ارزیابی کشت مخلوط جو و نخود به عنوان محصول علوفه ای در شرایط آب و هوایی بروجرد : پایان نامه ارشد مهندسی کشاورزی زراعت و اصلاح نباتات

کشور عزیزمان ایران با توجه به تنوع اقلیم ، آب و هوای مطبوع و اراضی وسیعی که در اختیار دارد در صورت مدیریت در عرصه کشاورزی میتواند یکی از قطب های بلامنازع کشاورزی دنیا باشد و با پرورش دانش آموختگان خبره در گرایش های مختلف رشته کشاورزی میتوان به این مهم نایل آمد.دیجی لود در ادامه به معرفی پایان نامه های کارشناسی ارشد رشته کشاورزی میپردازد. پایان نامه حاضر با عنوان”   ارزیابی کشت مخلوط جو و نخود به عنوان محصول علوفه ای در شرایط آب و هوایی بروجرد” با گرایش  کشاورزی زراعت و اصلاح نباتات و با فرمت Word (قابل ویرایش) تقدیم شما دانشجویان عزیز میگردد.

چکیده ارزیابی کشت مخلوط جو و نخود به عنوان محصول علوفه ای در شرایط آب و هوایی بروجرد:

اين تحقيق در سال زراعي 1388-1389 به ارزیابی کشت مخلوط جو و نخود به عنوان محصول علوفه ای در شرایط آب و هوایی بروجرد به صورت آزمايش فاکتوریل در قالب طرح بلوك‌هاي كاملا تصادفي  در چهار تكرار به مدت يكسال زراعی در ايستگاه تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي بروجرد اجرا شد. در اين بررسي 2 تیمار تراکم با سه سطح: برای نخود 50 کیلوگرم و برای جو 150 گیلوگرم (کم) ،  برای نخود 75 کیلوگرم و برای جو 225 کیلوگرم (متوسط) ، برای نخود 100 کیلو گرم و برای جو 300 کیلوگرم (زیاد)  تیمار اول و تیمار دوم نسبت های مختلف اختلاط دو گیاه در پنج ترکیب کاشت بودند که شامل :M1  = تک کشتی100% جو،   M2= 75% جو+25%نخود،   M3= 50% جو+50% نخود، M4 = 25 % جو+ 75% نخود،  M5 = تک کشتی 100% نخود  بودند. جهت بررسی کمی علوفه در مرحله آغاز سنبله دهی جو اندازه گیری هایی انجام گرفت و عملکرد علوفه نخود، عملکرد علوفه جو، عملکرد علوفه مخلوط اندازه گیری شد . صفات مورفولوژیک شامل ارتفاع بوته، تعداد سنبله در جو، تعداد دانه در سنبله، تعداد شاخه در نخود و اجزای عملکرد نخود شامل تعداد شاخه فرعی، تعداد غلاف در بوته، تعداد غلاف پر، وزن هزار دانه ، عملکرد دانه جو ، عملکرد کل ، ماده خشک ، نسبت برابری زمین، شاخص برداشت، محاسبه گردید . این طرح در شرایط دیم به اجرا درآمد.

نتايج حاصل از تجزيه واريانس نشان داد كه کشت مخلوط دو گیاه عملکرد دانه کمتری نسبت به شاهد یا کشت خالص گیاه دارد. اما مخلوط علوفه عملکرد بیشتری نسبت به شاهد یا تک کشتی رایج دارد. همچنین کشت مخلوط باعث کاهش هزینه های نهاده های مصرفی در کشاورزی می گردد و با محیط زیست سازگاری خوبی دارد.

مقدمه:

امروزه بسیاری از کشورها در مناطق آسیایی، آفریقایی و آمریکای جنوبی با کمبود مواد غذایی مواجه می باشند. بعضی کشورها در راستای تامین امنیت غذایی تاکید بر نیل به خودکفایی با خوداتکایی خصوصا در زمینه محصولات اصلی دارند و بعضی از کشورها با واردات مواد غذایی تلاش بر تامین امنیت غذایی خود دارند. به طور کلی امنیت غذایی به معنای فعلیت یافتن چهار اصل مهم زیراست:

• فراهم بودن غذا : یعنی هر کشوری باید قادر باشد غذای کافی برای جمعیت موجود و در حال رشد خود تامین نماید.
• ثبات و پایداری غذا : یعنی اینکه غذای فراهم شده بطور مداوم تهیه گردد.
• قابل دسترس بودن غذا : یعنی اینکه غذای فراهم شده در هر زمانی و در هر مکانی در بازار وجود داشته باشد و مردم از نظر اقتصادی و فیزیکی قادر به تهیه آن باشند.
• سلامت غذا : یعنی غذا به طور سالم و بهداشتی تهیه و در اختیار مردم قرار گیرد (کمالزاده ، 1382).

جمعیت جهان از سه میلیارد نفر در سال 1960 به شش میلیارد نفر در سال 2000 افزایش یافته و در حال حاضر نیز سالانه 90 میلیون نفر به جمعیت کره زمین افزوده می شود. در آسیا نسبت اراضی کشاورزی به جمعیت در مقایسه با چهل سال قبل به نصف کاهش یافته است. در حال حاضر در کشورهای توسعه یافته به کیفیت مواد غذایی اهمیت بیشتری داده می شود زیرا مصرف بیش از حد کودهای ازته در کشت سبزی و صیفی منجر به تجمع نیترات در محصول شده و یا در گوشت مواد هورمونی و آنتی بیوتیکی برای سلامتی انسان مضر تشخیص داده شده است (سماوات ، 1382).

بيش از دو سوم جمعيت جهان در كشورهاي در حال توسعه زندگي مي‌كنند و متجاوز از 50 درصد اين جمعيت فقر غذايي دارند. كشاورزي، مواد غذايي را به صورت مستقيم از طريق فرآورده‌هاي گياهي كه شامل 80 درصد است يا به صورت غير مستقيم از طريق فرآورده‌هاي دامي كه شامل 20 درصد است در اختيار انسان قرار مي‌دهد. آن چه علم كشاورزي بخصوص زراعت عهده‌دار آن است عبارت از توليد محصول زيادتر و با كيفيت بهتر كه بتواند جواب‌گوي ازدياد جمعيت باشد (نور محمدي و همكاران، 1376).

يكي از راههايي كه براي افزايش توليد محصولات كشاورزي پيشنهاد شده افزايش عملكرد در واحد سطح است. بنابراين تغيير تراكم بوته و نحوه توزيع گياهان در واحد سطح مي‌تواند در عملكرد موثر باشد (براري ، 1375).

تراكم نامناسب گياهي مي‌تواند رطوبت خاك را در اوايل فصل رشد تخليه و موجب مواجه شدن گياهان با تنش خشكي در دوران رشد زايشي شود. به همين دليل استفاده از گونه گياهي مناسب و شناخت تراكم مطلوب گياهان و ارقام سازگار با اين مناطق از اهميت فوق‌العاده‌اي برخوردار مي‌باشند. ميزان سازگاري و پايداري عملكرد گياهان زراعي به شرايط محيطي متفاوت است و به ارقامي سازگار اطلاق مي‌شود كه در طيف وسيعي از شرايط محيطي، توان ژنتيكي عملكرد بالا و پايداري از خود نشان مي‌دهد (كانوني و همكاران ، 1379).

اهداف تحقیق

در دنیای جدید روند کشت و کار محصولات زراعی بتدریج از اصول اکولوژیک خارج شده و به سمت دیدگاه های اقتصادی پیش می رود که این امر منجر به تخریب منابع طبیعی و کاهش کارآیی انرژی می شود (عباسی ، 1383). استفاده نا کافی و غیر متعادل از کودهای شیمیایی در آسیا سبب شده که برخی از مواد غذایی اراضی کشاورزی تخلیه گردد و این عامل سبب کاهش توان تولید و حاصلخیزی خاک شده است. بطوریکه بین سالهای 1945 الی 1990 تخلیه عناصر غذایی از خاک سبب گردیده 6/4 میلیون هکتار از اراضی کشاورزی به میزان کم و 9 میلیون هکتار به میزان متوسط و یک میلیون هکتار از اراضی شدیدا تخریب گردد. با رشد جمعیت شهری عناصر غذایی به میزان بیشتری از چرخه طبیعت خارج می شود ، بطوریکه در مقیاس جهانی حدود 175 میلیون تن  N+P+K سالانه از خاک توسط محصول خارج می گردد. اگر جمعیت شهر نشینی 5/47 درصد باشد در این حالت 83 میلیون تن  N P K  از چرخه غذایی خارج می گردد. در سال های اخیر در ایران توجه زیادی به مصرف متعادل کودهای شیمیایی شده است (ملکوتی ، 1382). کشاورزی پایدار یک روش تولید مواد غذایی است که از نظر محیطی ، اقتصادی و اجتماعی از ثبات کلی برخوردار است. در چنین سیستمی به انسان و فعالیت های کشاورزی او به عنوان اجزا و اعمالی از یک اکوسیستم طبیعی و یا یک اکوسیستمی که به موازات اکوسیستم طبیعی عمل می کند، مورد توجه قرار می گیرد (بیابانی ، 1378).

1-3 بیان مسئله

کشور ایران در حالیکه مساحتی حدود 165 میلیون هکتار دارد ولی برابر اعلام وزارت جهاد کشاورزی 114 میلیون هکتار آن برای کشاورزی مناسب نبوده و مساحتی حدود 51 میلیون هکتار قابل کشت و زرع مناسب برای کشاورزی می باشد. از این مقدار حدود 19 میلیون هکتار در حال حاضر به صورت آبی و دیم کشت می شود و کل سطح زیر کشت سالیانه آبی حدود 25/5 میلیون هکتار و کل اراضی که زیر کشت آبی و دیم می رود بصورت سالیانه و دائمی 14 میلیون هکتار و بقیه آیش می باشد (12 میلیون هکتار زیر کشت محصولات سالانه و 2 میلیون زیر کشت محصولات دائمی است). سطح کشت دیم در ایران بین 10 تا 12 میلیون هکتار برآورد شده که سالیانه حدود نصف آن کشت و بقیه به مدت یک تا سه سال آیش گذاشته می شود. تولیدات کشاورزی ما بسیار کمتر از احتیاجات ماست و برای تولید بیشتر آب کنترل شده کافی نداریم البته باید با بالابردن دانش کشاورزی و اعمال مدیریت صحیح افزایش تولید در واحد سطح داشته باشیم (رستگار ، 1378).

1-3-1گیاه جو و اهمیت آن

نام علمی جو Hordeum vulgare l. – انگلیسی Barley . سطح زیر کشت جو در دنیا در سال 1972 معادل 85 میلیون هکتار بوده که به علت افزایش مصرف در صنعت و دامداری بویژه در کشورهای اروپایی افزایش یافته است. تولید متوسط جو از هر هکتار، طی سالهای 1968 تا 1970 در دنیا، برابر 7/1 تن و در کشورهای اروپایی تولید متوسط آن 7/2 تن بوده است. در حال حاضر کشورهای ایرلند و دانمارک با 4 تن و کشور فرانسه و انگلستان با حد متوسط 5 تن در هکتار بیشترین رقم تولید از هر هکتار را دارا می باشند. زراعت جو در اکثر کشورهای تولید کننده آن سابقه بسیار طولانی دارد و از زمانهای خیلی گذشته دانه آن علاوه بر آن که در تغذیه انسان مورد مصرف داشته، در قنادیها نیز از آن استفاده می شده و از مالت آن نیز در صنعت و داروسازی استفاده به عمل می آمده و در کارخانجات نشاسته سازی نیز استفاده می شده است. در حال حاضر در اغلب کشورها از آن نوشابه بدست آورده و نیز در پرورش حیوانات بویژه در تغذیه گاوهای شیری و گوساله های پرواری و حتی پرندگان نیز به مقدار زیاد به کار می رود. این گیاه دارای مقادیر زیادی ویتامین بخصوص از نوع , بوده که علاوه بر آن از نظر مواد معدنی مانند کلسیم، فسفر، مس، سدیم، منگنز، منیزیم و کبالت غنی می باشد. کاه آن نیز در غذای حیوانات و تهیه بستر آنها بکار رفته و حتی علوفه سبز آن نیز غذای مناسبی برای دام ها می باشد. از ساقه آن نیز در کاغذ سازی استفاده می شود. سطح زیر کشت جو ایران در سال زراعی73-74 در کشت آبی و دیم معادل 1751574 هکتار بوده که 1085775 هکتار دیم و 665799 هکتار آبی بوده، که سهم استان لرستان در مجموع 134690 هکتار شامل 124044هکتار کشت دیم و 10626 هکتار کشت آبی می باشد. میزان تولید جو در کشور در همان سال زراعی2952265 تن بوده که از این مقدار در استان لرستان 214002 تن شامل 189972 تن کشت دیم و 24030تن کشت آبی جو تولید شده است (ناصر خدابنده ، 1382). جو در مقایسه با گندم مقاومت بیشتری به خشکی و بیماریها دارد و شرایط نا مساعد، عملکرد آن بیشتر از گندم است. چون قیمت آن در بازار از گندم کمتر است، به همین دلیل اغلب در مناطقی که از نظر بارندگی و نوع خاک برای گندم مناسب نیست، جو کشت می کنند. حداقل بارندگی مورد نیاز جو 200-250 میلیمتر است. دانه جو برای جوانه زدن به رطوبت کمتری نسبت به دانه گندم دارد و در مواردی که بذر در شرایط نا مساعد خشک شده و رطوبت مجددا تامین شده باشد، رشد خود را زودتر از سر می گیرد (کوچکی ، 1383).

جو از قديمي‌ترين گياهاني است كه در ايران مورد كشت و توليد بوده است. به نظر مي‌رسد كه جو در منطقه‌اي شامل كوههاي زاگرس در ايران به طرف آناتولي، فلسطين و آفريقا منشأ يافته باشد. اهميت اصلي جو در ايران به علت نقش آن در تغذيه دام مي‌باشد. بر اين اساس جو در مرتبه دوم بعد از گندم ( از نظر سطح زير كشت و توليد) در بين محصولات كشاورزي كشور قرار دارد (خواجه پور ، 1384).

جو يكي از مهمترين غلات در سطح جهان است و به علت مقاومتش در مقابل ناسازگاري‌هاي محيطي و نيز به دليل نياز رطوبت و تطابق با محيط كشت در بسياري از نقاط جهان كشت مي‌شود (بهنيا ، 1373).

امروزه حدود 91 ميليون هكتار از اراضي مناطق معتدل جهان به صورت بهار و پاييزه به كشت اين محصول اختصاص دارد. اگرچه خواستگاه اصلي اين گياه دقيقاً مشخص نيست ولي بسياري آن را بومي ناحيه‌اي در آسيا بين تركيه و ايران مي‌دانند (بهروزين ، 1380).

در ايران جو در سطحي معادل 5/1 ميليون هكتار در شرايط آبي و ديم كشت مي‌شود. از اين مقدار 60 درصد به اراضي ديم اختصاص دارد و ميزان توليد آن در شرايط ديم مطابق گزارش وزارت كشاورزي 9/0 تن در هكتار (انصاري ملكي 1380).در بين غلات بهاره جو مي‌تواند ماده خشك زياد و درصد ماده خشك قابل هضم بالايي را در مناطق سازگار توليد كند و ميزان بذر مصرفي براي كاشت به منظور توليد علوفه 134 كيلوگرم در هكتار است (راشد محصل و همكاران 1376).

عمده كشورهاي توليد كننده جو در جهان در جدول 1-1 شرح داده شده است و اين آمار متعلق به سال 2005 مي‌باشد (رستگار 1384).

فهرست مطالب

چكيده

فصل اول : كليات

1-1. مقدمه  1

1-2. اهداف تحقیق 3

1-3. بیان مسئله  3

1-4. فرضیه های تحقیق  9

1-5. اهمیت تحقیق 12

فصل دوم : بررسي منابع

2-1. تراكم گياهي  14

2-2. تراكم و عملكرد  18

2-3. اثر تراكم بر عملکرد و اجزاي عملكرد  24

2-4. اجزای عملکرد  35

2-5. عملکرد بیولوژیک  38

2-6. وزن هزاردانه  39

2-7. ارتفاع بوته  40

2-8. تعداد سنبله  41

2-9. تعداد دانه در سنبله  42

2-10. شاخص برداشت   42

2-11. کشت مخلوط  43

فصل سوم : مواد و روش‌ها

3-1. مشخصات اقلیمی و زراعی منطقه اجرای طرح  45

3-2. فیزیوگرافی،زمین شناسی،بافت خاک  46

3-3. مشخصات آماری طرح آزمایشی  47

3-4. طرح آزمایشی و عملیات زراعی  47

3-5. صفات مورد بررسی و نحوه اندازه گیری آنها 50

3-6. روش های تجزیه آماری طرح  54

فصل چهارم : نتايج و بحث

4-1. ارتفاع بوته 57

4-2. علوفه تر و خشک مخلوط پایان رشد رویشی 65

4-3. عملکرد بیولوژیک 71

4-4. غلاف و سنبله در بوته 81

4-5. وزن هزار دانه 93

4-6. عملکرد دانه 100

4-7. شاخص برداشت  107

4-8 . نسبت برابری زمین 115

4-9. ضرایب همبستگی 124

فصل پنجم : نتيجه‌گيري و پيشنهادات

نتيجه‌گيري کلی  131

پيشنهادات  133

پيوست‌ها

منابع و مأخذ

فهرست منابع فارسي

فهرست منابع غيرفارسي

چكيده انگليسي

فهرست جدول‌ها

1-1. جدول: كشورهاي توليدكننده‌ي جو در جهان  8

1-2. جدول: آمار تولید نخود و جو در استان لرستان  10

3-1. جدول: مشخصات فیزیکی و شیمیایی خاک مزرعه آزمایش 47

فهرست نمودارها

نمودار 3-1: میزان بارندگی 60

نمودار 4-1: ارتفاع بوته نخود 60

نمودار 4-2: ارتفاع بوته جو  64

نمودار 4-3: وزن تر علوفه کل  67

نمودار 4-4: وزن خشک علوفه کل 70

نمودار 4-5: عملکرد بیولوژیک نخود 73

نمودار 4-6: عملکرد بیولوژیک جو  77

نمودار 4-7: عملکرد بیولوژیک کل 80

نمودار 4-8: تعداد کل غلاف نخود 83

نمودار 4-9: تعداد سنبله در بوته جو  86

نمودار 4-10: تعداد غلاف پر نخود 89

نمودار 4-11: تعداد دانه در سنبله 92

نمودار 4-12: وزن هزار دانه نخود  95

نمودار4-13: وزن هزار دانه جو 99

نمودار4-14: عملکرد دانه نخود  102

نمودار 4-15: عملکرد دانه جو  106

نمودار4-16: شاخص برداشت نخود 110

نمودار4-17: شاخص برداشت جو 114

نمودار4-18: نسبت برابری زمین نخود 117

نمودار 4-19: نسبت برابری زمین جو 120

نمودار 4-20: نسبت برابری زمین کل 123

فهرست شكل‌ها

3-1. شكل: نقشه طرح آزمایشی  49

3-2. شكل: نمایی از هر کرت آزمایشی 50

راهنمای خرید و دانلود فایل

برای پرداخت، از کلیه کارتهای عضو شتاب میتوانید استفاده نمائید.

بعد از پرداخت آنلاین لینک دانلود فعال و نمایش داده میشود ، همچنین یک نسخه از فایل همان لحظه به ایمیل شما ارسال میگردد.

در صورت بروز  هر مشکلی،میتوانید از طریق تماس با ما  پیغام بگذارید و یا در تلگرام با ما در تماس باشید، تا شکایت شما مورد بررسی قرار گیرد.

برای دانلود فابل روی دکمه خرید و دانلود  کلیک نمایید.