بررسي نقاط قوت و ضعف تدريس مشارکتي از ديدگاه استادان و دانشجويان دوره‌ها ي تحصيلات تکميلي دانشگاه اصفهان: دانلود پایان نامه ارشد علوم تربیتی

بسیاری از رشته های علوم انسانی بعلت تاثیر مستقیم در شکل گیری و پرورش جامعه به سمت اهداف والای تربیتی از اهمیت فوق العاده بالایی برخوردار هستند. یکی از این رشته های مهم علوم تربیتی میباشد. هرچه دانش آموختگان این رشته تحصیلی به مدارج بالاتری برسند و کمال گرایی در این رشته را تجربه کنند مطمئنا جامعه تربیتی و پرورشی کامل تری خواهیم داشت. چنانچه بسیاری از کشورهای پیشرفته این هدف را دنبال میکنند و بالاترین اهمیت را برای نظام تربیتی و پرورشی خود قائل هستند. سایت دیجی لود در ادامه معرفی سری پایان نامه های جدید مقطع ارشد به سراغ رشته مهم و تاثیر گذار علوم تربیتی رفته و در ادامه پایان نامه ای با عنوان بررسي نقاط قوت و ضعف تدريس مشارکتي از ديدگاه استادان و دانشجويان دوره‌ها ي تحصيلات تکميلي دانشگاه اصفهان در 160 صفحه با فرمت Word (قابل ویرایش) تقدیم مینماید.

چکیده بررسي نقاط قوت و ضعف تدريس مشارکتي از ديدگاه استادان و دانشجويان دوره‌ها ي تحصيلات تکميلي دانشگاه اصفهان:

همه روش‌هاي تدريس داراي جنبه‌هاي مثبت و منفي مي باشند. شناخت اين جنبه ها به استادان و دانشجويان کمک مي‌کند تا بتوانند در فرايند تدريس از جنبه‌هاي منفي روش هاي تدريس کاسته و با افزايش جنبه‌هاي مثبت آن به عملکرد بهتري دست يابند. پژوهش حاضر با هدف کلي بررسي نقاط قوت و ضعف تدريس مشارکتي از ديدگاه استادان و دانشجويان دوره هاي تحصيلات تکميلي دانشگاه اصفهان انجام شده است. پژوهش از نوع کاربردي بوده که به روش ترکيبي انجام شده است. و باتوجه به هدف پژوهش از روش تحقيق توصيفي- پيمايشي استفاده شده است.

جامعه آماري پژوهش، 85 نفر از استادان دوره هاي تحصيلات تکميلي داراي مرتبه علمي استاديار و بالاتر بودند که در دانشکده هاي علوم تربيتي و روان شناسي، علوم انساني و علوم پايه در سال تحصيلي 90-1389 حداقل يک درس را به شيوه مشارکتي تدريس کرده اند و نيز 448 نفر ازدانشجويان دوره‌هاي تحصيلات تکميلي که در دانشکده‌هاي فوق الذکر حداقل يک درس را به شيوه مشارکتي گذرانده بودند. حجم نمونه دانشجويان با استفاده از فرمول کوکران 180 نفر تعيين شد. براي انتخاب دانشجويان از روش نمونه گيري تصادفي طبقه اي متناسب با حجم دانشجويان در گروه‌هاي آموزشي استفاده گرديد.

بر اساس روش سرشماري تمام استادان در نمونه تحقيق قرار گرفتند. ابزار گردآوري داده ها شامل مصاحبه اکتشافي با15 نفر از اعضاي هيات علمي و 15 نفر از دانشجويان بود که به صورت نيمه ساختار يافته انجام شد و يک پرسشنامه محقق ساخته که بر اساس داده هاي حاصل از مصاحبه و متون مکتوب تنظيم گرديد.ضريب پايايي پرسشنامه پس از توزيع در بين استادان و دانشجويان با استفاده از آلفاي کرونباخ به ترتيب 91/0 و 86/0 تعيين شد. به منظور تحليل داده ها در سطح امار توصيفي از شاخص هاي درصد، فراواني، ميانگين و انحراف معيار و در سطح استنباطي از آزمونt تک متغيره، آزمون LSD، تحليل واريانس دوراهه و آزمون t مستقل استفاده گرديد.

نتايج حاصل از يافته هاي کمي و كيفي پژوهش نشان داد که استادان مهمترين نقاط قوت تدريس مشارکتي را افزايش همکاري و تبادل آراء و افکار ميان استادان بيان کردند و دانشجويان آشنايي با منابع تخصصي بيشتر از طريق استادان و همچنين آشنايي با زمينه‌هاي تخصصي با توان علمي و عملي استادان بيان کردند.همچنين نتايج نشان داد که استادان در مقايسه با دانشجويان نگرش مثبت‌تري نسبت به روش تدريس مشارکتي دارند. علاوه بر اين دانشجويان مقطع دکتري در مقايسه با دانشجويان کارشناسي ارشد ديدگاه مثبتي به روش تدريس مشارکتي دارند. استاداني که سابقه تدريس بالاتري داشتند قوت‌هاي تدريس مشارکتي را بيشتر از ضعف‌هاي آن ارزيابي کردند.

اهميت و ارزش تحقيق:

معين (1383) در بيان موانع توسعه علمي ايران ضمن اشاره به مشکلات ساختاري در آموزش عالي، به ضعف روحيه جمعي، عدم اعتماد متقابل بين اعضاي هيات علمي و مديران، عدم مشارکت جمعي دانشگاهيان در اداره امور خود، ضعف تعاملات علمي مستمر بين استادان و دانشجويان و عدم بهره برداري بهينه از امکانات مديريت منابع فکري و نيروي انساني متخصص موجود در دانشگاهها، نامشخص بودن جايگاه و نقش دانشگاه‌ها و نهاد‌هاي علمي کشور و عدم رعايت اصول تخصص‌گرايي اشاره کرده است.

بر اين اساس از جمله وظايف اوليه دانشگاه‌ها تلاش براي رفع موانع و مشکلاتي است که آموزش عالي با آن درگير است و براي فائق آمدن بر اين مشکلات به راهبردها و رويکردهايي در سيستم آموزشي خود متوسل ميشوند. يکي از ابزار‌ها و امکانات فائق آمدن بر کاستيهاي آموزش عالي استفاده از رويکردهاي نوين آموزشي است. از جمله رويکردها، رويکرد تدريس مشارکتي است که تلاشي است در راستاي تقويت روحيه کار گروهي ميان اساتيد و دانشجويان، گسترش تعاملات علمي ميان استادان، بهره برداري از منابع انساني و فکري دانشگاه‌ها و رعايت اصول تخصص گرايي. اما نکته در اينجاست که آيا هر رويکرد اموزشي و راهبرد اتخاذ شده در تدريس در هر شرايطي اثرقسمت و مفيد خواهد بود يا بايد الزامات آن را رعايت کرد تا به نتايج مورد نظر و مطلوب دست يابد. از اين رو بررسي قوتها و ضعف‌هاي هر روش تدريسي از ضروريات مي‌باشد.

تدريس مشارکتي نيز يکي از رويکردهاي تدريس به شمار مي‌رود که بايد مورد بررسي قرار گيرد تا قوت‌ها و ضعف‌هاي آن شناسايي شده و راهکار‌هاي رفع نقايص آن ارائه شود. در بررسي قوت‌ها و ضعف‌هاي روش تدريس مشارکتي: بايد به نظرات و ديدگاههاي دانشجويان توجه کرد. ارزشيابي دانشجويان از تدريس به طور سنتي معمول بوده و از کاربردي‌ترين ابزارها در جهت ارزشيابي مفيد بودن رويکردهاي تدريس پذيرفته شده است (خير، 1380). به طوريکه دانشگاههاي استراليا منبع کليدي دستيابي به اطلاعات مفيد در باره رويکردهاي تدريس خود را ارزشيابي دانشجويي قرار داده‌اند (شعباني ورکي و حسين قلي زاده، 1385).

لازم است تا ديدگاه استادان نيز در باره رويکردهاي تدريس مورد ارزيابي قرار گيرد تا ملاحظه شود که آيا رويکردهاي تدريس اتخاذ شده رضايت استادان را تأمين کرده است؟

آيا اين شيوه تدريس توانسته در ترويج فضاي کار گروهي و جمعي و تعاملات علمي مستمر ميان استادان که يکي از اهداف مهم دانشگاه‌ها به شمار مي‌رود مؤثر و مفيد باشد؟

ازاين رو اهميت تحقيق حاضر در اين است که مي‌تواند با بررسي قوت‌ها و ضعف‌هاي روش تدريس مشارکتي به برنامه‌ريزان و مديران گروه‌هاي دانشگاهي کمک کند با اتخاذ راهبردهاي لازم بر قوت‌هاي اين شيوه تدريس افزوده و از ضعف‌هاي آن بکاهند و همچنين بررسي کنند که استفاده از اين شيوه تدريس در تدريس چه درسها و رشته‌هايي مفيد خواهد بود. علاوه بر اين روشن مي‌سازد به چه الزاماتي بايد توجه نمود تا روش تدريس مشاركتي به شيوه‌اي بهينه انجام شود.

اهداف تحقيق

هدف كلي

هدف کلي اين پژوهش تعيين نقاط قوت و ضعف تدريس مشارکتي از ديدگاه اساتيد و دانشجويان دوره‌هاي تحصيلات تکميلي دانشگاه اصفهان است.

هدف‌هاي جزئي

1- تعيين نقاط قوت تدريس مشارکتي از ديدگاه اساتيد و دانشجويان تحصيلات تکميلي دانشگاه اصفهان.

2- تعيين نقاط ضعف تدريس مشارکتي از ديدگاه اساتيد و دانشجويان تحصيلات تکميلي دانشگاه اصفهان.

3- تعيين تفاوت ديدگاه اساتيد و دانشجويان تحصيلات تکميلي در زمينه نقاط قوت و ضعف تدريس مشارکتي.

4- تعيين تفاوت ديدگاه‌هاي اساتيد و دانشجويان تحصيلات تکميلي درزمينه نقاط قوت و ضعف تدريس مشارکتي بر حسب عوامل جمعيت‌شناختي.

5- تعيين الزامات مورد نظر استادان و دانشجويان براي اجراي بهتر روش تدريس مشاركتي.

سوال‌هاي تحقيق:

سوال کلي پژوهش

نقاط قوت و ضعف روش تدريس مشارکتي از ديدگاه استادان و دانشجويان دوره‌ها ي تحصيلات تکميلي دانشگاه اصفهان کدامند؟

سوالات فرعي پژوهش

1- نقاط قوت تدريس مشارکتي از ديدگاه اساتيد و دانشجويان دوره‌هاي تحصيلات تکميلي کدامند؟

2- نقاط ضعف تدريس مشارکتي از ديدگاه اساتيد و دانشجويان دوره‌هاي تحصيلات تکميلي کدامند؟

3- آيا بين ديدگاه اساتيد و دانشجويان تحصيلات تکميلي در زمينه نقاط قوت و نقاط ضعف تدريس مشارکتي تفاوت وجود دارد؟

4- آيا بين ديدگاه اساتيد و دانشجويان تحصيلات تکميلي در زمينه نقاط قوت و ضعف تدريس مشارکتي با توجه به عوامل جمعيت‌شناختي تفاوت وجود دارد؟

5- الزامات مورد توجه استادان و دانشجويان تحصيلات تكميلي براي بهبود روش تدريس مشاركتي چيست؟

فهرست مطالب تحقیق بررسي نقاط قوت و ضعف تدريس مشارکتي:

فصل اول: کليات پژوهش
1-1 شرح و بيان مساله پژوهش…………………….. 2
1-2 اهميت و ارزش تحقيق………………………… 4
1-3 اهداف تحقيق………………………………. 6
1-3-1 هدف كلي………………………………… 6
1-3-2 هدف‌هاي جزئي…………………………….. 6
1-4 کاربرد نتايج تحقيق………………………… 6
1-5 سوال‌هاي تحقيق…………………………….. 6
1-6 تعاريف نظري و عملياتي متغيرها………………. 7
1-6-1 تعاريف نظري…………………………….. 7
1-6-2 تعاريف عملياتي………………………….. 8
فصل دوم: ادبيات پژوهش
مقدمه……………………………………….. 9
2-1 بخش اول: مقدمات…………………………… 10
2-1-1 آموزش عالي و رسالت‌هاي آن…………………. 10
2-1-2 تحصيلات تكميلي و اهميت آن…………………. 12
2-1-3 اهميت تدريس در آموزش عالي………………… 13
2-2 بخش دوم: روش‌هاي تدريس در مراکز آموزش عالي……. 15
2-2-1 روش تدريس سخنراني……………………….. 16
2-2-2 روش تدريس پرسش و پاسخ……………………. 17
2-2-3 روش تدريس حل مسئله………………………. 18
2-2-4 روش تدريس مباحثه………………………… 19
2-3 بخش سوم: مفهوم شناسي تدريس مشارکتي………….. 20
2-3-1 تعريف تدريس مشارکتي……………………… 21
2-3-2 اشكال متفاوت تدريس مشاركتي……………….. 23
2-3-3 متغير‌هاي کلي تدريس به شيوه مشارکتي………… 26
2-3-4 گام‌هاي اساسي تدريس مشارکتي……………….. 27
2-3-5 مولفه‌هاي مشارکت در تدريس مشارکتي………….. 28
2-3-6 پيش بايست‌هاي تدريس مشاركتي……………….. 30
2-4 بخش چهارم: نقاط قوت و ضعف تدريس مشاركتي در دوره‌هاي تحصيلات تكميلي 31
2-4-1 نقاط قوت تدريس مشارکتي…………………… 31
2-4-2 ضعف‌هاي تدريس مشارکتي…………………….. 44
2-5 بخش پنجم: پيشينه پژوهش: پژوهش‌هاي داخلي و خارجي.. 47
2-5-1 پژوهش‌هاي انجام شده در ايران………………. 47
2-5-2پژوهش‌هاي انجام شده در خارج از کشور…………. 47
فصل سوم: روش پژوهش
مقدمه……………………………………….. 52
3-1 روش پژوهش………………………………… 52
3-2 جامعه آماري………………………………. 53
3-3 برآورد حجم نمونه………………………….. 53
3-4 روش نمونه‌گيري…………………………….. 54
3-5 ابزار جمع‌آوري اطلاعات………………………. 55
3-6 برآورد پايايي پرسشنامه…………………….. 56
3-7 برآورد روايي پرسشنامه……………………… 56
3-8 روش جمع‌آوري اطلاعات………………………… 57
3-9 روش آماري تجزيه و تحليل اطلاعات……………… 57
فصل چهارم: تجزيه تحليل يافته‌ها
مقدمه……………………………………….. 59
4-1 تحليل يافته‌هاي کيفي پژوهش………………….. 60
4-2 بخش دوم: تجزيه و تحليل داده‌هاي حاصل از پرسشنامه. 67
فصل پنجم: خلاصه، بحث و نتيجه‌گيري
مقدمه……………………………………….. 90
5-1 نتيجه‌گيري كلي…………………………….. 97
5-2 محدوديت‌هاي پژوهش………………………….. 98
5-3 پيشنهادات كاربردي…………………………. 99
5-4 پيشنهاد‌هايي جهت پژوهش‌هاي آتي……………….. 99
پيوست 1……………………………………… 100
پيوست 2……………………………………… 103
پيوست 3……………………………………… 106
منابع و مآخذ…………………………………. 113

فهرست شكل‌ها

شكل (2-1): مدل اول تدريس مشاركتي ………………. 23
شكل (2-2): سطح همكاري در تدريس مشاركتي………….. 26
شکل (2-3): مولفه‌هاي مشارکت در تدريس مشارکتي……… 29
شکل (2-4): ساختار کلي تدريس مشارکتي…………….. 51
شكل (4-1): توزيع دانشجويان برحسب گروه آموزشي…….. 67
شكل (4-2): توزيع دانشجويان برحسب مقطع تحصيلي……. 68
شكل (4-3): توزيع دانشجويان برحسب تعداد دروس به صورت مشارکتي 69
شكل (4-4): توزيع اعضاء هيئت علمي برحسب گروه آموزشي. 70
شكل (4-5): توزيع اعضاء هيئت علمي برحسب مرتبه علمي.. 71
شكل (4-6): توزيع اعضاء هيئت علمي برحسب سابقه خدمت… 72
شكل (4-7): توزيع اعضاء هيئت علمي برحسب تمايل به شيوه تدريس 73
شكل (4-8): مقايسه ميانگين نمره قوت‌هاي تدريس مشارکتي از نظر دو گروه 81
شكل (4-9): مقايسه ميانگين نمره ضعف‌هاي تدريس مشارکتي از نظر دو گروه 83

فهرست جدول‌ها

جدول (3-1): جامعه آماري پژوهش …………………. 53
جدول (3-2): حجم نمونه دانشجويان بر حسب گروه هاي آموزشي 55
جدول (3-3): مقياس پنج درجه‌اي ليكرت……………… 56
جدول (3-4): مولفه‌هاي پرسشنامه………………….. 56
جدول (4-1): نتايج مصاحبه با استادان در باره قوت‌هاي تدريس مشارکتي 62
جدول (4-2): نتايج مصاحبه با دانشجويان دوره‌هاي تحصيلات تکميلي در باره قوت‌هاي تدريس مشارکتي………………………….. 63
جدول (4-3): نتايج مصاحبه با استادان در باره ضعف‌هاي تدريس مشارکتي 65
جدول (4-4): نتايج مصاحبه با دانشجويان درباره نقاط ضعف روش تدريس مشارکتي 66
جدول (4-5): توزيع دانشجويان برحسب گروه آموزشي……. 67
جدول (4-6): توزيع دانشجويان برحسب مقطع تحصيلي……. 68
جدول (4-7): توزيع دانشجويان برحسب تعداد دروسي كه به صورت مشارکتي گذرانده اند…………………………………………. 69
جدول (4-8): توزيع اعضاء هيئت علمي برحسب گروه آموزشي. 70
جدول (4-9): توزيع اعضاء هيئت علمي برحسب مرتبه علمي.. 71
جدول (4-10): توزيع اعضاء هيئت علمي برحسب سابقه خدمت. 72
جدول (4-11): توزيع اعضاء هيئت علمي برحسب تمايل به شيوه تدريس 73
جدول (4-12): توزيع ميانگين و انحراف معيار، قوت‌هاي تدريس مشارکتي از نظر دانشجويان علوم پايه برحسب ترتيب اولويت………….. 74
جدول (4-13): توزيع ميانگين و انحراف معيار، قوت‌هاي تدريس مشارکتي از نظر دانشجويان علوم انساني برحسب ترتيب اولويت………… 75
جدول (4-14): مقايسه ميانگين نمره قوت‌هاي تدريس مشارکتي از ديدگاه دانشجويان با ميانگين فرضي 3……………………. 77
جدول (4-15): توزيع ميانگين و انحراف معيار، قوت‌هاي تدريس مشارکتي از نظر اعضاء هيئت علمي برحسب ترتيب اولويت……………… 77
جدول (4-16) مقايسه ميانگين نمره قوت‌ها از ديدگاه استادان با ميانگين فرضي 3……………………………………………. 78
جدول (4-17): توزيع ميانگين و انحراف معيار، ضعف‌هاي تدريس مشارکتي از نظر دانشجويان علوم پايه برحسب ترتيب اولويت………….. 78
جدول (4-18): توزيع ميانگين و انحراف معيار، ضعف‌هاي تدريس مشارکتي از نظر دانشجويان علوم انساني برحسب ترتيب اولويت………… 79
جدول (4-19): مقايسه ميانگين نمره ضعف‌هاي تدريس مشارکتي از ديدگاه دانشجويان با ميانگين فرضي 3……………………. 80
جدول (4-20): توزيع ميانگين و انحراف معيار، ضعف‌هاي تدريس مشارکتي از نظر اعضاء هيئت علمي برحسب ترتيب اولويت……………… 80
جدول (4-21): مقايسه ميانگين نمره ضعف‌ها از ديدگاه استادان با ميانگين فرضي 3……………………………………………. 81
جدول (4-22): مقايسه ميانگين نمره قوت‌هاي تدريس مشارکتي از نظر دو گروه 81
جدول (4-23): مقايسه تفاوت ديدگاه استادان و دانشجويان در مورد نقاط قوت تدريس مشارکتي………………………………… 82
جدول (4-24): مقايسه ميانگين نمره ضعف‌هاي تدريس مشارکتي از نظر دو گروه 82
جدول (4-25): مقايسه تفاوت ديدگاه استادان و دانشجويان در مورد نقاط ضعف تدريس مشارکتي………………………………… 83
جدول (4-26): مقايسه ميانگين نمره قوت‌هاي تدريس مشارکتي از نظر دانشجويان برحسب ويژگي‌هاي جمعيت‌شناختي…………………….. 84
جدول (4-27): مقايسه ميانگين نمره قوت‌هاي تدريس مشارکتي از نظر دانشجويان برحسب مقطع تحصيلي…………………………….. 84
جدول (4-28): مقايسه ميانگين نمره محدوديت‌هاي تدريس مشارکتي از نظر دانشجويان برحسب ويژگي‌هاي جمعيت‌شناختي……………. 85
جدول (4-29): مقايسه ميانگين نمره قوت‌هاي تدريس مشارکتي از نظر اعضاء هيئت علمي برحسب ويژگي‌هاي جمعيت‌شناختي………………… 85
جدول (4-30): مقايسه زوجي اختلاف ميانگين قوت‌هاي تدريس مشارکتي از نظر اعضاء هيئت علمي برحسب سابقه خدمت……………….. 85
جدول (4-31): مقايسه ميانگين نمره ضعف‌هاي مشارکتي از نظر اعضاء هيئت علمي برحسب ويژگي‌هاي جمعيت‌شناختي…………………….. 86
جدول (4-32): مقايسه ميانگين نمره ضعف‌هاي تدريس مشارکتي از نظر اساتيد برحسب مرتبه علمي……………………………………….. 86
جدول (4-33): مقايسه زوجي اختلاف ميانگين ضعف‌هاي تدريس مشارکتي از نظر اعضاء هيئت علمي برحسب سابقه خدمت……………….. 86
جدول (4-34): مقايسه ميانگين نمره ضعف‌هاي تدريس مشارکتي از نظر استادان برحسب گروه آموزشي…………………………….. 87
جدول (4-35): توزيع ميانگين و انحراف معيار، الزامات تدريس مشارکتي از نظر دانشجويان گروه علوم پايه برحسب ترتيب اولويت……… 87
جدول (4-36): توزيع ميانگين و انحراف معيار، الزامات تدريس مشارکتي از نظر دانشجويان گروه علوم انساني برحسب ترتيب اولويت……. 88
جدول (4-37): توزيع ميانگين و انحراف معيار، الزامات روش‌هاي تدريس مشارکتي از نظر اعضاء هيئت علمي برحسب ترتيب اولويت……….. 89