بررسی اثر متقابل تراکم گیاهی با مواد تغذیه ای در رقابت گندم با علف های هرز : پایان نامه ارشد مهندسی کشاورزی زراعت و اصلاح نباتات

کشور عزیزمان ایران با توجه به تنوع اقلیم ، آب و هوای مطبوع و اراضی وسیعی که در اختیار دارد در صورت مدیریت در عرصه کشاورزی میتواند یکی از قطب های بلامنازع کشاورزی دنیا باشد و با پرورش دانش آموختگان خبره در گرایش های مختلف رشته کشاورزی میتوان به این مهم نایل آمد.دیجی لود در ادامه به معرفی پایان نامه های کارشناسی ارشد رشته کشاورزی میپردازد. پایان نامه حاضر با عنوان” بررسی اثر متقابل تراکم گیاهی با مواد تغذیه ای در رقابت گندم(Triticum aestivum L.)با علف های هرز ” با گرایش زراعت و اصلاح نباتات و با فرمت Word (قابل ویرایش) تقدیم شما دانشجویان عزیز میگردد.

چکیده بررسی اثر متقابل تراکم گیاهی با مواد تغذیه ای در رقابت گندم(Triticum aestivum L.)با علف های هرز:

نتایج نشان داد که تراكم کاشتگندم تأثیر معنی داری بر عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، تعداد سنبله بارور، وزن هزار دانه، شاخص سطح برگ در مرحله گلدهی، کلروفیل برگ پرچم در مرحله گلدهی، و شاخص رقابت داشت. محلول پاشی برگی مواد تغذیه­ای بر شاخص برداشت، وزن هزار دانه، شاخص سطح برگ در مرحله گلدهی، طول میانگره زیرین بالایی سنبله و شاخص رقابت تأثیر معنی داری داشت. اثر متقابل تراکم­ گیاهی با مواد تغذیه­ای بر عملکرد دانه، شاخص برداشت، تعداد دانه در سنبلچه، وزن هزار دانه، شاخص سطح برگ در مرحله گلدهی، طول میانگره زیرین بالایی سنبله و شاخص رقابت اثر معنی دار داشت. تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله نابارور، تعداد سنبلچه در سنبله، طول میانگره بالایی سنبله و طول سنبله تحت تأثیر تیمارهای آزمايشی قرار نگرفتند.

مقایسات میانگین نشان داد که بیشترین میزان عملکرد دانه به ترتیب از تیمارهای شاهد (M1D1) با تراکم ۴۰۰ بوته در متر مربع با ۷۴/۶ تن در هکتار، تیمار (M1D4) با تراکم ۷۰۰ بوته در متر مربع با ۶۱/۶ تن در هکتار و نیز تیمار (M3D2) با تراکم ۵۰۰ بوته در متر مربع و استفاده از ۶ عنصر میکرو  با ۳۵/۶ تن در هکتار بدست آمد که اختلاف معنی داری با یکدیگر نداشتند. و کمترین میزان عملکرد دانه از تیمار (M2D4)  با تراکم ۷۰۰ بوته در متر مربع با 43/3 تن در هکتار به دست آمد. به نظر می­رسد در این آزمایش افزایش رقابت بین گونه­ای با علف­های هرز، و نیز رقابت درون گونه­ای  که به سبب افزایش تراکم گندم  اتفاق افتاده سبب کاهش عملکرد دانه شده است.

مقدمه

گندم یکی از قدیمی ترین گیاهان کره زمین است که انسان آن را کشت و کار و مورد استفاده قرار داده است. عملکرد دانه گندم از دهه ۱۹۵۰ افزایش چشمگیری یافته است. افزایش محصول گندم به عوامل مختلفی بستگی دارد، ولی تمامی محقّقان معتقدند که افزایش عملکرد در واحد سطح از اولویّت مهمی برخوردار است.یکی از این عوامل، ایجاد شرایط مطلوب و کاهش خسارت ناشی از تنش­های محیطی برای رسیدن به حداکثر عملکرد می­باشد(هاپکینز،۱۳۸۵)، بر خلاف جانوران، گیاهان به علت حضور ثابت در یک مکان ناچار به تحمّلتنش­ها هستند. تنش یا استرس واژه ای است که اولین بار توسط بیولوژیست­ها در مورد موجودات زنده به کار برده شد. بعدها این اصطلاح از علم فیزیک گرفته شد و آن را به عنوان هر عاملی که امکان بالقوه وارد آوردن صدمه به موجودات زنده را دارد، تعریف نمودند.

تنش­ نتیجه روند غیر عادی فرایندهای فیزیولوژیک است که از تاثیر یک یا ترکیبی از عوامل زیستی و محیطی حاصل می­شود. همانطوری که در تعریف فوق آمده است،تنش­های محیطی، معمولا به تنش­های زنده و غیر زنده تقسیم شده اند که در بین تنش­های زنده، علف­های هرز بیشترین خسارت را به گیاهان زراعی وارد می­کنند (هاپکینز۱۳۸۵؛ کافی و همکاران،۱۳۸۸ و سنجری و همکاران،۲۰۰۶). زیرا گیاهان زراعی و علف­های هرز برای بدست آوردن مواد غذایی، آب، نور و فضا با یکدیگر رقابت می­کنند.

هنگامی که گیاه زراعی و علف­ هرز نزدیک به یکدیگر رشد می­کنند، رقابت شروع می­شود و وقتی که تأمین هر یک از عوامل ضروری رشد کمتر از مقدار مورد نیاز علف­ هرز شود، علف­ هرز با داشتن خصوصیت سازگاری بیشتر و رشد سریع تر می­تواند رشد گیاه زراعی را در زیستگاه اصلی تحت تأثیر قرار داده و پتانسیل تولید آنرا کاهش دهد. بنابراین شناسايي وكنترل علفهاي هرزمي­توانددرافزايش عملكردو بهره وري اقتصادي نقش اساسي داشته باشد (میرکمالی و همکاران ، ۲۰۰۶، نقل از مقاله تأثير تراكم و تاريخ كاشت گندم پاييزه بر تراكم و زيست توده علف هاي هرز در شرايط آب و هوايي شيروان، قرباني و همکاران، ۱۳۹۱).

تنش توان آسیب رسانی دارد که به صورت نتیجه یک متابولیسم غیر عادی اتفاق افتاده و ممکن است به صورت کاهش رشد، مرگ گیاه و یا مرگ اندامی ازگیاه بروز کند.چنانچهتنش­های محیطی حادث نمی­شدند، عملکردهای واقعی باید برابر با عملکردهای پتانسیل گیاهان می­بود، در حالیکه در بسیاری از گیاهان زراعی متوسط عملکرد گیاهان کمتر از ۱۰ تا ۲۰درصد پتانسیل عملکرد آنان است (ساتوره و اسلافر، 2005).

در بعضی از نقاط کره زمین، به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی، عوامل تنش زا، در تولید محصولات کشاورزی تاثیر منفی بیشتری دارند و  کشاورزی در آن مناطق با تحمّل هزینه بیشتر و بازده کمتر  صورت می­گیرد. ایران یکی از کشورهایی است که در اکثر نقاط آنتنش­های مهم غیرزنده نظیر خشکی، شوری، گرما و باد و تنش­های زنده مثل قارچ­ها، باکتری­ها، ویروس­ها، حشرات و  علف­های هرز موجب کاهش عملکرد، از بین رفتن حاصلخیزی خاک و در مواردی عدم امکان تداوم کشاورزی گردیده است.

در این بین محصولاتی که سریعتر می­توانند پوشش خود را ببندند نسبت به محصولاتی که  پوشش آنها دیرتر بسته می­شود یا قادر به این کار نیستند، قابلیت بیشتری برای رقابت با علف­های هرز دارند. در بین محصولات یکساله، غلات دانه ریز و دانه ­های روغنی از محصولاتی هستند که  پوشش آنها سریعتر بسته می­شود و پوشش متراکم و رقابتی را تشکیل می­دهند. در مورد غلات قابلیتهای زیادی برای گسترش روشهای غیر مستقیم کنترل علف­های هرز وجود دارد. از آنجا که رقابت بین گیاهان بر اثر مجاورت آنها با یکدیگر به وجود می­آید، شاید بتوان رقابت را تابعی از تراکم گیاهی توصیف کرد که با تغییر تراکم گیاهان زراعی، جمعیت علف­های هرز را می­توان کاهش داد. رقابت یکی از ارزان­ترین و کاربردی ترین روش­ها برای کنترل علف­های هرز توسط کشاورزان است.

در مزارع گندم ایران بیش از ۲۰۰ گونه علف­ هرز وجود دارد که تعدادی از آنها علف­های هرز مهم و بسیار خسارت زا و تعدادی از آنها اهمیت کمی دارند. با این حال بسیاری از کشاورزان بدون آگاهی از یافته ­های تحقیقاتی و اصول علمی در استان خوزستان مشغول تولید گندم بوده و به دلیل عدم استفاده از ارقام مناسب ، تراکم مطلوب ، رعایت مصرف بهینه کودشیمیایی و علفکش­ها علاوه بر مشکلات علف­های هرز، مشکلات زیست محیطی فراوانی را ایجاد کرده اند. افزایش مقاومت به علف کش­ها و نگرانی عمومی درباره اثرجانبی آنها ، موجب فشار زیاد به کشاورزان برای کاهش استفاده از علفکشها شده است، که نتیجه آن منجر به بسط راهبردهای مدیریت تلفیقی علف­های هرز بر پایه استفاده از دیگر شیوه های جایگزین کنترل شیمیایی و منطقی کردن استفاده از علف­کش­ها، مورد توجه قرار گرفته است.

یکی از راه­های کاهش رقابت علف­های هرز، استفاده از تراکم بهینه گیاه زراعی است. با افزایش تراکم مناسب و بهبود پوشش گیاهی در مراحل اولیه رشد ، گیاه زراعی می­تواند با علف­های هرز مجاور مقابله ­کند، بدون آنکه علف کشی مصرف شده باشد. البته انتخاب تراکم گیاهی باید به نحوی باشد که زمینه رقابت درون گونه ای، بین بوته­ های گندم را باعث نشود. این موضوع هم اکنون در مدیریت پایدار علف­های هرز یعنی استفاده از عوامل به زراعی از جمله تراکم گیاهی پذیرفته شده است.

از طرفی استفاده از عناصر غذایی از جمله عناصر مغذی برای کاهش اثر گذاری رقابت علف­های هرز با گندم نیز در بررسی­های مختلف مدنظر بوده است. بواسطه تغذیه مناسب گندم، بهبود رشد گیاهی و افزایش توان گیاه زمینه بروز رقابت بین گونه­ای را کاهش می­دهد. به عبارت دیگر تقویت گیاه از طریق عناصر مغذی در حد مناسب، باعث ایجاد اندام­ها و بافت­های مناسب گیاهی شده و توان رقابتی گندم را در استفاده از امکانات محیطی مانند آب و نور را فراهم می­کند و برتری خود را نسبت به علف­های هرز نشان می­دهد.

اثر متقابل تراکم گیاهی بهینه و عناصر ریز مغذی ضروری گندم زمینه استقامت و پایداری گندم را در مقابله با علف­های هرز آن فراهم می­کند و زمینه را در راستا نیاز کمتر به مصرف مواد شیمیایی آلوده کننده محیط مهیا خواهد نمود. از آنجایی­که در این زمینه در خوزستان اطلاعات اندکی موجود است. لذا بررسی در این زمینه برای افزایش تواید گندم در منطقه می­تواند مفید و ضروری ­باشد.

فرضيه ها

۱-  با استفاده از عناصر مغذی به همراه عامل به زراعی تراکم می­توان پتانسیل مطلوب گندم را برای مقابله با علف­های هرز آن ایجاد نمود.

۲- با افزایش تراکم گندم جمعیت علف­های هرز کاهش می­یابد.

اهداف اصلي بررسی اثر متقابل تراکم گیاهی با مواد تغذیه ای

۱-  بررسی اینکه آیا عناصر مغذی به همراه عامل به زراعی تراکم می­توانند پتانسیل مطلوب گندم را برای مقابله با علفهای هرز در  غیاب علف کش فراهم آورند.

۲- بررسی کنترل علف­های هرز جهت افزایش تولید در واحد سطح.

۳- افزایش قدرت رقابت گندم در برابر علف­های هرز با استفاده از عناصر مغذی.

اهداف فرعي

۱-در کدام سطح از عناصر مغذی توانایی رقابت گندم با علف هرز بیشتر است؟

۲-تعیین تراکم مطلوب کاشت

 نتیجه گیری کلی بررسی اثر متقابل تراکم گیاهی با مواد تغذیه ای

به طور کلی نتایج تاکید کرد که وجود علف­های هرز در مزارع گندم، یکی از عوامل تأثیر گذار بر عملکرد در منطقه به شمار می­رود.تراكم کاشتگندم تأثیر معنی داری بر عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، تعداد سنبله بارور، وزن هزار دانه، شاخص سطح برگ در مرحله گلدهی، کلروفیل برگ پرچم در مرحله گلدهی، و شاخص رقابت داشت. محلول پاشی برگی مواد تغذیه ­ای بر شاخص برداشت، وزن هزار دانه، شاخص سطح برگ در مرحله گلده ی، طول میانگره زیرین بالایی سنبله و شاخص رقابت تأثیر معنی داری داشت. اثر متقابل تراکم­ گیاهی با مواد تغذیه­ ای بر عملکرد دانه، شاخص برداشت، تعداد دانه در سنبلچه، وزن هزار دانه، شاخص سطح برگ در مرحله گلدهی، طول میانگره زیرین بالایی سنبله و شاخص رقابت اثر معنی دار داشت. تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله نابارور، تعداد سنبلچه در سنبله، طول میانگره بالایی سنبله و طول سنبله تحت تأثیر تیمارهای آزمايشی قرار نگرفتند.

مقایسات میانگین نشان داد که بیشترین میزان عملکرد دانه به ترتیب از تیمارهای شاهد (M1D1) با تراکم ۴۰۰ بوته در متر مربع با ۷۴/۶ تن در هکتار، تیمار (M1D4) با تراکم ۷۰۰ بوته در متر مربع با ۶۱/۶ تن در هکتار و نیز تیمار (M3D2) با تراکم ۵۰۰ بوته در متر مربع و استفاده از ۶ عنصر میکرو  با ۳۵/۶ تن در هکتار بدست آمد که اختلاف معنی داری با یکدیگر نداشتند. و کمترین میزان عملکرد دانه از تیمار (M2D4)  با تراکم ۷۰۰ بوته در متر مربع با 43/3 تن در هکتار به دست آمد. به نظر می­رسد در این آزمایش افزایش رقابت بین گونه­ای با علف­های هرز، و نیز رقابت درون گونه­ای که به سبب افزایش تراکم گندم  اتفاق افتاده سبب کاهش عملکرد دانه شده است. همچنین به نظر می­رسد که با استفاده از تراکم بهینه گیاه زراعی و تقویت گیاه از طریق عناصر مغذی در حد مناسب ، باعث ایجاد اندام­ها و بافت­های مناسب گیاهی شده و با افزایش توان گیاه زمینه بروز رقابت بین گونه­ای و رقابت درون گونه­ای را کاهش داد بدون آنکه علف کشی مصرف شده باشد و از کاهش عملکرد و آلودگی محیط زیست تاحدودی کاست.

بنابراین بر طبق گفته محققان این اعتقاد که باید مزرعه ای عاری از علف ­هرز داشته باشیم عملی نبوده و حتّی در صورت امکان اقتصادی نیز نخواهد بود؛ امّا، می­توان با اعمال روشهای صحیح جمعیّت گونه خاصی از علف­های ­هرز (مثل یولاف وحشی در گندم) و یا گروهی از آنها (مثل برگ باریکهای چند ساله) را چنان کاهش داد تا رقابت آنها با گیاه زراعی به حدّاقل برسد. برای رسیدن به این هدف باید از تولید بذر در این گیاهان جلوگیری کرده و مانع استقرار کامل آنها را در مزرعه شویم (راشد محصل و همکاران، ۱۳۸۰). و در نتیجه در مدیریّت تلفیقی علف­های­ هرز مفهوم آستانه خسارت و توانایی تخمین آن یک اصل مهّم مدیریّتی محسوب می­شوند. آستانه خسارت در واقع حداقل تراکمی از علف­ هرزاست که بتواند موجب خسارت اقتصادی شود. به بیان دیگر آستانه خسارت تراکمی از علف­ هرز است که سود حاصل از کنترل آن بیش از هزینه لازم برای مبارزه با آن باشد.

بدین ترتیب آستانه اقتصادی نیز از اهمیّت فراوانی برخوردار می­باشد. بنابراین با توّجه به اینکه تلفات عملکرد گیاهان زراعی با افزایش جمعیّت علف های­ هرزکم و بیش و به طور خطی افزایش می­یابد، لازم است در نهایت دقّت نسبت به تعیین این آستانه، اقدام تا بیشترین سود عاید شود.  البته باید به این نکته نیز توجّه کرد که به دلیل تأثیر بسیار زیاد عواملی چون شرایط زراعی و آب و هوایی، مرحله نموی گیاه و وجود سایر آفات و بیماری­ها آستانه خسارت  ثابت نخواهد بود (راشد محصل و همکاران، ۱۳۸۰).

راهنمای خرید و دانلود فایل

برای پرداخت، از کلیه کارتهای عضو شتاب میتوانید استفاده نمائید.

بعد از پرداخت آنلاین لینک دانلود فعال و نمایش داده میشود ، همچنین یک نسخه از فایل همان لحظه به ایمیل شما ارسال میگردد.

در صورت بروز  هر مشکلی،میتوانید از طریق تماس با ما  پیغام بگذارید و یا در تلگرام با ما در تماس باشید، تا شکایت شما مورد بررسی قرار گیرد.

برای دانلود فایل روی دکمه خرید و دانلود  کلیک نمایید.