تأثیر شوری خاک و كود فسفر بر جذب فسفر و ویژگی های رشد گياه ذرت : پایان نامه ارشد مهندسی کشاورزی علوم خاک

کشور عزیزمان ایران با توجه به تنوع اقلیم ، آب و هوای مطبوع و اراضی وسیعی که در اختیار دارد در صورت مدیریت در عرصه کشاورزی میتواند یکی از قطب های بلامنازع کشاورزی دنیا باشد و با پرورش دانش آموختگان خبره در گرایش های مختلف رشته کشاورزی میتوان به این مهم نایل آمد.دیجی لود در ادامه به معرفی پایان نامه های کارشناسی ارشد رشته کشاورزی میپردازد. پایان نامه حاضر با عنوان”  تأثیر شوری خاک و كود فسفر بر جذب فسفر و ویژگی های رشد گياه ذرت ” با گرایش  کشاورزی علوم خاک و با فرمت Word (قابل ویرایش) تقدیم شما دانشجویان عزیز میگردد.

چکیده تأثیر شوری خاک و كود فسفر بر جذب فسفر و ویژگی های رشد گياه ذرت:

از جمله مشكلات اساسي كه همواره مانع بزرگ پيشرفت كشاورزي در جهان بوده، شوري آب و خاك است. تحقیقات محدودی در زمینه­ي تأثیر متقابل کوددهی و شوری بر عملکرد گیاهان در کشور انجام شده است. براي بررسي تأثير سطوح مختلف فسفر بر عملكرد گياه ذرت در خاك­هاي شور منطقه­ي اردبيل، آزمايشي با 10 سطح شوري (75/0=₁S، 20/1=₂S، 29/2=₃S، 30/3=₄S، 25/4=₅S، 11/5=₆S، 19/6=₇S، 80/8=₈S، 88/10=₉S، 00/14=₁₀S دسي­زيمنس بر متر) و فسفر در 5 سطح (0= ₁P، 50= ₂P، 100= ₃P، 200= ₄P، 400= ₅P كيلوگرم در هكتار) به صورت فاكتوريل و در قالب طرح بلوك­هاي كامل تصادفي در 3 تكرار در شرايط گلخانه‌اي اجرا گرديد. نمونه ­هاي خاک از 45 نقطه­ ي مختلف دشت زرناس اردبيل تهيه شد. پس از تعیین خصوصیات خاک، تعداد 10 نمونه خاک با ويژگي­ها و شوري مختلف برای انجام آزمایش انتخاب گردید. فاكتور فسفر از منبع فسفات دي آمونيوم تأمين گرديد.

نتايج نشان داد كه با افزايش سطح فسفر، شاخص­هاي رشد (ارتفاع گياه، قطر ساقه، تعداد و سطح برگ و شاخص كلروفيل برگ­ها)، وزن تر و خشك بخش هوايي و ريشه ­ي گياه به طور معني­ داري افزايش يافتند در حالي كه با افزايش سطح شوري به طور معني­ داري كاهش يافتند. اثر متقابل شوري و فسفر بر شاخص كلروفيل برگ و وزن تر و خشك بخش هوايي و ريشه­ي گياه ذرت در سطح احتمال 1درصد معني ­دار بود در حالي كه بر ساير شاخص­هاي رشد معني­ دار نبود. تأثير شوري بر EC و pH خاك پس از برداشت در سطح احتمال 1 درصد معني­ دار بود در حالي كه تأثير فسفر و اثر متقابل شوري و فسفر بر EC و pH خاك معني­دار نبود. شوري و فسفر بر فسفر قابل جذب خاك پس از برداشت و غلظت فسفر بخش هوايي و ريشه تأثير معني ­داري داشت.

مقدمه

شرايط اقليمي خشك و نيمه ­خشك كه اكثر مناطق كشور را در بر مي­گيرد، سبب محدوديت منابع آبي و امكانات توليد محصولات زراعي گرديده است. افزايش سريع جمعيت و نياز روزافزون به مواد غذايي موجب شده است كه كشاورزان نسبت به زير كشت بردن اراضي داراي شرايط اقليمي نامساعد مبادرت ورزند. شوري يكي از مهمترين تنش­هاي محيطي است كه در بسياري از نقاط جهان به ­ويژه در ديمزارها و مناطق خشك و نيمه ­خشك به صورت معضلي جدي پديدار مي­شود و در ساير اراضي غيرشور با سيستم­هاي غلط آبياري و مديريت زراعي ناكارآمد مي­تواند مشكل­ساز شود (كوردالي و همكاران، 1997؛ تامسون و سيدگو، 1997؛ تامسون و همكاران، 1997). در سال 1930 ميلادي جمعيت جهان در حدود 2 ميليارد نفر بود، در سال 1990 به 3/5 ميليارد نفر رسيد و در سال 2000 از 6 ميليارد تجاوز كرد و پيش­بيني مي­شود كه در سال 2025 ميلادي به 5/8 ميليارد نفر برسد (فائو، 2001). طبق اعلام رسمي سازمان ملل متحد در حال حاضر 5/1 ميليارد از جمعيت جهان زير خط فقر به سر مي­برند و با كمبود مواد غذايي مواجه هستند. كمبود مواد غذايي علاوه بر كميت، از لحاظ كيفيت و محتواي پروتئين نيز به چشم مي­خورد. در اين راستا مشكل تغذيه، مهمترين دغدغه­ بشر به ­ويژه در كشورهاي فقير و در حال توسعه به شمار مي­رود.

افزايش سطح زيركشت، تنها بخشي از اين مشكل را مي­تواند حل كند، بنابراين لازم است استفاده از گياهان پربازده، به كارگيري عمليات زراعي پيشرفته و استفاده ­ي بهينه از نهاده ­هاي كشاورزي، بيش از پيش مد نظر قرار گيرد. گياهان گروه غلات به طور مستقيم  و غير مستقيم عمده­ترين بخش مواد غذايي را تشكيل مي­دهند، لذا، با توجه به اهميت اين محصولات، برنامه ­ريزي در جهت افزايش توليد آنها بسيار ضروري به نظر مي­رسد (طهماسبي­سروستاني و همكاران، 1380). ذرت بعد از گندم و برنج، سومين گياه غله­اي مهم در دنيا محسوب مي­شود. ذرت نه تنها يك منبع غذايي و علوفه­اي براي دام محسوب مي­شود، بلكه فرآورده ­هايي از قبيل گلوكز، نشاسته و روغن از آن به عمل مي­آيد. ذرت در طيف دمايي وسيعي در مناطق گرمسيري و نيمه­ گرمسيري دنيا رشد مي­كند (چئودهري، 1983).

در خاك­هاي شور، اثرات متقابل شوري و حاصلخيزي خاك از نقطه نظر توليد حداكثر، اهميت فراوان دارد. پژوهش­ها نشان داده است كه در سطح مشخصي از حاصلخيزي خاك، با افزايش شوري، عملكرد كاهش مي­يابد، ليكن در يك شوري معين مصرف كود منجر به افزايش محصول مي­گردد. حالت اول مربوط به بالا رفتن فشار اسمزي و كاهش قابليت جذب آب توسط گياه است. اما در حالت دوم هرچند كه مكانيسم واكنش چندان شناخته شده نيست، ولي گمان بر اين است كه افزودن كودهاي شيميايي (پرمصرف و كم مصرف) در خاك­هاي شور موجب بروز نوعي دگرگوني شيميايي در محلول خاك و به دنبال آن ترکیب شیمیایی گیاه مي­شود كه سرانجام به افزايش عملكرد منتهي مي­گردد. با اين حال نبايد از نظر دور داشت كه اثرات ياد شده به نوع گياه، نوع كود مصرفي و شرايط زراعي بستگي دارد. معمولاً واكنش مثبت گياه به مصرف كود در خاك­هاي شور منحصر به شوري­هاي كم تا متوسط (معمولاً تا حدود dS/m10) است. در شوري­هاي بالاتر به جهت بالا رفتن تجمعي فشار اسمزي، واكنش گياه منفي بوده و عملكرد كاهش مي­يابد. ناگفته نماند كه موارد ذکر شده كلي بوده و حاصل از آزمايش­هايي است كه در آنها غالباً از  NaClبراي شور شدن خاك استفاده شده است. در حالي كه تجربيات موجود بيانگر آن است كه در سطوح بالاتري از شوري، مصرف بهينه كود مي­تواند به افزايش عملكرد منتهي گردد (همايي، 1381). فسفر عنصر ضروري براي رشد و توسعه ذرت محسوب مي­شود كه مقادير كافي آن استحكام ساقه و رشد ريشه را افزايش مي­دهد

همچنين با توجه به اهميت فسفر در گياه و نقش آن در تولید بسياري از ترکيبات مهم سلول­هاي گياهي از جمله اسيدهاي نوکلئيک، فسفوليپيدهاي غشا و نوکلئوتيدهايي که در متابوليسم انرژي گياه شرکت دارند و نيز نقش فسفر در محدوده وسيعي از فرآيندهاي گياهي نظير تقسيم سلولي و توسعه­ي ريشه، در رابطه با کاربرد فسفر و تأثير آن بر تحمل تعدادي از گياهان زراعي به شوري مطالعاتي انجام شده است (معيني و فرح­بخش، 1382؛ گراتن و مس، 1984؛ سیلسپور، 2008). در سال­هاي اخير تعدادي از محققان تأثير کوددهي فسفر را در افزايش عملکرد برخي از گياهان زراعي در خاک­های شور نشان دادند (قولرعطا و همكاران، 1387؛ معيني و فرح­بخش، 1382).

دسترسي گياه به فسفر بنابه دلايل: الف) رسوب فسفر در محلول ب) نگهداري محكم فسفر توسط ذرات خاك ج) رقابت يوني د) كاهش رشد ريشه، تحت تأثير شوري خاك قرار مي­گيرد (همايي، 1381). از آنچه گفته شد نتيجه مي­شود كه مصرف فسفر در خاك­هاي شور باعث افزايش محصول مي­گردد. عموماً مشاهده گرديده كه در آن دسته از خاك­هاي شور كه از فقر فسفر رنج مي­برند، برگ­ها دچار نكروز گرديده و برگ­هاي پاييني گياهان رنگ قرمز (ارغواني) به خود مي­گيرند. مصرف فسفر معمولاً باعث از بين رفتن اين نشانه­ ها مي­گردد. همانند نيتروژن، واكنش گياه به كودهاي فسفري به شوري­هاي كم و متوسط محدود مي­گردد (همايي، 1381).

در اكثر مناطق ايران با توجه به غالبيت كشاورزي فارياب، منابع آب و خاك در معرض شور شدن هستند. تخمين زده مي­شود كه در مناطق شور ايران، ميانگين كاهش عملكرد بر اثر شوري ممكن است به بيشتر از 50 درصد برسد. در همه­ي خاك­هاي زراعي به خصوص در خاك­هاي شور، جذب عناصر غذايي از محلول خاك به­شدت تحت تأثير فعاليت يوني و تركيب يوني محلول خاك قرار مي­گيرد كه اين امر اهميت زيادي در كنترل رشد كمي و كيفي گياهان زراعي دارد. لذا بررسي كاربرد عناصر غذايي مختلف در شرايط شور در شناخت هر چه بيشتر مسائل و مشكلات تغذيه ­اي گياهان زراعي از اهميت ويژه­اي برخوردار است (قولرعطا و همكاران، 1387). هدف از اين پژوهش بررسي تأثير كود فسفر بر عملكرد گياه ذرت در خاک­هاي شور بود.

نتيجه گيري كلي

نتايج حاصل از اين تحقيق نشان داد كه مصرف فسفر به تنهايي باعث بهبود رشد و عملكرد و افزايش غلظت املاح محلول خاك باعث کاهش رشد گياه ذرت مي­شود. از سوي ديگر، در خاک­هاي شور مي­توان با استفاده از كودهاي فسفري عملكرد ذرت را بهبود بخشيد. فسفر از طريق بهبود وضعيت تغذيه­اي گياه در شرايط شور اثرات منفي شوري را كاهش و بنابراين توليد ذرت (علوفه­اي) را بهبود مي­بخشد. كشت ذرت در EC بيش از 11/5 دسي­زيمنس بر متر توصيه نمي­شود. مصرف 200 كيلوگرم در هكتار كود فسفري در شوري­هاي كم  و 400 كيلوگرم در هكتار آن در شوري­هاي متوسط توصيه مي­شود. در خاك­هاي با فسفر قابل­جذب بيش از 18 ميلي گرم در كيلوگرم مصرف 400 كيلوگرم كود فسفر باعث كاهش عملكرد محصول ذرت شد. در چنين خاك­هايي مصرف 200 كيلوگرم كود فسفر براي افزايش عملكرد ذرت توصيه مي­شود.

فهرست مطالب تأثیر شوری خاک و كود فسفر بر جذب فسفر و ویژگی های رشد گياه ذرت:

فصل اول :مقدمه و مروري بر تحقيقات گذشته. 1

1-1- مقدمه. 1

1-2- مروري بر تحقيقات گذشته. 5

1-2-1- شوري.. 5

1-2-1-1- تنش شوري.. 5

1-2-1-2- انواع تنش شوري.. 5

1-2-1-3- اهميت توجه به تنش شوري.. 6

1-2-2- خاك شور 7

1-2-2-1- وسعت شوري در جهان و ايران.. 8

1-2-3- علل شوري.. 9

1-2-3-1- علل پيدايش خاك­هاي شور در ايران.. 10

1-2-4- اثرهاي مخرب شوري.. 10

1-2-5- تعريف تحمل شوري.. 12

1-2-6- اهميت استفاده از گياهان متحمل شوري.. 13

1-2-6-1- انواع گياهان از نظر تحمل شوري.. 13

1-2-6-2- مكانيسم­هاي تحمل تنش شوري.. 13

1-2-6-3- خلاصه راهكارهاي تحمل شوري در مراحل مختلف رشدي هالوفيت­ها 16

1-2-7- اثر شوري بر  جنبه­ هاي فيزيولوژيكي.. 16

1-2-8- فسفر. 17

1-2-9- مقدار و اشكال فسفر خاك… 18

1-2-9-1- مقدار فسفر در خاك… 18

1-2-9-2- اشكال فسفر در خاك… 18

1-2-10- تغييرات ميزان فسفر خاك… 19

1-2-10-1- برداشت به وسيله­ي گياه 20

1-2-10-2- تحرك فسفر خاك… 20

1-2-11- فسفر در گياه 21

1-2-11-1- نقش فسفر در گياه 22

1-2-11-2- نشانه­هاي كمبود و بيش­بود فسفر در گياه 22

1-2-12- اهميت اقتصادي ذرت… 24

1-2-13- مبدأ، تكامل و پراكنش ذرت… 24

1-2-14- گياهشناسي ذرت… 25

1-2-15- مورفولوژي و فيزيولوژي ذرت… 28

1-2-15-1- سيستم ريشه­اي.. 28

1-2-15-2- ساقه. 28

1-2-15-3- برگ… 29

1-2-15-4- گل­آذين.. 30

1-2-15-5- دانه. 30

1-2-16- اكولوژي ذرت… 31

1-2-16-1- پراكندگي جغرافيايي.. 31

1-2-16-2- خاك… 31

1-2-16-3- دما 32

1-2-16-4- رطوبت… 32

1-2-16-5- نور 33

1-2-17- شاخص­هاي رشد. 33

1-2-17-1- تعريف رشد. 33

1-2-17-2- شاخص سطح برگ (LAI): 34

1-2-17-3- ماده­ي خشك (DM): 35

1-2-17-4- ميزان كلروفيل.. 35

1-2-18- تأثير شوري بر رشد و عملكرد ذرت… 36

1-2-19- تأثير فسفر بر رشد و عملكرد ذرت… 38

1-2-20- اثر متقابل شوري و فسفر بر رشد و عملكرد ذرت… 39

فصل دوم: مواد و روش­ها 40

2-1- موقعيت جغرافيايي منطقه­ي مورد مطالعه. 40

2-2- زمان و محل اجراي طرح.. 41

2-3- طرح آزمايشي.. 41

2-4- فاكتورهاي آزمايشي.. 41

2-5- مطالعات تحقيق.. 41

2-5-1- مطالعات پايه. 41

2-5-1-1- تهيه­ي نمونه خاك و اندازه­گيري برخي خصوصيات آن.. 41

2-5-1-1-1- نتايج تجزيه خصوصيات شيميايي و فيزيكي نمونه خاك­هاي مورد آزمايش…. 43

2-5-1-1-2- آماده سازي خاک و پر کردن گلدان­ها 44

2-5-1-2- عمليات زراعي.. 44

2-5-1-2-1- نحوه­ي اندازه­گيري صفات مورد بررسي.. 45

2-5-2- مطالعات آزمايشگاهي.. 46

2-5-2-1- آزمايش­های خاك… 46

2-5-2-2- آزمايش­های گياه 49

2-5-2-2-1- آماده سازي نمونه­هاي گياهي.. 50

2-5-2-2-2- اندازه­گيري وزن خشک بخش هوايي و ريشه. 50

2-5-2-2-3- تعيين فسفر بخش هوايي و ريشه. 50

2-6- تجزيه هاي آماري.. 51

فصل سوم: نتايج و بحث… 52

3-1- شاخص­هاي رشد گياه ذرت… 52

3-1-1- ارتفاع گياه 53

3-1-2- قطر ساقه. 55

3-1-3- تعداد و سطح برگ… 57

3-1-4- شاخص كلروفيل برگ… 60

3-2- وزن تر و خشك بخش هوايي و ريشه­ي  گياه ذرت… 65

3-2-1- وزن تر بخش هوايي و ريشه. 65

3-2-2- وزن خشك بخش هوايي و ريشه. 67

3-2-3- اثر متقابل شوري و فسفر وزن تر و خشك بخش هوايي و ريشه. 70

3-3-EC ، pH و فسفر خاك پس از برداشت و غلظت فسفر بخش هوايي و ريشه­ي  گياه ذرت… 77

3-3-1-EC  خاك پس از برداشت… 77

3-3-2- pH خاك پس از برداشت… 78

3-3-3- فسفر خاك پس از برداشت… 80

3-3-4- غلظت فسفر بخش هوايي و ريشه­ي گياه ذرت… 83

3-4- نتيجه­گيري كلي.. 87

3-5- پيشنهادات… 88

منابع.. 74

راهنمای خرید و دانلود فایل

برای پرداخت، از کلیه کارتهای عضو شتاب میتوانید استفاده نمائید.

بعد از پرداخت آنلاین لینک دانلود فعال و نمایش داده میشود ، همچنین یک نسخه از فایل همان لحظه به ایمیل شما ارسال میگردد.

در صورت بروز  هر مشکلی،میتوانید از طریق تماس با ما  پیغام بگذارید و یا در تلگرام با ما در تماس باشید، تا شکایت شما مورد بررسی قرار گیرد.

برای دانلود فابل روی دکمه خرید و دانلود  کلیک نمایید.