بررسی اثر تیمارهای مختلف برقدرت جوانه زنی گونه دارویی محلب (Cerasus mahaleb) از سه مبدا بذر در استان کهگیلویه و بویراحمد : پایان نامه ارشد مهندسی کشاورزی زراعت و اصلاح نباتات
کشور عزیزمان ایران با توجه به تنوع اقلیم ، آب و هوای مطبوع و اراضی وسیعی که در اختیار دارد در صورت مدیریت در عرصه کشاورزی میتواند یکی از قطب های بلامنازع کشاورزی دنیا باشد و با پرورش دانش آموختگان خبره در گرایش های مختلف رشته کشاورزی میتوان به این مهم نایل آمد.دیجی لود در ادامه به معرفی پایان نامه های کارشناسی ارشد رشته کشاورزی میپردازد. پایان نامه حاضر با عنوان” بررسی اثر تیمارهای مختلف برقدرت جوانه زنی گونه دارویی محلب (Cerasus mahaleb) از سه مبدا بذر در استان کهگیلویه و بویراحمد” با گرایش کشاورزی زراعت و اصلاح نباتات و با فرمت Word (قابل ویرایش) تقدیم شما دانشجویان عزیز میگردد.
چکیده بررسی اثر تیمارهای مختلف برقدرت جوانه زنی گونه دارویی محلب (Cerasus mahaleb) از سه مبدا بذر در استان کهگیلویه و بویراحمد:
اين آزمايش به منظور بررسی اثر اسید سولفوریک، آب گرم و سمباده بر روی جوانه زنی بذر گیاه محلب در سه رویشگاه استان کهگیلویه و بویراحمد در مهرماه 1392انجام شد. آزمایش به روش فاکتوریل بر پایه طرح کامل تصادفی با چهارفاکتور مبدأ بذر( لوداب، زیلایی و کوه سبز)، سطوح مختلف زمان غوطه وری بذر در اسیدسولفوریک 30 درصد (5 و 10 دقیقه)، غوطه وری بذر درآب گرم90 درجه سانتیگراد (5 و 10 دقیقه) و تیمار خراشدهي مکانیکی( سمباده) در سه تکرار انجام شد. در پایان آزمایش، تعداد بذرهای ریشه دار شده، درصد جوانه زنی، طول ریشه، وزن ریشه و طول ریشه اندازه گیری شد.
نتایج نشان داد که بیشترین درصد جوانه زنی، طول ریشه و طول ساقچه ی بذر محلب در تیمار آب گرم 90 درجه سانتیگراد و کمترین آن ها نیز در تیمار اسید سولفوربک30% می باشد که بیشترین درصد جوانهزنی (4/16) مربوط به برهمکنش تیمار آب گرم90 درجه سانتیگراد و تیمار زمانی 5 دقیقه بود. بیشترین طول ساقچه ی (1/15 میلیمتر) مربوط به برهمکنش تیمار آب گرم90 درجه سانتیگراد و تیمار زمانی 10 دقیقه بود و بیشترین سرعت جوانه زنی (20 دانه در روز) مربوط به برهمکنش تیمار آب گرم90 درجه سانتیگراد، تیمار بذور منطقه لوداب و تیمار زمانی 5 دقیقه بود که با سایر تیمارها اختلاف معنی داری داشت. همچنین تیمار مبدأ بذور بر صفاتی نظیر درصد جوانه زنی، وزن ریشه، طول ریشه و طول ساقچه ی بذر محلب در سطح 1٪ اثر معنی دار بود. به طوری که بیشترین درصد جوانه زنی(20 دانه در روز)، طول ریشه (81/4 میلیمتر) و طول ساقچهی بذر محلب (1/15میلیمتر) در تیمار بذر منطقه لوداب و کمترین نیز در بذر منطقه کوه سبز مشاهده گردید. براساس نتایج این آزمایش، برای جوانه زنی بذر محلب، استفاده از بذور منطقه لوداب و زیلایی، تیمار آب گرم90 درجه سانتیگراد به مدت 5 دقیقه توصیه می گردد.
مقدمه
محلب با نام علمی Cerasus mahaleb از خانواده Rosaceae میباشد. درختی كوچك، خزان کننده و معطر، به ارتفاع 4 تا 7 متر، برگها متقابل، ساده به طول 7- 4 سانتیمتر و به عرض4 – 2 سانتیمتر، تخم مرغی سرنیزه ای نوک تیز، چرمی، به رنگ سبز شفاف و درخشان، با رگبرگهای همدوش (درحاشیه برگ متصل به هم)، گلها سفید، با پرچمهای فراوان، منفرد یا خوشه ای، میوه فندقه به حالت رسیده سیاه رنگ میباشد و در نواحی معتدله گرم میروید. پراکندگی جغرافیایی این گونه در ایران نسبتاً اندک و در استانهای زاگرسی و منطقه رویشی ارسباران، میروید و علاوه بر ایران در مناطقی از افغانستان، پاکستان و مناطق مدیترانه ای نیز میروید (قهرمان، 1362).
درخت محلب گونه ای در حال انقراض در منطقه میان بند جنگلها است و از بذر آن بهره برداری میشود (رحیمیان، 1390). تاکنون تلاشهای انجام شده جهت تولید نهال از طریق بذر چندان موفق نبودهاست و این مساله، زادآوری و احیاء این گونه را با خطر روبرو کردهاست. برای تولید نهال استفاده از بذر با منشاء گونه ای مقاوم به شرایط نامساعد مانند خشکی و تولید اسانس بیشتر با توجه به تولید مناسب بذر در هرسال امری امکانپذیر است. گونه محلب از جمله گونههای دارای ارزش دارویی و صنعتی میباشد که در تولید مواد دارویی و آرایشی و بهداشتی و همچنین به عنوان پایه پیوند جهت گیلاس، کاربرد دارد. ازجمله مؤسسات و سازمانهایی که با این گونه در ارتباط اند میتوان، سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور، موسسات اسانس گیری و تولید مواد دارویی و آرایشی و موسسات تحقیقاتی نام برد. پیشرفت تکنولوژی و افزایش جمعیت موجب تسریع تخریب اکوسیستمهای طبیعی در ایران و جهان گردیدهاست (مخدوم، 1376). اکوسیستمهای طبیعی از گنجینههای زیستی بشری محسوب میشوند که حفظ آنها برای نسلهای آینده ضرورت دارد (بیات و همکاران، 1376).
از آنجا که عملکردهای یک اکوسیستم نتیجه برخورد بین ساختار و فرایندهای آن است کاهش تنوع و غنای گونه ای یک اکوسیستم، عملکرد آن را دچار اختلال میکند (تونگ وی و هیندلی 2004). با نابودی یک گونه تعادل حیاتی در طبیعت بهم میخورد (ویتاکر، 1972). از این رو حفظ و حراست از تودههای دست نخورده و طبیعی موجود از اهمیت خاصی برخوردار است، باید حتی الامکان قسمتهایی از این تودههای طبیعی به عنوان شاهد و الگو مورد بررسی و مطالعه قرار گیرند. اختصاص بخشهایی از اکوسیستمها به کاربری حفاظت میتواند در حفظ آن برای نسلهای آینده موثر باشد (بیات و همکاران، ١376).
منطقه زاگرس از اکوسیستمهای ارزشمند کشورمان محسوب میگردد و از لحاظ غنای فلورستیک از مناطق مهم ایران میباشد. جنگلها و پوشش گیاهی آن از نظر اکولوژیکی و حفظ ذخایر ژنتیکی یک پدیده به حساب میآیند (مخدوم ١٣٧۶، جزیره ای و همکاران 1382). ناحیه رویشی زاگرس از دیرباز با وجود جنگلهای سرسبز، مراتع غنی، رودها و چشمه سارهای پر آب به عنوان یک اکوسیستم پایدار نقش مهمی در حفظ آب و خاک ایفا کردهاست که متاسفانه در طول سدههای گذشته با بهره برداریهای نامناسب در معرض خطر قرار گرفتهاست و به دلیل وجود عوامل مخربی چون حضور دام بیشتر از ظرفیت، تبدیل عرصههای جنگلی به اراضی کشاورزی، شخم در جهت شیب، برداشت چوب جهت سوخت و مواردی دیگر تهدید میگردد (انصاری و همکاران، 1368، جزیره ای و همکاران، ١٣٨٢).
درخت محلب از گونههای مناسب در توسعه فضای سبز شهری میباشد که میتواند به عنوان یکی از گونههای شاخص در جنگلداری شهری مطرح شود. این گیاه بومی جنوب غربی اروپا و شرق قفقاز، غرب آسیا و آفریقای شمالی بوده و از قدیم مورد شناسایی ایرانیان بودهاست. قسمت مورد استفاده این درخت میوه آن میباشد. اثر درمانی این گیاه مربوط به اسانسی است که در اعضای مختلف این گیاه به ویژه در برگ و میوه آن وجود دارد (زرگری، ١٣70). این گیاه در طب سنتی و داروسازی به عنوان آنتی باکتریال، آنتی سپتیک، تونیک و در درمان ناراحتیهای ناحیه کمر، کاربرد دارد (زرگری،1370). با توجه به اینکه رویشگاههای درخت مذکور در سطح استان کهگیلویه و بویراحمد و به طور کلی در سطح کشور محدود میباشد، ولی متاسفانه سالیانه رویشگاههای موجود جهت تامین مواد اولیه صنعت داروسازی مورد بهره برداری بی رویه قرار میگیرند.
بنابراین به منظور کاهش میزان تخریب رویش گاههای طبیعی میبایست نسبت به تولید نهال آن وکشت در اراضی زراعی جهت تولید انبوه اقدام نمود. با توجه به موارد یاد شده، تولید نهال محلب با استفاده از بذر جهت کاشت در اراضی زراعی و فضای سبز شهری امری ضروری به نظر میرسد. این گیاه از جنبه زینتی و دارویی دارای اهمیت ویژه ای است. ولی متأسفانه در تکثیر جنسی و غیر جنسی این گیاه مشکلات فراوانی وجود دارد. با توجه به اینکه تاکنون در مورد تولید نهال درخت محلب از راه کاشت مستقیم بذر پژوهشهای جامعی صورت نگرفتهاست در این تحقیق سعی بر این است که با استفاده از اسید سولفوریک و آب گرم و تیمار سمباده بذرهای محلب را وادار به جوانهزنی نمود.
تحقیق حاضر با هدف تعیین مبدا مناسب بذر محلب و انتخاب تیمار مناسب در جوانهزنی بذرها صورت خواهد گرفت. بنابراین با توجه به اهمیت موضوع، انجام چنین مطالعه ای ضروری به نظر میرسد. نتایج این پژوهش میتواند اطلاعات ارزشمندی در خصوص تاثیر تیمارهای مختلف اسید و آب گرم و مکانیکی در جوانهزنی بذر در اختیار قرار دهد و لزوم انجام مطالعات را در کل منطقه مورد تاکید قرار دهد.
فرضیهها
1- تیمارهای مورد بررسی در جوانهزنی بذر درخت”محلب” اثرگذارند.
2- مبدا بذر بر جوانهزنی بذر (سه رویشگاه مختلف) مؤثر است.
اهداف
در حال حاضر گیاه دارویی محلب مصارف طبی و صنعتی فراوانی دارد ولی در وسعت کمی از استان گسترش دارد. با توجه به عدم زادآوری طبیعی و عدم موفقیت در تولید نهال با روشهای مختلف، این گونه در معرض انقراض قرار گرفتهاست.
با عنایت به روش کار و تیمارهای مورد بررسی( آب گرم90 درجه ، اسیدسولفوریک 30 درصد و سمباده) و شرایط رویشگاهی( لوداب، زیلایی و کوه سبز) مهمترین اهداف این تحقیق عبارتند از:
1- تعیین مناسب ترین تیمار در جوانهزنی بذر گیاه دارویی”محلب”
2- تعیین رویشگاهی که بذر این گونه دارویی در آن دارای قدرت جوانهزنی بالاتری است
نتیجه گیری
نتیجه این تحقیق نشان داد که فاکتور شیمیایی و مکانیکی بر صفاتی از درصد جوانه زنی، وزن ریشه، طول ریشه و طول ساقهی بذر محلب در سطح 1٪ اثر معنی دار داشت. بطوریکه بیشترین درصد جوانه زنی، طول ریشه و طول ساقهی بذر محلب در آب گرم 90 درجه و کمترین نیز در اسیدسولفوریک 30 درصد، مشاهده گردید.
سطوح مختلف زمانی بر صفاتی از قبیل درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، وزن ریشه، طول ریشه و طول ساقهی اثر معنی داری از خود نشان داد. بطوریکه بیشترین درصد جوانه زنی وسرعت جوانه زنی زمان 5 دقیقه، وزن و طول ریشه در زمان 3 دقیقه و طول ساقه در زمان 10 دقیقه بدست آمد.
همچنین نتیجه این تحقیق نشان داد که مبداء بذور بر صفاتی از درصد جوانه زنی، وزن ریشه، طول ریشه و طول ساقهی بذر محلب در سطح 1٪ اثر معنی دار داشت. بطوریکه بیشترین درصد جوانه زنی و بیشترین طول ریشه در بذور منطقه لوداب، و طول ساقهی بذر در بذور منطقه زیلایی مشاهده گردید.
فهرست مطالب
چکیده 3
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1- مقدمه. 3
1-2- فرضیهها 5
1-3- اهداف… 5
فصل دوم: بررسی منابع
2-1- شناسایی گیاه محلب… 7
2-2- گیاه شناسی و رده بندی محلب… 7
2-3- تاریخچه و پیدایش استفاده از گونه محلب… 8
2-4- محل رویش محلب… 8
2-5- مورفولوژی محلب… 9
2-5-1- برگ… 9
2-5-2- گل.. 9
2-5-3- میوه 10
2-6- ترکیبات شیمیایی محلب… 10
2-7- خواص درمانی و مصارف محلب… 10
2-9- تكثیر محلب… 12
2-9-1- تکثیر غیرجنسی.. 12
2-9-2- تكثیر جنسی (تكثیر از طریق بذر) 13
2-10- روشهاي تكثیر از طریق بذر 14
2-10-1- مراحل مختلف انجام پروژه جوانهزنی بذر 15
2-10-2- زمان تهیه بذر 15
2-10-3- اهمیت و مزایای ازدیاد به وسیله بذر 15
2-11- عوامل مؤثر در جوانهزنی.. 15
2-12- میزان مواد غذایی موجود در گیاه 16
2-14- سن گیاه مادری و نونهالی.. 17
2-15- اثر محل تهیه بذر 17
2-16- تأثیر فاكتورهای محیطی در ریشه زایی.. 18
2-16-1- دما 18
2-16-2- نور 18
2-17- روشهای بالابردن جوانهزنی بذر 19
2-17 -1- تیمار بذر با مواد شیمیایی در زمان خاص…. 19
2-17 -2- تیمار مکانیکی برای جوانهزنی بذر 19
2-17-3- تیمار قارچ كش روی ریشه زایی.. 20
2-18 – مطالعات و تحقيقات انجام گرفته در رابطه با اثرات تیمار بر بذر گیاهان.. 20
فصل سوم:مواد و روش ها
3-1- نحوه اجرای آزمایش…. 24
3-2- مشخصات طرح و تيمارهاي ازمايشي.. 24
3-3- صفات اندازه گیری شده 25
3-4- تهیه بذر 25
3-5- ضد عفونی بذرها 25
3-6- انجام تیمارها 25
3-7- تهیه محلول اسید با غلظت مورد نیاز و قرار دادن بذرها در محلول.. 26
3-8- كنترل رطوبت و دمای محیط كشت… 27
3-9- مراقبت و نگهداری از بذرها در مدت جوانهزنی.. 27
3-10- اندازه گیری و برداشتها 28
3-11- اندازه گیری صفات… 28
3-11-1- تعداد بذرهای جوانه زده 28
3-11-2- درصد ریشه دهی.. 29
3 -11-3- وزن تر ریشه. 29
3-11-4- طول ریشه. 30
3-11-5- تعیین مدت زمان لازم جهت جوانهزنی.. 30
3-12- محاسبات آماري.. 30
فصل چهارم :نتایج و بحث
4-1- نتایج حاصل از اندازه گیری صفات… 32
4-1-1 – سرعت جوانه زنی (%) 32
4-1-2- بررسی اثر سطوح مختلف زمانی بر سرعت جوانه زنی.. 34
4-1-3- بررسی اثر سطوح مختلف مبدا بذر بر سرعت جوانه زنی.. 34
4-1-4- بررسی برهمکنش تیمارهای شیمیایی و مکانیکی و سطوح مختلف زمانی بر سرعت جوانه زنی 35
4-1-5- بررسی برهمکنش فاکتورهای شیمیایی و مکانیکی و فاکتورهای بذر بر سرعت جوانه زنی 36
4-1-6- بررسی برهمکنش تیمارهای شیمیایی و مکانیکی و تیمار مبدا بذر بر سرعت جوانه زنی 37
4-1-7- بررسی برهمکنش فاکتورهای شیمیایی و مکانیکی و زمان و مبدا بذر بر سرعت جوانه زنی 38
4-1-8- درصد جوانه زنی.. 39
4-1-9- وزن ریشه. 43
4-1-10- طول ریشه. 47
4-1-11- طول ساقه. 51
4-2- نتیجه گیری.. 55
4-3- پیشنهادات… 56
منابع.. 57
فهرست جداول
جدول شماره3-1- کددهی تیمارها 26
جدول4- 1- نتايج تجزیه واریانس و میانگین مربعات مربوط به فاکتورهای مختلف شیمیایی، مکانیکی، مبداء بذر و زمان بر ویژگی های جوانه زنی بذر محلب… 33
جدول4-2- نتایج مقایسه میانگین برهمکنش فاکتورهای سطوح مختلف شیمیایی، مکانیکی و زمان بر سرعت جوانه زنی بذر محلب… 35
جدول4-3- نتایج مقایسه میانگین برهمکنش سطوح مختلف شیمیایی، مکانیکی و مبداء بر سرعت جوانه زنی بذر محلب 36
جدول4-4- نتایج مقایسه میانگین برهمکنش فاکتور زمان و فاکتور مبداء بذر بر سرعت جوانه زنی بذر محلب 37
جدول4-5- نتایج مقایسه میانگین برهمکنش فاکتور های سطوح مختلف شیمیایی، مکانیکی و مبداء بذر بر سرعت جوانه زنی بذر محلب… 38
جدول4-6- نتایج مقایسه میانگین برهمکنش فاکتور های سطوح مختلف شیمیایی، مکانیکی و فاکتور زمان بر درصد جوانه زنی بذر محلب… 41
جدول4-7- نتایج مقایسه میانگین برهمکنش فاکتور های سطوح مختلف شیمیایی، مکانیکی و فاکتور مبداء بذر بر درصد جوانه زنی بذر محلب… 41
جدول4-8- نتایج مقایسه میانگین برهمکنش فاکتور زمان و مبداء بر درصد جوانه زنی بذر محلب 42
جدول4-9- نتایج مقایسه میانگین برهمکنش فاکتور های سطوح مختلف شیمیایی، مکانیکی و مبداء بر درصد جوانه زنی بذر محلب… 42
جدول4-10- نتایج مقایسه میانگین برهمکنش فاکتور های مختلف شیمیایی، مکانیکی و زمان بر وزن ریشه بذر محلب 45
جدول4-11- نتایج مقایسه میانگین برهمکنش فاکتور های مختلف شیمیایی، مکانیکی و مبداء بذر بر وزن ریشه بذر محلب 45
جدول4-12- نتایج مقایسه میانگین برهمکنش فاکتور زمان و مبداء بذر بر وزن ریشه بذر محلب 46
جدول4-13- نتایج مقایسه میانگین برهمکنش فاکتور های سطوح مختلف شیمیایی، مکانیکی و مبداء بذر بر وزن ریشه بذر محلب 46
جدول4-14- نتایج مقایسه میانگین برهمکنش سطوح مختلف شیمیایی، مکانیکی و زمان بر طول ریشه بذر محلب فاکتور زمان 49
جدول4-15- نتایج مقایسه میانگین برهمکنش فاکتور های سطوح مختلف شیمیایی، مکانیکی و مبداء بذر بر طول ریشه بذر محلب… 49
جدول4-16- نتایج مقایسه میانگین برهمکنش فاکتور زمان و مبداء بذر بر طول ریشه بذر محلب 50
جدول4-17- نتایج مقایسه میانگین برهمکنش فاکتور های سطوح مختلف شیمیایی، مکانیکی و مبداء بذر بر طول ریشه بذر محلب… 50
جدول4-18- نتایج مقایسه میانگین برهمکنش فاکتور های سطوح مختلف شیمیایی، مکانیکی و زمان بر طول ساقه بذر محلب 53
جدول4-19- نتایج مقایسه میانگین برهمکنش فاکتور های سطوح مختلف شیمیایی، مکانیکی و مبداء بذر بر طول ساقه بذر محلب… 53
جدول4-20- نتایج مقایسه میانگین برهمکنش فاکتور زمان و مبداء بذر بر طول ساقه بذر محلب 54
جدول4-21- نتایج مقایسه میانگین برهمکنش فاکتورهای سطوح مختلف شیمیایی، مکانیکی و مبداء بذر بر طول ساقه بذر محلب… 54
فهرست نمودارها
نمودار4- 1- تاثیر سطوح مختلف مواد شیمیایی و مکانیکی بر سرعت جوانه زنی بذر محلب… 32
نمودار4-2- تاثیر سطوح مختلف زمانی بر سرعت جوانه زنی بذر محلب… 34
نمودار4- 3- تاثیر مبداء بذر بر سرعت جوانه زنی بذر محلب… 34
نمودار4-4- تاثیر سطوح مختلف مواد شیمیایی و مکانیکی بر درصد جوانه زنی بذر محلب… 39
نمودار4- 5- تاثیر فاکتورهای مختلف زمانی بر درصد جوانه زنی بذر محلب… 40
نمودار4- 6- تاثیر فاکتور مبداء بذر بر درصد جوانه زنی بذر محلب… 40
نمودار4- 7- تاثیر سطوح مختلف مواد شیمیایی و مکانیکی بر وزن ریشه بذر محلب… 43
نمودار4- 8- تاثیر سطوح مختلف زمانی بر وزن ریشه بذر محلب… 44
نمودار4- 9- تاثیر فاکتور مبداء بذر بر وزن ریشه بذر محلب… 44
نمودار4- 10- تاثیر سطوح مختلف مواد شیمیایی و مکانیکی بر طول ریشه بذر محلب… 47
نمودار4- 11- تاثیر سطوح مختلف زمانی بر طول ریشه بذر محلب… 48
نمودار4- 12- تاثیر فاکتور مبداء بذر بر طول ریشه بذر محلب… 48
نمودار4- 13- تاثیر سطوح مختلف مواد شیمیایی و مکانیکی بر طول ساقه بذر محلب… 51
نمودار4- 14- تاثیر سطوح مختلف زمانی بر طول ساقه بذر محلب… 52
نمودار4- 15- تاثیر فاکتور مبداء بذر بر طول ساقه بذر محلب… 52
فهرست اشکال
شکل2-1- درخت محلب در منطقه زیلایی.. 7
شکل 2-2- برگ محلب… 9
شکل2-3- گلهای گیاه 9
شکل2-4- میوه گیاه محلب… 10
شکل 2-5- گردن بند محلی تهیه شده از بذر محلب… 12
شکل شماره 2-6 بذر بدون پوست… 14
شکل 3-1- اسید و آب گرم و سمباده مورد استفاده 26
شکل 3-2- کنترل روزانه بذرها و جوانهها 27
شکل 3-3- شمارش تعداد بذرهای جوانه زده 28
شکل شماره 3-4 -نمونه بذرهای جوانه زده 29
شکل 3-5- اندازه گیری وزن تر ریشه. 29
شکل 3-6- اندازه گیری طول ریشه. 30
راهنمای خرید و دانلود فایل
برای پرداخت، از کلیه کارتهای عضو شتاب میتوانید استفاده نمائید.
بعد از پرداخت آنلاین لینک دانلود فعال و نمایش داده میشود ، همچنین یک نسخه از فایل همان لحظه به ایمیل شما ارسال میگردد.
در صورت بروز هر مشکلی،میتوانید از طریق تماس با ما پیغام بگذارید و یا در تلگرام با ما در تماس باشید، تا شکایت شما مورد بررسی قرار گیرد.
برای دانلود فابل روی دکمه خرید و دانلود کلیک نمایید.
ديدگاه ها