 53

3-8 نتیجه گیری …………………………………………………………………………………………………….. 55

فصل چهارم

4-1-1آثار چوبی در دوران تاریخی ……………………………………………………………………………. 56

4-1-2 تاریخچه چوب در ایران …………………………………………………………………………………. 57

4-1-3 خواص چوب ……………………………………………………………………………………………… 59

4-1-4 انواع ساختارهای چوبی در معماری …………………………………………………………………… 60

4-1-4-1 ارسی ……………………………………………………………………………………………………. 60

4-1-4-2 پله ……………………………………………………………………………………………………….. 61

4-1-4-3 تخت ……………………………………………………………………………………………………. 62

4-1-4-4 تیرهای چوبی ………………………………………………………………………………………….. 62

4-1-4-5 در ……………………………………………………………………………………………………….. 63

4-1-4-6 زیارتنامه ها و کتیبه های چوبی  ……………………………………………………………………. 64

4-1-4-7 ستون های چوبی ……………………………………………………………………………………… 65

4-1-4-8 شیرسر …………………………………………………………………………………………………… 65

4-1-4-9 صندوق قبر …………………………………………………………………………………………….. 65

4-1-4-10 ضریح …………………………………………………………………………………………………. 66

4-1-4-11 قاب  ………………………………………………………………………………………………….. 66

4-1-4-12 گره چینی و کاربرد آینه …………………………………………………………………………… 67

4-1-4-13 گلدسته ……………………………………………………………………………………………….. 67

4-1-4-14 منبر ……………………………………………………………………………………………………. 68

4-1-4-15 نرده ……………………………………………………………………………………………………. 68

4-1-4-16 نورگیرهای چوبی یا دارافزین  ……………………………………………………………………. 69

4-2 عناصر سازه ای گیلان ……………………………………………………………………………………….. 70

4-2-1 پی …………………………………………………………………………………………………………… 70

4-2-1-1 پی شیکیلی  ……………………………………………………………………………………………. 70

4-2-1-2 پی سگت چاه …………………………………………………………………………………………. 72

4-2-1-3 پی پاکونه ………………………………………………………………………………………………. 73

4-2-2 ستون  ……………………………………………………………………………………………………….. 77

4-2-3 انواع دیوار ………………………………………………………………………………………………….. 78

4-2-3-1 دیوار زگالی ……………………………………………………………………………………………. 78

4-2-3-2 دیوار زگمه ای ( دارورچین)…………………………………………………………………………. 81

4-2-3-3 دیوار خشتی آجاری ………………………………………………………………………………….. 83

4-2-4 انواع سقف …………………………………………………………………………………………………. 86

4-2-4-1 گالی پوش ……………………………………………………………………………………………… 86

4-2-4-2 لت پوش ……………………………………………………………………………………………….. 88

4-2-5 عناصر معماری …………………………………………………………………………………………….. 94

4-2-5-1 کف سازی …………………………………………………………………………………………….. 94

4-2-5-2 پله ……………………………………………………………………………………………………….. 95

4-2-5-3 نرده ……………………………………………………………………………………………………… 96

4-2-5-4 در و پنجره های چوبی  ……………………………………………………………………………… 98

4-2-5-5 دستک منازل  …………………………………………………………………………………………. 99

4-2-5-6 پوشش بامی چوبی ……………………………………………………………………………………. 100

4-2-6 اتصالات  …………………………………………………………………………………………………… 105

4-2-6-1 اتصال کام و زبانه  ……………………………………………………………………………………. 105

4-2-6-2 اتصال نیم به نیم  ……………………………………………………………………………………… 105

4-2-6-3 اتصال گوه بندی……………………………………………………………………………………….. 106

4-2-6-4 انواع اتصالات استفاده شده در بناهای گیلان…………………………………………………….. 106

4-2-7 نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………… 108

فصل پنجم

5-1-نگاهی به پژوهش پیش رو:…………………………………………………………………………………. 110

5-2-روند انجام پژوهش: …………………………………………………………………………………………. 111

5-3-نتایج:……………………………………………………………………………………………………………. 112

5-4-فرضیه…………………………………………………………………………………………………………… 114

5-5-پیشنهاد ها برای پژوهش های آینده: ……………………………………………………………………… 115

منابع:……………………………………………………………………………………………………………………. 116

 فهرست جداول

جدول 1-4 انواع چوب به کار رفته در پی ها ………………………………………………………………….. 75

جدول 2-4 انواع چوب به کار رفته در دیوارها………………………………………………………………… 84

جدول 3-4 انواع چوب به کار رفته در سقف ها……………………………………………………………….. 90

جدول 4-4 انواع چوب به کار رفته در عناصر معماری……………………………………………………….. 101

فهرست اشکال

شکل 2-1- موقعیت جغرافیایی استان گیلان……………………………………………………………………. 9

شکل 2-2 رود قره سو………………………………………………………………………………………………. 12

شکل 3-2 اقوام محلی استان گیلان………………………………………………………………………………. 17

شکل 4-2 اقوام محلی استان گیلان ……………………………………………………………………………… 17

شکل 5-2 زمین های زراعی استان گیلان……………………………………………………………………….. 19

شکل 6-2 تلمبار در روستای ضیابر………………………………………………………………………………. 24

شکل 7-2 تلمبار…………………………………………………………………………………………………….. 24

شکل 8-2 کتام………………………………………………………………………………………………………. 25

شکل 9-2 کندوج…………………………………………………………………………………………………… 26

شکل 10-2 کندوج در روستای شفت…………………………………………………………………………… 27

شکل 11-2 نمومه ای از سقف گالی پوش……………………………………………………………………… 29

شکل 12-2 نونه ای از سقف لته سر در موزه میراث روستایی استان گیلان………………………………. 30

شکل 13-2 نمونه ای از سفالی خانه درروستای شفت……………………………………………………….. 30

شکل 14-2 نمونه ای از سیمکاخانه در روستای صومعه سرا………………………………………………… 31

شکل 15-2 بهترین جهت بنا در استان گیلان………………………………………………………………….. 33

شکل 16-2 شکل ساختمان……………………………………………………………………………………….. 34

شکل 17 2 نمونه ای از ساختمانی که با محیط اطراف خود هماهنگ است……………………………… 36

شکل 18-2 نحوه سیرکولاسیون در بناها……………………………………………………………………….. 36

شکل 1-3 جامعه اوری، کچفوتوس …………………………………………………………………………….. 46

شکل 2-3 جامعه راش  …………………………………………………………………………………………….. 47

شکل 3-3 برگ درخت راش  ……………………………………………………………………………………. 47

شکل 4-3 جامعه بلوط، ممرز  ……………………………………………………………………………………. 48

شکل 5-3 برگ درخت بلوط  ……………………………………………………………………………………. 48

شکل 6-3 برگ درخت آزاد  ……………………………………………………………………………………. 49

شکل 7-3 جامعه آزاد  …………………………………………………………………………………………….. 49

شکل 8-3 برگ درخت انجیلی  …………………………………………………………………………………. 50

شکل 9-3 جامعه انجیلی  ………………………………………………………………………………………….. 50

شکل 10-3 درخت توسکا  ………………………………………………………………………………………. 51

شکل 11-3 برگ درخت توسکا ………………………………………………………………………………… 51

شکل 12-3 برگ درخت شمشاد………………………………………………………………………………… 52

شکل 13-3 جامعه شمشاد…………………………………………………………………………………………. 52

شکل 13-3 جامعه زربین…………………………………………………………………………………………… 53

شکل 14-3 برگ درخت زربین …………………………………………………………………………………. 53

شکل 1-4 ارسی  ……………………………………………………………………………………………………. 61

شکل 2-4 پله چوبی ……………………………………………………………………………………………….. 62

شکل 3-4 تخت …………………………………………………………………………………………………….. 62

شکل 4-4 تیرهای چوبی ………………………………………………………………………………………….. 63

شکل 5-4 در ………………………………………………………………………………………………………… 64

شکل 6-4 کتیبه …………………………………………………………………………………………………….. 64

شکل 7-4 ستون های چوبی ………………………………………………………………………………………. 65

شکل 8-4 صندوق قبر ……………………………………………………………………………………………… 66

شکل 9-4 ضریح ……………………………………………………………………………………………………. 66

شکل 10-4 گره چینی …………………………………………………………………………………………….. 67

شکل 11-4 منبر …………………………………………………………………………………………………….. 68

شکل 12-4 نرده  …………………………………………………………………………………………………… 69

شکل 13-4 دیتیل پی شیکیلی…………………………………………………………………………………….. 71

شکل 14-4 پی شیکیلی……………………………………………………………………………………………. 71

شکل 15-4 دیتیل پی سگت چاه…………………………………………………………………………………. 72

شکل 16-4 پی پاکونه……………………………………………………………………………………………… 73.

شکل 17-4 دیتیل پی پاکونه……………………………………………………………………………………… 74

شکل 18-4 دیتیل پی پاکونه  ……………………………………………………………………………………. 74

شکل 19-4 ستون در بناهای استان گیلان………………………………………………………………………. 77

شکل 20-4 دیوار زگالی…………………………………………………………………………………………… 78

شکل 21-4 دیتیل دیوار زگالی…………………………………………………………………………………… 79

شکل 22-4 دیتیل دیوار زگالی…………………………………………………………………………………… 79

شکل 23-4 دیتیل دیوار زگالی…………………………………………………………………………………… 79

شکل 24-4 دیتیل دیوار زگالی…………………………………………………………………………………… 79

شکل 25-4 دیتیل دیوار زگالی…………………………………………………………………………………… 80

شکل 26-4 دیتیل دیوار زگالی ………………………………………………………………………………….. 80

شکل 27-4 دیتیل دیوار زگالی…………………………………………………………………………………… 80

شکل 28-4 دیوار زگمه ای……………………………………………………………………………………….. 81

شکل 29-4 دیتیل دیوار زگمه ای………………………………………………………………………………… 82

شکل 30-4 دیوار خشتی آجری………………………………………………………………………………….. 83

شکل 31-4 سقف گالی پوش…………………………………………………………………………………….. 87

شکل 32-4 دیتیل سقف گالی پوش…………………………………………………………………………….. 87

شکل 33-4 سقف لت پوش………………………………………………………………………………………. 89

شکل 34-4 دیتیل سقف لت پوش……………………………………………………………………………….. 89

شکل 35-4 دیتیل کف سازی…………………………………………………………………………………….. 94

شکل 36-4 کف سازی……………………………………………………………………………………………. 95

شکل 37-4 دیتیل کف سازی ……………………………………………………………………………………. 95

شکل 38-4 پله………………………………………………………………………………………………………. 96

شکل 39-4 دیتیل پله……………………………………………………………………………………………….. 96

شکل 40-4 نرده در یکی از بناهای روستای صومعه سرا…………………………………………………….. 96

شکل 41-4 نرده یکی از بناهای موزه میراث روستایی……………………………………………………….. 96

شکل 42-4 دیتیل نرده……………………………………………………………………………………………… 97

شکل 43-4 انواع نرده………………………………………………………………………………………………. 97

شکل 44-4 نمونه ای از در در یکی بناهای روستاهای شفت       …………………………………………. 98

شکل 45-4 نمونه از پنجره یکی از بناها  ………………………………………………………………………. 98

شکل 46-4 دیتیل در……………………………………………………………………………………………….. 99

شکل 47-4 دیتیل دستک منازل………………………………………………………………………………….. 99

شکل 48-4 نمونه ای از بام لته……………………………………………………………………………………. 100

شکل 49-4 دیتیل اتصال کام و زبانه…………………………………………………………………………….. 105

شکل 50-4 دیتیل اتصال نیم به نیم………………………………………………………………………………. 106

شکل 51-4 یکی از اتصالات سقف های خرپا………………………………………………………………… 106

شکل 52-4 یکی از اتصالات در کندوج……………………………………………………………………….. 106

شکل 53-4 یکی از اتصالات نال ها…………………………………………………………………………….. 107

شکل 54-4 اتصال کام وزبانه نال ها ……………………………………………………………………………. 107

شکل 55-4 یکی از اتصالات خرپا………………………………………………………………………………. 107

شکل 56-4 نحوه اتصال کولک با زیر کولک………………………………………………………………… 107

شکل 57-4 اتصال فارسی بر نال ها……………………………………………………………………………… 107

راهنمای خرید و دانلود فایل

برای پرداخت، از کلیه کارتهای عضو شتاب میتوانید استفاده نمائید.

بعد از پرداخت آنلاین لینک دانلود فعال و نمایش داده میشود ، همچنین یک نسخه از فایل همان لحظه به ایمیل شما ارسال میگردد.

در صورت بروز  هر مشکلی،میتوانید از طریق تماس با ما  پیغام بگذارید و یا در تلگرام با ما در تماس باشید، تا مشکل مورد بررسی قرار گیرد. دیجی لود متعهد میشود که هر طور شده فایل خریداری شده ، به دست شما خواهد رسید.

برای دانلود فابل روی دکمه خرید و دانلود  کلیک نمایید.