نقش مصلحت در استنباط احكام و حجيت :دانلود پایان نامه ارشد رشته فقه و حقوق اسلامی

رشته فقه و حقوق اسلامی در میان داوطلبان علوم انسانی از محبوبیت بسیار بالایی برخوردار است. دیجی لود پایان نامه ای در مقطع کارشناسی ارشد با موضوع ” نقش مصلحت در استنباط احكام و حجيت ” با فرمت Word (قابل ویرایش ) و در 214 صفحه برای شما عزیزان فراهم کرده است. همچنین شما می توانید در میان مجموعه کامل از پایان نامه های رشته فقه و حقوق اسلامی که تیم دیجی لود گرداوری کرده است ، مناسب ترین پایان نامه را تهیه کنید و از آن به نحو احسن بهره مند شوید. برای راحتی شما دانشجویان گرامی ، پایان نامه ها در قالب ورد بوده و کاملا قابل ویرایش است. دی جی لود آرزو می کند همه ی شما عزیزان به اهداف و آرزوهای خود برسید.

مقدمه پایان ن‏امه نقش مصلحت در استنباط احكام و حجيت :

دين مبين اسلام، ديني جامع و حاوي معارف عميق و قوانين دقيق است. ديني منطبق بر فطرت انسان است و معارفي را در بردارد كه پاسخگوي نيازهاي حقيقي بشر در حوزه‌هاي مختلف فردي و اجتماعي ميباشد. از طرفي شاهد تغييرات گسترده در عرصه جهاني در حوزه‌هاي گوناگون اجتماعي، سياسي، اقتصادي، فرهنگي و نظامي هستيم كه با توجه به جامعيت دين، همه‌ي چشم‌ها به چگونگي حضور دين وپاسخگويي آن به انبوه سؤالات درحوزه‌هاي مذكور دوخته شده است.

بدون ترديد يكي از عناصري كه اسلام براي پاسخگويي به اين نيازها در نظر گرفته و جوشيده از متن دين است، عنصر مصلحت است كه در اجتهادي پويا براي گشودن گره‌هاي اجتماعي در ابعاد گوناگون آن، بر اساس موازين استنباط، اهميت و جايگاه ويژه‌اي دارد؛ همان طور كه در رفتارهاي فردي در گستره‌ي ماديات و معنويات نيز مورد توجه قرار ميگيرد؛ زيرا هر انساني بر اساس عقل و فطرت، با توجه به علت غايي كاري را انجام ميدهد كه از نظر خود، در آن مصالح فردي و اجتماعي و همچنين مادي و معنوي تأمين شده باشد.

ميتوان اهميت اين موضوع را در فتاوا و سيره علما و فقيهان مشاهده كرد كه از اين عنصر بهره‌هاي زيادي بردهاند؛ اهميت مصلحت در چاره انديشي براي حل معضلات اجتماعي بشر در ابعاد گوناگونش، در نظام ولايي و حكومت ديني دو چندان است؛ زيرا حكومت اسلامي، مسئول پاسخگويي به نيازهاي زمان و مكان با توجه به متغيرات و مقتضيات زمان و مكان از طريق ارجاع متشابهات به محكمات دين است. با توجه به اين مطالب، عنصر مصلحت هم نزد فقيهان اهل سنت و هم نزد فقيهان شيعه به ويژه پس از انقلاب اسلامي مورد توجه قرار گرفته است؛ البته اگر به تاريخچه مصلحت توجه كنيم ميبينيم كه فقه اهل سنّت به ادلّه تاريخي و عقيدتي، گرايش بيش‏تري به طرح و بررسي مصلحت به‏ صورت راهي براي‏دستيابي به احكام شرع داشته است. برخي از نويسندگان اهل‏سنّت، تاريخ توجّه به مصلحت را زمان خليفه اوّل ‏نوشته‏اند كه مهم‏ترين آن اقدام به گردآوري قرآن بر پايهي مصلحت حفظ دين بوده است همچنين تضمين صنعتگران بر پايهي مصلحت حفظ اموال و كالاهاي مردم در دست آنان، حكم قصاص چند نفر به جرم قتل يك نفر از ديگر مثال‏هايي است كه براي تشخيص حكم شرع بر پايهي مصلحت بين صحابه و تابعان درهمان قرون نخستين اسلام رواج داشته است.

مصلحت كه پايهي استنباط و اجراي احكام پيشين بود، با تدوين و تحوّل دانش اصول، به تدريج جاي خود را درمنابع فقه اهل‏ سنّت باز كرد. عنوان معروف اين منبع، «مصالح مرسله» است كه يك قسم از اقسام مصلحت ازجهت اعتبار و عدم اعتبار شرعي است (مصلحتي كه دليل شرعي بر اعتبار آن هست، مصلحت معتبر؛ مصلحتي كه‏دليل شرعي بر عدم اعتبار يا الغاي آن وجود دارد، مصلحت ملغا، و مصلحتي كه نه دليل بر اعتبار و نه دليل بر الغا دارد، مصلحت مرسل ناميده مي‏شود)

كاربرد مصلحت در فقه شيعه، داستان ديگري دارد. در روايات گوناگون از پيامبر اكرم ‏صلي الله عليه وآله وسلم و امامان معصوم ‏عليهم السلام ‏موارد بسياري را مي‏توان سراغ گرفت كه در آن‌ها مصلحت براي نيازها و مقتضيات زمان به كار رفته است؛ از جمله‏صرف درآمد زمين‏هايي كه طيّ جنگ با كافران به دست مسلمانان افتاده در مصالح مسلمانان، لزوم رعايت مصالح ‏موقوفٌ عليهم به‏ وسيله متولّي وقف، لزوم رعايت مصالح يتيم به ‏وسيله سرپرستان او، رعايت مصلحت در ارتباط با نوع رفتار با اسيران جنگ، رعايت مصلحت در گرفتن جزيه و…. فقيهان نيز در ابواب گوناگون فقه از مصلحت سخن‏ گفته ‏اند؛ از جمله در ابواب فقهي مكاسب محرّمه، بيع، حجر، وقف، جهاد، حدود و تعزيرات. به‏ طور معمول، هر جا سخن از ولايت و تولّي بر امر يا كسي در فقه مطرح شده، رعايت مصلحت يا عدم مفسده مورد تولّي هم مطرح ‏شده ‏است.

تحقيق حاضر از سه فصل تشكيل شده است. در فصل اول به كليات مصلحت و مباحث مقدماتي آن كه شامل مفاهيم، سير تحوّل مصلحت در ميان فقهاي اماميه، تقسيمات مصلحت و مصاديق و كاربردهاي آن در بين علماي فريقين پرداخته‌ايم. در فصل دوم به بحث پيرامون مصالح مرسله و استصلاح ميپردازيم كه شامل مفاهيم، ديدگاه علماي فريقين، ضوابط، و بررسي ادله قائلين ومخالفان آن است. در فصل سوم مباحث مربوط به احكام حكومتي كه شامل مفاهيم، تقسيمات، رابطه آن با مصلحت و مصاديق احكام حكومتي كه شامل برخي از احكام حكومتي پيامبر (ص) و علماي شيعه است مطرح ميگردد. سپس بحث مصلحت در قرآن و سيره معصومين (ع) را مورد نظر قرار ميدهيم. و در آخر به بحث مصلحت در نظام اسلامي ميپردازيم.

در اين تحقيق سعي بر آن بوده است كه موضوع مصلحت با دسته بندي منسجم وپيوسته مطرح شود كه البته در اين راستا مصاديق مصلحت مورد عنايت ويژه بوده اند. و اميدواريم كه مورد استفاده انديشمندان و پژوهشگران قرار بگيرد.

اهميت تحقيق:

يكي از مباحث كاربردي فقهي بحث مصلحت است كه در ميان مذاهب مختلف مورد نزاع بوده و يكي از موارد بسيار مهم آن بحث مصالح مرسله و اين كه مصلحت به عنوان دليل مستقل در استنباط احكام مورد بحث و عنايت علماي فريقين قرار گرفته و در مورد آن نزاع دارند. و علم به اين مسأله راهگشاي بسياري از مسائل فقهي ميباشد. در اين تحقيق به اين مسأله پرداخته‌ايم.