اثر تاریخ کاشت و استفاده از مالچ بر رشد و عملکرد گیاه لوبیا در گیلان : پایان نامه ارشد مهندسی کشاورزی زراعت و اصلاح نباتات

کشور عزیزمان ایران با توجه به تنوع اقلیم ، آب و هوای مطبوع و اراضی وسیعی که در اختیار دارد در صورت مدیریت در عرصه کشاورزی میتواند یکی از قطب های بلامنازع کشاورزی دنیا باشد و با پرورش دانش آموختگان خبره در گرایش های مختلف رشته کشاورزی میتوان به این مهم نایل آمد.دیجی لود در ادامه به معرفی پایان نامه های کارشناسی ارشد رشته کشاورزی میپردازد. پایان نامه حاضر با عنوان” اثر تاریخ کاشت و استفاده از مالچ بر رشد و عملکرد گیاه لوبیا در گیلان ” با گرایش زراعت و اصلاح نباتات و با فرمت Word (قابل ویرایش) تقدیم شما دانشجویان عزیز میگردد.

چکیده اثر تاریخ کاشت و استفاده از مالچ بر رشد و عملکرد گیاه لوبیا در گیلان :

به منظور تعیین تاریخ کاشت مناسب و بررسی اثر کاربرد مالچ بر رشد و عملکرد لوبیا آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1392 در مزرعه تحقیقاتی واقع در روستای کفترود شهرستان رشت اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش شامل تاریخ کاشت در سه سطح (13، 20 و 27 شهریور 1392) و دو سطح استفاده از مالچ پلاستیکی و عدم استفاده از مالچ بود.

نتایج حاصل از تجزیه واریانس، معنی‌داری اثر اصلی تاریخ کاشت و اثر اصلی مالچ را برای همه صفات مورد مطالعه نشان داد. اثر متقابل تاریخ کاشت × مالچ برای صفات تعداد غلاف در بوته و طول دانه در سطح احتمال 1% و برای صفت وزن غلاف در سطح احتمال 5% معنی‌دار بود. تیمار تاریخ کاشت اول و شرایط استفاده از پوشش مالچ از نظر صفات تعداد غلاف در بوته، طول دانه و وزن غلاف بیشترین مقادیر میانگین صفات را داشته است که به عنوان تیمار برتر آزمایش معرفی می‌شود.

مقدمه اثر تاریخ کاشت و استفاده از مالچ بر رشد و عملکرد گیاه لوبیا در گیلان :

افزايش جمعيت جهان و تخريب منابع طبيعي و به دنبال آن نياز مبرم به افزايش توليدات غذايي از مشكلات اساسي دنياي امروز به شمار مي‌روند. در واقع افزایش جمعیت جهان و به دنبال آن نیاز بشر به مواد غذایی، سبب فشار مضاعفی بر منابع طبیعی شده و در این راستا پایداری سیستم‌های کشاورزی مورد تهدید قرار گرفتند. به همین دلیل توجه به تاریخ مناسب جهت کاشت گیاهان و طراحی و اجرای سیستم‌های پوشش مانندی همچون انواع مختلف مالچ مورد نیاز می‌باشد که بتواند ضمن حفظ منابع طبیعی عملکرد را هم افزایش دهد. دانه حبوبات از جمله لوبیا به عنوان یکی از مهمترین منابع گیاهی غنی از پروتئین بعد از غلات و دومین منبع مهم غذایی انسان به شمار می رود (باقری و پارسا، 1376). بنابراین توجه به کاشت لوبیا و تلاش برای بهبود عملکرد و اجزای عملکرد این گیاه بسیار حائز اهمیت است.

از عوامل مهم تعیین کننده عملکرد لوبیا، رعایت تاریخ کشت مناسب می باشد. به طور کلی عوامل اقلیمی مثل دما، بارندگی، طول روز، باد و غیره و عوامل غیراقلیمی مثل آفات، امراض، علف هاي هرز، پرندگان، اقتصاد تولید و غیره بر انتخاب تاریخ کشت مناسب موثر هستند (مظاهري و مجنون حسینی، 1384). دستیابی به عملکرد دانه زیاد در لوبیا از اهداف اصلی کشت این گیاه است که می‌تواند با تغییر عوامل ژنتیکی، محیطی و مدیریتی و برهمکنش آنها به دست آید. از میان عوامل مدیریتی، تاریخ کاشت عامل مهمی است که از راه تأثیر بر طول دوره رشد رویشی و زایشی و نسبت آن‌ها، بر عملکرد کمی و کیفی لوبیا اثر میگذارد (دپاه و همکاران[1] ، 2000؛ موزامبر و همکاران[2]، 2003). کاشت به موقع لوبیا سبب می‌شود که زمان گلدهی با دماي مناسب برخورد کرده و در نتیجه غلاف و دانه بیشتري تشکیل شود.

تاریخ کشت مناسب همچنین، سبب بهینه شدن طول دوره رشد و گسترش اندام‌هاي رویشی شده و پتانسیل انتقال مواد فتوسنتزي به قسمتهاي ذخیره‌اي از جمله دانه را افزایش می‌دهد. اما، تأخیر در کاشت در کنار کوتاهتر کردن طول دوره رشد رویشی سبب گل‌انگیزي زودتر از موعد گیاه می‌شود که به نوبه خود کاهش تجمع ماده خشک، کاهش تعداد غلاف و شاخه در بوته و در نهایت، کاهش عملکرد را در پی خواهد داشت (اکپارا[3]، 1999؛ لوپز‒ بلیدو و همکاران[4]، 2008).

از سوی دیگر رواج سيستم‌هاي كشاورزي فشرده همراه با افزايش انرژي مصرفي براي كنترل علف‌هاي هرز عمدتاً از طريق مصرف علف‌كش‌ها بوده است. مصرف بي رويه اين سموم شيميايي نه تنها مشكلاتي را در مديريت علف‌هاي هرز ايجاد نموده است، بلكه براي سلامت انسان و محيط زيست مشكل آفرين شده است. علاوه بر اين، افزايش هزينه نهاده‌ها، كاهش دسترسي به علف كش‌هاي جديد و مقاومت علف‌هاي هرز به علف كش‌ها، پايداري سيستم‌هاي رايج توليد محصول را كاهش می‌دهند (کانلی و همکاران[5]، 2001). به همين دليل استفاده از روشهای غير شيميايي و سازگار با محيط زيست براي كنترل علف‌هاي هرز رو به گسترش است. از جمله اين روشها مي توان به مالچ بقاياي گياهي و مالچ پلاستیکی اشاره كرد. همچنین، يكي از راهكارهاي مناسب براي حفظ منابع موجود در خاک، جلوگيري از تلفات آب است كه تبخير از سطح خاك بخشي از آن مي‌باشد. به منظور كاهش تبخير و حفظ رطوبت به مدت طولاني در خاك، استفاده از مالچ در سطح خاك و يا شخم زدن بعد از آبياري مي‌تواند مؤثر واقع گردد. مالچ را مي‌توان پوشش غير زنده‌اي ناميد كه به عنوان محافظي براي گياهان در زمستان به كار مي‌رود و گياهان را در برابر تغيير دماي شديد خاك و از دست رفتن آب زمين محافظت مي‌كند و نيز جلوي رشد علف‌هاي هرز را می‌گيرد.

از آن جایی که بررسی توأم اثر تاریخ کاشت و اثر استفاده از مالچ می‌تواند نتایج حائز اهمیتی از نظر میزان تأثیرگذاری بر عملکرد و اجزای عملکرد در گیاه لوبیا داشته باشد، در نتیجه این تحقیق با هدف تعیین مناسب‌ترین تاریخ کاشت جهت دستیابی به عملکرد مطلوب در استان گیلان و نیز بررسی کاربرد استفاده از مالچ پلاستیکی بر عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا محلی گیلان به مرحله اجرا درآمد.

نتیجه گیری کلی

اثر اصلی تاریخ کاشت برای همه صفات مورد بررسی شامل ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته، طول غلاف، تعداد دانه در غلاف، طول دانه، عرض دانه، وزن بوته، وزن غلاف، وزن صددانه و عملکرد دانه در سطح احتمال 1% معنی‌دار بود.
اثر اصلی مالچ برای صفات ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته، طول غلاف، طول دانه، عرض دانه، وزن بوته، وزن غلاف، وزن صددانه و عملکرد دانه در سطح احتمال 1% و برای صفت تعداد دانه در غلاف در سطح احتمال 5% معنی‌دار بود.
اثر متقابل تاریخ کاشت × مالچ برای صفات تعداد غلاف در بوته و طول دانه در سطح احتمال 1% و برای صفت وزن غلاف در سطح احتمال 5% معنی‌دار بود. اما اثر متقابل دو جانبه برای سایر صفات مورد مطالعه معنی‌دار نشد.
تاریخ کاشت اول افزایش در مقادیر میانگین همه صفات مورد بررسی را به دنبال داشت به گونه‌ای که این تاریخ کاشت دارای تفاوت معنی‌دار باسایر تاریخ‌های کاشت بود.
همه صفات مورد بررسی در گیاه لوبیا بیشترین مقدار میانگین محاسبه شده را در شرایط استفاده از مالچ نشان دادند که نشان می‌دهد استفاده از پوشش مالچ در افزایش مقادیر اجزای عملکرد مؤثر بوده است.
تیمار تاریخ کاشت اول و شرایط استفاده از پوشش مالچ از نظر صفات تعداد غلاف در بوته، طول دانه و وزن غلاف بیشترین مقادیر میانگین صفات را داشته است. تیمار تاریخ کاشت دوم و شرایط استفاده از پوشش مالچ از نظر صفت تعداد غلاف در بوته که مهم ترین جزء عملکرد در گیاه لوبیا بوده از سطح مطلوب‌تری نسبت به تاریخ کاشت اول و شرایط عدم استفاده از پوشش مالچ برخوردار بوده است. اگرچه تیمار تاریخ کاشت اول و شرایط عدم استفاده از پوشش مالچ برای صفت طول دانه از نظر عددی دارای مقدار بالاتری نسبت به تیمار تاریخ کاشت دوم و شرایط استفاده از پوشش مالچ است اما از نظر آماری بین دو تیمار تفاوت معنی‌دار مشاهده نشد. کمترین مقدار میانگین در هر سه صفت ذکرشده متعلق به تیمار تاریخ کاشت سوم و شرایط عدم استفاده از پوشش مالچ بود.
یافته‌های این آزمایش نشان می‌دهد که اگرچه تأخیر در کاشت سبب کاهش عملکرد دانه و اجزای عملکرد ژنوتیپ‌های لوبیا در شرایط استان گیلان می‌شود ولی می‌توان با مدیریت مناسب به صورت استفاده از پوشش مالچ، اثر نامطلوب تاریخ کاشت نامناسب لوبیا را تا حد مطلوبی کاهش داد.

فهرست مطالب اثر تاریخ کاشت و استفاده از مالچ بر رشد و عملکرد گیاه لوبیا در گیلان :


	چکیده	1
فصل اول	مقدمه	2
فصل دوم	بررسی منابع	5
2-1	مبدأ و پیشینه لوبیا	6
2-2	سطح زیر کشت و تولید لوبیا در ایران و جهان	7
2-3	اهمیت اقتصادی لوبیا	8
2-4	خصوصیات گیاهشناسی لوبیا	10
2-5	نیازهای اقلیمی لوبیا	12
2-6	تاریخ کاشت	13
2-6-1	اثر تاریخ کاشت بر رشد لوبیا	14
2-6-2	اثر تاریخ کاشت بر عملکرد غلاف لوبیا	16
2-6-3	اثر تاریخ کاشت بر عملکرد دانه لوبیا	17
2-6-4	اثر تاریخ کاشت بر اجزاء عملکرد لوبیا	20
2-6-5	اثر تاریخ کاشت بر عملکرد قسمت‌های هوایی لوبیا	21
2-7	مالچ	23
2-7-1	مالچ پلاستیکی	23
2-7-2	اثر مالچ‌های پلاستیکی بر رشد گیاه	25
2-7-3	فوائد مالچ‌های پلاستیکی	27
2-7-4	اثر مالچ بر عملکرد دانه لوبیا	27
2-7-5	اثر مالچ در کنترل علف‌های هرز	28
2-7-6	اثر مالچ بر رطوبت قابل استفاده خاک	29
فصل سوم	مواد و روش‌ها	32
3-1	زمان و موقعیت جغرافیایی و اقلیمی محل اجرای طرح	33
3-2	ویژگی‌های آب و هوایی منطقه	33
3-3	مشخصات خاک	33
3-4	مشخصات طرح آزمایشی	34

3-5	مراحل اجرای طرح آزمایشی	34
3-6	خصوصیات مورد بررسی	35
3-6-1	ارتفاع گیاه	35
3-6-2	تعداد غلاف در بوته	35
3-6-3	طول غلاف	35
3-6-4	تعداد دانه در غلاف	36
3-6-5	طول دانه	36
3-6-6	عرض دانه	36
3-6-7	عملکرد بیو	36
3-6-8	عملکرد غلاف سبز	36
3-6-9	وزن صددانه	37
3-6-10	عملکرد دانه	37
3-7	محاسبات آماری	37
فصل چهارم	نتایج	38
4-1	ارتفاع بوته	39
4-2	تعداد غلاف در بوته	41
4-3	طول غلاف	44
4-4	تعداد دانه در غلاف	46
4-5	طول دانه	48
4-6	عرض دانه	51
4-7	عملکرد بیو	52
4-8	عملکرد غلاف سبز	55
4-9	وزن صددانه	58
4-10	عملکرد دانه	60
فصل پنجم	نتیجه گیری	66
5-1	نتیجه گیری کلی	67
5-2	پیشنهادات	68
منابع مورد استفاده		69
چکیده انگلیسی		78

فهرست جداول


جدول 1-1	میزان درصد صادرات حبوبات در برخی از کشورهای جهان	9
جدول 3-1	خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک زراعی محل اجرای آزمایش	33
جدول 4-1-الف	تجزیه واریانس صفات عملکرد و اجزای عملکرد گیاه لوبیا	64
جدول 4-1-ب	تجزیه واریانس صفات عملکرد و اجزای عملکرد گیاه لوبیا	65

فهرست اشکال و نمودارها


شکل 4-1	اثر اصلی تاریخ کاشت بر ارتفاع بوته گیاه لوبیا	39
شکل 4-2	اثر اصلی مالچ بر ارتفاع بوته گیاه لوبیا	40
شکل 4-3	اثر اصلی تاریخ کاشت بر تعداد غلاف در بوته گیاه لوبیا	42
شکل 4-4	اثر اصلی مالچ بر تعداد غلاف در بوته گیاه لوبیا	43
شکل 4-5	اثر متقابل تاریخ کاشت × مالچ بر تعداد غلاف در بوته گیاه لوبیا	44
شکل 4-6	اثر اصلی تاریخ کاشت بر طول غلاف گیاه لوبیا	45
شکل 4-7	اثر اصلی مالچ بر طول غلاف گیاه لوبیا	45
شکل 4-8	اثر اصلی تاریخ کاشت بر تعداد دانه در غلاف گیاه لوبیا	46
شکل 4-9	اثر اصلی مالچ بر تعداد دانه در غلاف گیاه لوبیا	47
شکل 4-10	اثر اصلی تاریخ کاشت بر طول دانه گیاه لوبیا	49
شکل 4-11	اثر اصلی مالچ بر طول دانه گیاه لوبیا	49
شکل 4-12	اثر متقابل تاریخ کاشت × مالچ بر طول دانه گیاه لوبیا	50
شکل 4-13	اثر اصلی تاریخ کاشت بر عرض دانه گیاه لوبیا	51
شکل 4-14	اثر اصلی مالچ بر عرض دانه گیاه لوبیا	51
شکل 4-15	اثر اصلی تاریخ کاشت بر عملکرد بیو گیاه لوبیا	53
شکل 4-16	اثر اصلی مالچ بر عملکرد بیو گیاه لوبیا	53
شکل 4-17	اثر اصلی تاریخ کاشت بر عملکرد غلاف سبز گیاه لوبیا	56
شکل 4-18	اثر اصلی مالچ بر عملکرد غلاف سبز گیاه لوبیا	56
شکل 4-19	اثر متقابل تاریخ کاشت × مالچ بر عملکرد غلاف سبز گیاه لوبیا …….	57
شکل 4-20	اثر اصلی تاریخ کاشت بر وزن صددانه گیاه لوبیا	58
شکل 4-21	اثر اصلی مالچ بر وزن صددانه گیاه لوبیا	59
شکل 4-22	اثر اصلی تاریخ کاشت بر عملکرد دانه گیاه لوبیا	61
شکل 4-23	اثر اصلی مالچ بر عملکرد دانه گیاه لوبیا	62