نقش رسانه ها در تحولات سوريه – مطالعه موردي شبكه الجزيره :پایان نامه ارشد رشته علوم سیاسی
علوم سیاسی را میتوان از جمله رشته های بسیار حساس و تعیین کننده برای رشد و شکوفایی هر جامعه ای برشمرد ، واضح است که این سیاست که سرنوشت یک جامعه رو رقم میزند و هرچه قدر بتوان رجال سیاس زبده و کارآمدی در طول تحصیل تربیت و معرفی کرد آن جامعه به شکل بهتری رهنمود خواهد شد. دیجی لود در ادامه به معرفی پایان نامه های آماده کارشناسی ارشد رشته علوم سیاسی میپردازد .این پایان نامه با عنوان “ نقش رسانه ها در تحولات سوريه – مطالعه موردي شبكه الجزيره ” با فرمت WOrd (قابل ویرایش) در 146 صفحه تقدیم کاربران میگردد.
چکیده تحقیق نقش رسانه ها در تحولات سوريه – مطالعه موردي شبكه الجزيره:
از سال 2011 که منطقه استراتژیک خاورمیانه در هاله انقلاب‌های پی در پی کشورها قرار گرفت، فارغ از زمینه‌های شکل‌گیری، نقش رسانه‌های مختلف و تاثیرگذاری قطعی آنان در آغاز و جهت‌دهی آنها کاملا مشهود بود. فعالیت رسانه‌ای فوق‌العاده در جریان انقلاب مصر، از سوی رسانه‌های مختلف مخصوصا شبکه خبری الجزیره که با هدف تاثیرگذاری بر روند آنها صورت می‌گرفت، بیانگر آن بود که با افزایش سطح تاثیرگذاری رسانه‌ها بر افکار عمومی، میتوان افراد را در یک جهت خاص سیاسی هماهنگ نموده و این بار بدون هرگونه اقدام خشن نظامی و به‌کارگیری قدرت سخت، شاهد تغییر دولت‌های متخاصم و رقیب بود.
هدف این پژوهش، بررسی رابطه سیاست خارجی و دیپلماسی عمومی رسانه‌ای می‌باشد که با تمرکز بر عملکرد شبکه خبری الجزیره قطر در قبال بحران سوریه، به دنبال آن است که چگونه این شبکه به ابزار سیاست خارجی دولت قطر تبدیل شده است و شبکه الجزیره چه نقشی در این بحران دارد. با توجه به جناح‌بندی‌های موجود در این بحران و زمینه سازی شیوع روزافزون این بحران در سوریه توسط شبکه الجزیره، فعالیت این شبکه در کنار ناکامی‌های آن، خود عاملی برای تشدید دخالت خارجی در بحران می‌باشد. این پژوهش، علاوه بر کلیات تحقیق، تلاش دارد در طی چهار فصل بعدی، ابتدا به بررسی نقش و جایگاه دیپلماسی رسانه‌ای در تعقیب اهداف سیاست خارجی یک کشور بپردازد و در فصل سوم به تشریح تحولات میدانی و صف بندی موجود در آن اشاره دارد. فصل چهارم به بررسی عملکرد شبکه خبری الجزیره در بحران سوریه پرداخته و نهایتا در فصل آخر عوامل موفقیت‌ها و ناکامی‌های این شبکه در این عرصه مورد بررسی قرار می‌گیرد.
سوالات تحقیق
سوال اصلی :
از میان رسانه‌های عمل‌کننده در مقابل نظام سوریه شبکه خبری الجزیره به مالکیت امیر قطر فعالیت بسیار پیچیده و سنگینی را در این حوزه ایفاء می‌نماید و ضمن برخورداری از مزیت‌های مادی و غیرمادی زیاد، در عرصه اجراء نیز شاهد طیف گسترده‌ای از اقدامات این شبکه در این زمینه می‌باشیم امری که نهايتا ما را به اين سوال اصلی و مهم راهنمايي می‌کند كه :
رسانه‌های خارجی مانند شبکه الجزیره چه نقشی در تحولات سه سال اخیر سوریه داشته‌اند؟
سوال فرعی :
در ادامه بررسی‌های عملکرد این شبکه خبری در قبال بحران سوریه نيز با سوالات فرعی ديگري هم روبرو می‌شویم :
دیپلماسی رسانه‌ای در قبال تحولات یک کشور چه جایگاهی داشته و چگونه عمل می‌نمایند و چه بسترهايي باعث تاثير پذيري جامعه از رسانه‌ها میگردد ؟
زمینه‌های بحران و مواجهه دولت سوریه با آنها ، چگونه سبب شکل‌گیری صف بندی موجود در تحولات اخیر سوریه گردید ؟
شبكه الجزيره از چه حمایت‌هایی برخوردار است ؟ نقش اين حمایت‌ها بر روند فعاليت آن خاصه در مورد بحران سوریه ، چگونه است؟
اين شبكه از چه مکانیزم هایی براي تاثير گذاري بيشتر بر تحولات جاري سوريه بهره می‌جوید و در مقابل به چه موانعی روبروست؟
پيشينه تحقيق (بررسي متون موجود) :
ما در اين قسمت در پی آنیم ، تا مقالات و نوشتاري كه پیش‌تر در رابطه با موضوع ارائه شده است را به بحث گذاشته و تقارن آنها را با موضوع تحقيق بسنجيم و از نكات مثبت آنها نيز با رعايت امانت بهره‌برداری نمائيم، لذا سعي شده است تا نزدیک‌ترین عناوين به موضوع ارائه گردد. گفتني است كه با توجه به بديع بودن موضوع يافتن عناويني كه حداكثر تطبيق را داشته باشند بسيار مشكل می‌نمود . جمعا در اين مبحث با سه دسته مطلب روبرو هستيم :
الف ) دسته‌ای از مطالب بر اين تفكر صحه می‌گذارد كه شبکه‌هایی نظير العربيه و الجزيره با هر بار خبرپراكني سبب برپايي موج تازه‌ای از شورش در سوريه می‌شوند در اين مطالب ضمن بررسی روند شکل‌گیری اين شبکه‌های خبري ، مطالب از محتواي بالاي برخوردار است و به سير اثرگذاري اين شبكه خبري بر تحولات جاري خاصه كشور سوريه می‌پردازند (قنبرلو، 1390; لندمن، 2011)
ب)دسته دوم مطالب بر اين باورند كه گرچه رسانه‌های عربي در جهت براندازي حكومت سوريه عمل می‌نمایند اما در مقابل خود رسانه‌های خارجي طرفدار سوريه نظير المنار و العالم را می‌بینند كه جوابگوي فضاسازی‌های آنان می‌باشند و نهايتا هم سوريه به مدار ثبات بر خواهد گشت و مولفه هاي آن متفاوت از کشورهایی مانند ليبي و تونس و مصر است و در این تضاد رسانه‌ای، اقدامات رسانه‌های برانداز ثمری نخواهد داشت (چدیاک ، 2011 ؛ میسان ،2011)
ج) دسته آخر گروهي از مطالب هستند كه محتواي آنان عملا از موضوع ادعاي فاصله بسيار دارد و عليرغم آنچه تيتر کرده‌اند يا وارد بحث اصلي نشده‌اند و يا به بعد رسانه‌ای موضوع نپرداخته‌اند و صرفا به برخي تعریف‌ها و تاريخچه اكتفاء نموده‌اند (کاردان، 1390؛ امیر انتخابی ، 1390)
ما قصد داريم در موضوع خود از صدر تا ذيل عواملي را كه در دو عنصر شبکه‌های خبري خاصه الجزيره و عنصر سوريه و شرايط خاص خودش وجود دارد را به بحث گذاشته و زمینه‌های تاثير ، نحوه پوشش خبري ، نتايج اين نوع ارائه خبر و … را بررسي كنيم.
تاثير تلويزيون در سطح جهان
روزنا در فصل سيزدهم با عنوان مردمي توانمند تر در كتاب خود به نام آشوب در جهان سياست به بررسي ابزار و ادوات تاثير گذاري بر مردم پرداخته كه از جمله آنها اشاره به تاثير گذاري شبکه‌های تلويزيوني می‌باشد و عنوان می‌دارد كه فناوري الكترونيكي جهان منجر به بزرگ‌ترین بمباران مطالب شنيداري و ديداري است كه بشر در طول تاريخ خود تجربه كرده است و باعث شده است جهان را آنا در معرض توجه هر شنونده‌ای قرار داده است .
انقلاب الكترونيك هم پوشش جهاني اخبار را تسهيل نموده است و هم با پایین آوردن هزینه‌ها توزيع گيرنده اين شبکه‌ها را تسهيل نموده است و بقولي اكنون در بسياري از خانه‌های تهيدستان تلويزيون نخستين چيزي است كه تهيه آن پس از اجاق نفت‌سوز در الويت قرار دارد .
صفحه تلويزيون فرصت‌هایی را در اختيار افراد قرار می‌دهد تا به روي اين صحنه روند و به اجراي نقش بپر دارند نه تنها اغلب با مردم عادي براي مشخص ساختن واکنش‌هایشان مصاحبه میشود بلكه در همه بخش‌های جهان از آنان خواسته میشود تا براي شركت در گردهمايي يا اعتراض كه زمان آنها توسط پوشش خبري زنده به اطلاع آنان رسيده است به خیابان‌ها بريزند و يا اگر جايي تجمع كرده باشند رهبران آنها با غنيمت شماري فرصت به كمك رسانه‌ها آنها را روي صحنه ببرند.
تلويزيون تنها منبع عمده اطلاعات نيست بلكه می‌تواند محركي براي اقدام هم باشد مقام‌های رسمي هم از اين حقيقت آگاهند كه رويدادهاي تلويزيوني در پيش چشم بينندگاني بی‌شمار قرار دارد چنان كه می‌تواند تجمع ناخواسته را به تجمع مشاركت جويانه تبديل كند تلويزيون می‌تواند محرك وفاق و مشاركت و يا تسهیل‌کننده نارضايتي و مخالفت شود تصوير و تصور سازي جزء لاينفك آن است و می‌تواند نحوه انديشيدن مردم را تغيير دهد براي مثال بعد كميت میتوان به نحوه عملكرد شبكه CNN پرداخت كه شب اول جنگ خلیج‌فارس تعداد بينندگان اين شبكه از حد معمول 569 هزار نفر به 11 ميليون و 400 هزار نفر رسيد و ناگفته پيداست كه از لحاظ كيفيت نيز نمايش زنده ، رنگ‌های زنده ، نمايش همزمان چند تصوير ، تكرار فوري صحنه‌ها ، درشت‌نمایی يا كوچك نمايي و ساير تكنيك هاي تلويزيوني می‌تواند تاثير گذار باشد .
امروزه با گسترش نمايشگرهاي رایانه‌ای محل كار ، دوربین‌های مداربسته ، كنفرانس هاي ویدئویی ، استفاده گسترده از دوربين و … سبب شده تا خود مردم نيز فعال ويدئويي باشند و مردم بجاي تماشاي منفعلانه تلويزيون ، خود اقدام به تهيه برنامه كنند البته در اين بين رسانه تصويري هیچ‌گونه رهنمود اخلاقي به دست نمی‌دهد و تلويزيون می‌تواند سبب شکل‌دهی و جهت‌دهی به ديدگاه بينندگان شود نيرويي كه می‌تواند سبب افسانه‌پردازی هم باشد.
استعدادي كه ارتباطات الكترونيك می‌تواند در دگرگوني ايجاد كند بسيار بالاتر از همه آن تلاش‌های طولاني می‌باشد كه جوامع بسته براي كنترل امواج به خرج می‌دهند حتي هزینه‌های سنگين پارازيت انداختن روي شبکه‌های ماهواره‌ای هم بدتر ممكن است سبب كنجكاوي گردد وقتي شما در صدد كسب منابعي غير از منابع خودتان هستيد اين بدان معني است كه ديگر به رسانه‌های خودتان اعتمادي نداري و به آنها حق نمی‌دهید ذهن شما را كنترل كنند .
رواج جهاني تلويزيون نفوذپذیری مرزها را دو چندان ساخته و ماموران گمرك و مهاجرت نيز نمی‌توانند جلوي پیام‌ها را كه گاهي سبب تقويت و گاهي سبب تزلزل می‌باشند براي بازرسي بگيرند و منجر به چيزي میشود كه امروزه به عنوان “مشكل جریان‌های فرامرزي” از آن ياد میشود و رهبران سياسي فرهنگي در اين هراسند كه با جريان اين پیام‌ها به داخل كشور شاهد تاثير غیرقابل‌کنترلی در جهت‌گیری شهروندان در قبال مشروعيت خود باشند .
حال كه با اين پي بندي از نظريه روزنا مرتبط با موضوع تحقيق آشنا شده‌ایم شايسته است روند تحقيق را بر اساس اين نظريه پيش ببريم كه بايد گفت مفاهيمي مانند سطح تحليل خرد ، انقلاب مهارت‌ها و همچنين انقلاب الكترونيك و شبکه‌ها نقطه اتصال اين نظريه و آن تحقيق می‌باشند.
فهرست مطالب تحقیق نقش رسانه ها در تحولات سوريه
فصل اول: کلیات تحقیق ………………………………… 2
طرح مسئله ………………………………………… 2
سوال اصلی ………………………………………………….. 4
سوال فرعی …………………………………………………….. 5
پيشينه تحقيق (بررسي متون موجود) ………………………….. 5
فرضیه اصلی ………………………………………………… 6
علل انتخاب موضوع ……………………………………………………… 7
محدوده زماني ……………………………………………………. 8
محدوده مكاني …………………………………………………… 9
چهارچوب نظري تحقيق ……………………………………………………. 9
الف ) مدل پيوستگي جيمز روزنا در تحليل سياست خارجي …………………….. 10
سرچشمه هاي آشوب در سده های اخیر ……………………………. 12
انقلاب مهارت ها …………………………………………………….. 13
تضعيف دولتها و ظهور شبكه ها ……………………………………… 13
تاثير تلويزيون در سطح جهان ………………………………………. 14
ب ) مدل دیپلماسی عمومی (دیپلماسی رسانه ای) در تحليل سياست خارجي ………….. 16
روش تجزیه و تحلیل اطلاعات (اعم از آماری و تحلیلی) ………………………….. 18
ساماندهی تحقیق …………………………………………………… 18
فصل دوم : بررسی نقش دیپلماسی رسانه ای در سیاست خارجی …………………… 19
مقدمه ………………………………………………. 19
بخش اول : دیپلماسی و روند تحول آن ………………. 20
1- دیپلماسی باستان ………………………………………… 21
2- دیپلماسی سنتی ……………………………………… 21
3- دیپلماسی مخفی ……………………………….. 21
4- دیپلماسی باز ………………………………………………… 22
5- دیپلماسی عمومی ……………………………………………… 22
بخش دوم : دیپلماسی عمومی مفاهیم ، تاثیر و ابزار ……………………………….. 25
بخش سوم : دیپلماسی رسانه ای و سیاست خارجی …………………………. 29
مبحث اول : رابطه رسانه ها و سیاست ………………………… 34
الف- تأثیر رسانه بر سیاست (نظریه سی. ان. ان) ………………………….. 34
ب- تأثیر سیاست بر رسانه ( نظریه تولید موافقت ) ………………………… 35
مبحث دوم : کارکردهای دیپلماسی رسانه‌ای ………………………………….. 35
1- کارکرد دیپلماسی رسانه‌ای در عملیات روانی …………………………. 35
2- کارکرد تعاملی رسانه و پرستیژ ملی ………………………………. 36
3- کارکرد برجسته سازی رسانه‌ها در دیپلماسی رسانه‌ای ………………………… 37
4- کارکرد دیپلماسی رسانه‌ای در خلق رویدادهای رسانه‌ای …………………. 38
5- کارکرد مداخله‌گرایانه دیپلماسی رسانه‌ای ……………………………………. 38
جمع بندی …………………………………… 39
فصل سوم : بررسی تحولات سوریه و عوامل موثر در آن ……………………………… 41
مقدمه ………………………………………………… 41
بخش اول : گذری بر تاریخ معاصر سوریه ……………………………………….. 42
ترور رفیق حریری …………………………………….. 47
خاورمیانه بزرگ ……………………………………………… 48
سیر تحولات سه سال اخیر سوریه ……………………… 49
بخش دوم : نیروهای فرامرزی بحران سوریه ………………………. 57
مبحث اول : مخالفان نظام سوریه ……………………………………… 57
1- عربستان ………………………………….. 57
2- امریکا ………………………………. 60
3- اسرائیل ………………………………………… 63
4- ترکیه ……………………………………… 65
5- قطر ……………………………………………………………………….. 68
مبحث دوم : موافقان نظام سوریه ……………………………… 73
1- ایران ……………………………………………. 74
2- روسیه ………………………………………..76
3- چین …………………………………………………………………………………………………………….. 78
جمع بندی ……………………………………………………………………………………………………..80
فصل چهارم : روند تحولات فعالیت شبکه خبری الجزیره در سوریه …………………………………….. 82
مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………. 82
بخش اول : اقدامات غير خبري ( اقدامات ميداني و عمليات مالی ) ……………………………. 86
بخش دوم : اقدامات خبري ايجابي (بکارگیری تاکتیک های خبری) ……………………………. 87
1- توضیح ندادن درباره علل شدت یافتن اقدامات ……………………………………………………. 88
2- نسبت وحشی گری دادن برای تقویت واکنش عمومی ………………………………………… 89
3- تخدیر : هدف قرار دادن روحیه تا عقب نشینی آنها ……………………………………….. 89
4- مبالغه و دستکاری آمار ها ……………………………………………………………………………. 89
5- منبع نقابدار ……………………………………………………………………………………………………. 90
6- توجه به کودکان و نوجوانان ……………………………………………………………………………. 90
7- برچسب زنی ………………………………………………………………………………………… 90
8- دره فرار ……………………………………………………………………………………………………. 91
9- تاکتیک تنهایی ……………………………………………………………………………………….. 91
10- رسیدن به قطار ……………………………………………………………………………………….. 92
11- ترور شخصیت ………………………………………………………………………………………… 92
12- تاكتيك جابه جايي ارزش ها ……………………………………………………………………………. 93
13- ارعاب ……………………………………………………………………………………………………. 93
14- قرینه سازی ……………………………………………………………………………………….. 94
15- ایجاد ترحم ………………………………………………………………………………………… 94
16- فریب ……………………………………………………………………………………………………. 95
جمع بندی ……………………………………………………………………………………………………. 95
فصل پنجم : قوت ها و ضعف های شبکه خبری الجزیره در سوریه …………………………………………. 97
مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………….. 97
بخش اول : موفقیت ها ……………………………………………………………………………………….. 97
1- توان مالي بسيار بالا ………………………………………………………………………………………… 98
2- جذب گسترده افراد نخبه تاثير گذار در روند خبري ………………………………………… 98
3- گستردگي كار خبري و ساعات بالاي پخش خبري زنده ………………………………………… 98
4- همسويي با جريان غالب خبري و همپوشاني اهداف با آنها ……………………………. 98
5- محور قرار گرفتن زبان عربي …………………………………………………………………………… 99
6- ضريب نفوذ بالاي وسايل ارتباط جمعي ………………………………………………………………. 99
7- داعيه بي طرفي خبري ……………………………………………………………………………………… 100
8- حضور پررنگ در مقاطع حساس خبري ……………………………………………………………… 100
9- كيفيت بالاي تهيه خبر و بكارگيري زياد جذابيت هاي بصري ……………………………………. 101
10- ورود به حوزه هاي ممنوعه ………………………………………………………………………… 101
بخش دوم : ناکامی ها …………………………………………………………………………………….. 101
1- استعفاي كاركنان معترض …………………………………………………………………………. 102
2- ظهور شبكه الميادين …………………………………………………………………………………….. 103
3- عملكرد رسانه اي جريان مقاومت ……………………………………………………………… 103
4- دسترسي گسترده و سنجش آزاد و به اخبار و اطلاعات ……………………………………… 104
5- عكس العمل نيروهاي طرفدار نظام سوريه …………………………………………………. 104
6- نفوذ بي حد و حصر سياست در عرصه رسانه ………………………………………………….. 105
7- فرسايش در عرصه تحولات ميداني …………………………………………………………….. 105
8- ظرفيت هاي دروني نظام سوريه …………………………………………………………….. 106
9- ضعف سناريو سازي …………………………………………………………………………………….. 107
10- افراطي گري ……………………………………………………………………………………… 108
11- بدبینی به الجزیره ……………………………………………………………………………………… 109
12- مسئله بحرین ……………………………………………………………………………………… 111
جمع بندی ………………………………………………………………………………………………….. 112
نتيجه گیری ………………………………………………………………………………………………….. 114
فهرست منابع ………………………………………………………………………………………………….. 117
منابع فارسی ………………………………………………………………………………………………….. 118
منابع انگليسي ………………………………………………………………………………………………….. 126
راهنمای خرید و دانلود فایل
برای پرداخت، از کلیه کارتهای عضو شتاب میتوانید استفاده نمائید.
بعد از پرداخت آنلاین لینک دانلود فعال و نمایش داده میشود ، همچنین یک نسخه از فایل همان لحظه به ایمیل شما ارسال میگردد.
در صورت بروز هر مشکلی،میتوانید از طریق تماس با ما پیغام بگذارید و یا در تلگرام با ما در تماس باشید، تا شکایت شما مورد بررسی قرار گیرد.
برای دانلود فایل روی دکمه خرید و دانلود کلیک نمایید.
ديدگاه ها