اثر کاهش رطوبت داخلی بذر بر کیفیت جوانهزنی بذر بلوط ایرانی، مازودار و ویول : پایان نامه ارشد مهندسی کشاورزی منابع طبیعی و جنگل داری
کشور عزیزمان ایران با توجه به تنوع اقلیم ، آب و هوای مطبوع و اراضی وسیعی که در اختیار دارد در صورت مدیریت در عرصه کشاورزی میتواند یکی از قطب های بلامنازع کشاورزی دنیا باشد و با پرورش دانش آموختگان خبره در گرایش های مختلف رشته کشاورزی میتوان به این مهم نایل آمد.دیجی لود در ادامه به معرفی پایان نامه های کارشناسی ارشد رشته کشاورزی میپردازد. پایان نامه حاضر با عنوان” اثر کاهش رطوبت داخلی بذر بر کیفیت جوانهزنی بذر بلوط ایرانی، مازودار و ویول ” با گرایش کشاورزی منابع طبیعی و جنگل داری و با فرمت Word (قابل ویرایش) تقدیم شما دانشجویان عزیز میگردد.
چکیده اثر کاهش رطوبت داخلی بذر بر کیفیت جوانهزنی بذر بلوط ایرانی، مازودار و ویول:
در تحقیق حاضر بهمنظور بررسی راهکارهای افزایش شانس موفقیت بذرکاری برودار، مازودار و ویول، برخی از مهمترین عوامل موثر بر فرآیند تجدید حیات مصنوعی این گونه ها در جنگل های زاگرس شمالی(مریوان استان کردستان) مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور بذر30 درخت مادری (برای هرگونه 10 پایه مادری) در ارتفاع 1600 تا 1800 متر از سطح دریا جمع آوری شد و پس از آمادهسازی و تعیین رطوبت اولیه در نمونه های 30 تایی در مجاورت ماده رطوبتگیر قوی (سیلیکاژل) قرار گرفته و سپس در 5 سطح رطوبتی (رطوبت اولیه، 40%، 35%،30% و 25%) مورد آزمایش قرار گرفتند.
نتایج نشان داد که رطوبت داخلی بذر نقش مهمی در تعیین قدرت حیاتی، جوانه زنی و بنیه بذر دارد، به طوریکه وقتی سطح رطوبت بذر گونه های برودار، مازودار و ویول به ترتیب به 76/39، 30/40 و 65/40 درصد رسید قدرت حیاتی بذرها شروع به کاهش نمود و وقتی به ترتیب 82/34، 03/35 و 29/35 درصد رسید قدرت حیاتی بذرها بیش از 50 درصد کم شد. همچنین کاهش رطوبت داخلی به طور معنی داری منجر به کاهش درصد جوانه زنی، انرژی جوانه زنی، سرعت جوانه زنی و ارزش جوانه زنی شد.
مطابق نتایج بدست آمده در این تحقیق کاهش رطوبت بذور به طور معنی داری بنیه بذرهای برودار، مازودار و ویول را کاهش داد به طوریکه وقتی رطوبت داخلی بذرها به 40 درصد و کمتر رسید همواره از مقدار شاخص بنیه بذرها کاسته شد.
مقدمه و هدف
جنگلها به عنوان پیچیدهترین اکوسیستمهای کره زمین هم از نظر تجاری و تامین مواد اولیه صنعتی و هم از نظر زیست محیطی وحفظ تعادل اکوسیستم عمومی زمینداری اهمیت بسیار زیادی هستند. ارزش این زیست بومها در مناطق خشک و بیابانی به وضوح قابل فهم وغیرقابل انکار است.
جنس بلوط[1] شامل400 گونه و از خانواده راش[2]، و از مهمترین گروه گونههای درختی مناطق جنگلی معتدله است (جانسون و همکاران،2002)، که در شمال آمریکا، مرکز و جنوب اروپا، و آسیا میانه و قفقاز پراکنش دارد (جانسون و همکاران، 2002). تخریب این رویشگاه از دیرباز شروع شده و تاکنون نیز ادامه دارد و در مناطقی که تخریب شدیدتر است تجدید حیات طبیعی با مشکل مواجهه شده است. از اینرو کارشناسان و مدیران امر جنگلداری جهت حفظ و احیا این جنگلها از روشهای مختلف تجدید حیات مصنوعی استفاده میکنند. مشکلات تجدید حیات طبیعی جنس بلوط، از جمله بذرخواری و چرای نهال، سرمازدگی و رقابت گیاهان علفی باعث شدهاند که مدیران جنگل، برای احیا این جنگلها از روشهای مختلف تجدید حیات مصنوعی (جنگلکاری) استفاده کنند (جلالی و همکاران، 2007). عوامل محیطی فراوانی در زادآوری و استقرار آن موثرند، و شناخت این عوامل بر تجدید حیات مصنوعی بلوط شانس موفقیت جنگلکاری را افزایش داده و باعث کاهش هزینهها میشود. عدم شناخت و نبود اطلاعات کافی در زمینه استقرار جنگلکاری، باعث شده است زمان و هزینه احیاء رویشگاهها افزایش یابد (علی عرب،1389).
پوشش غالب ناحیه رویشی غرب ایران که از سردشت در استان آذربایجان غربی شروع میشود و تا فیروزآباد استان فارس امتداد دارد را درختان بلوط تشکیل میدهد. سازند جنگلی بلوط مهمترین و گستردهترین سازند جنگلی زاگرس است و از اینرو این جنگلها به جنگلهای بلوط شهرت یافته، و بیش از 40 درصد از وسعت کل جنگلهای کشور را شامل میشوند و از این نظر وسیعترین محدوده جنگلی به شمار میآیند (جزیرهای و ابراهیمی رستاقی، 1382). این جنگلها اهمیت فراوانی در حفظ آب و خاک و همچنین حفاظت حیات وحش دارند به طوریکه که 3 رود مهم و پرآب کشور از دل این جنگلها نشأت میگیرند(زاینده رود، دز و کارون).گونه های بلوط ایرانی[3]، مازودار[4] و ویول[5] سازند غالب درختان منطقه رویشی زاگرس را تشکیل میدهند(جزیرهای و ابراهیمی رستاقی، 1382). پراکنش این گونه ها با توجه اختلاف اقلیم و سرشت آنها متفاوت است. گونه های مازودار و ویول فقط در زاگرس شمالی که رطوبت بیشتر و متوسط دمای سالانه کمتر است پراکنش دارند ولی گونه برودار در سرتاسر ناحیه رویشی غرب پراکنش دارد.
شواهد و مدارک تاریخی نشان میدهد که این جنگلها از گذشته های دور تاکنون از لحاظ کمی و کیفی دچار تخریب شدهاند و این تخریب همچنان ادامه دارد (فتاحی،1373). تعداد و حجم سرپای گونه های مختلف بلوط در رویشگاه های طبیعی چه در زاگرس و چه در ارسباران و شمال به شدت کاهش یافته است.چراي مفرط، زغالگیری و قطع بیرویه از علل مهم تخریب این جنگلها محسوب میشود (فتاحی،1373). بذرخواری، چرای دام و نامتعادل بودن تركيب درختان و فقدان پايههاي مادري تجديد حيات طبيعي را با اشکال جدی روبرو کرده است و باعث شده است که سرعت تخریب همواره بیشتر از زادآوری باشد (جزیرهای و رستاقی، 1382 و فتاحی، 1373).
لذا باتوجه به اهمیت این جنگلها لزوم حفاظت و احیاء این جنگلها امری اجتناب ناپذیر است. احیا و مدیریت صحیح جنگلهای ناحیه رویشی زاگرس با توجه با ارزش زیست محیطی و تولید محصولات فرعی و دارویی، مستلزم در اختیار داشتن اطلاعات لازم وکافی پیرامون چگونگی زادآوری و استقرار گونههای موجود، و ارتباط این دو با عوامل محیطی و ژنتیکی مختلف است. شناخت عوامل موثر در زادآوری و استقرار گونه های جنگلی ناحیه رویشی زاگرس اهمیت فراوانی در امر احیاء و بازسازی جنگلهای این ناحیه دارد.
کیفیت بذر از اولیهترین و مهمترین عوامل موثر در زادآوری و استقرار درختان جنگلی میباشد. کیفیت بذر یکی از عوامل مهم در تجدید حیات مصنوعی است که با شناخت آن میتوان مقدار، همگنی و سرعت جوانه زنی بذرها را تحت کنترل قرار داد (استرو؛ 1998). از اینرو شناخت عوامل موثر بر کیفیت بذر[6]گونه های مختلف بلوط اهم از جوانهزنی[7]، قابلیت حیاتی[8]، و بنیه بذر[9] میتواند ما را در احیاء هر چه بهتر رویشگاه های آن یاری دهد.
رطوبت داخلی بذر، مبدأ بذر و صفات مورفولويک بذر از جمله موثرترین عوامل در کیفیت بذر هستند (گومز، 2004 و ذوالفقاري و همکاران، 1391 و علیعرب و همکاران، 1388 و الوانینژاد و همکاران، 1388). بذرهای درشت جنگلی که حاوی چربی و رطوبت زیادی هستند معمولاً در گروه ریکالسیترانتها[10] قرار میگیرند و در مقابل بذرهای ریز که تحمل خشک شدن و سرمای زیادی دارند معمولاً در گروه ارتدکسها[11] قرار می گیرند و قادرند کاهش رطوبتی تا 1 درصد را نیز تحمل کنند بدون آنکه قدرت جوانهزنی شان کاهش یابد (سووا و کونور، 2003). عوامل محیطی مختلف و عوامل ژنتیکی بر بنیه بذر موثرند، یکی از مهمترین عوامل محیطی محتوای رطوبتی بذر است، و اغلب گونههای جنس بلوط دارای رفتار ریکالسیترانت هستند (علی عرب و همکاران،1389). جنسهای Quercus, Castanea, Acerاز جمله جنسهای جنگلهای معتدله هستند که دارای رفتار ریکالسیترانت هستند (گودمن و همکاران، 2005).
بذر بلوط گونه های ناحیه رویشی زاگرس در گروه ریکالسیترانتها قرار دارد و نسبت به کاهش محتوای رطوبتی حساس میباشند با توجه به رسیدگی بذر این گونه ها در اواسط آبان ماه، و جوانهزنی پس از اولین بارندگی (معمولا در آذر ماه) (الوانینژاد وهمکاران، 1387)، به سبب کاهش رطوبت درونی بذرها در این مدت، احتمال میرود جوانه زنی آنها با افت شدیدی مواجه شود ولی تاکنون حد آستانه، حد کشنده و حد بحرانی این سه گونه بهصورت علمی مشخص نشده است. بنابراین با توجه به هزینههای سنگینی که هر ساله برای احیاء توده های بلوط در جنگلهای زاگرس مصرف میشود ضرورت تحقیق در این رابطه اجتناب ناپذیر است. این تحقیق به منظور تعیین اثر کاهش رطوبت محتوای بذر بر کیفیت بذرهای سه گونه از جنس بلوط مستقر در ناحیه رویشی زاگرس انجام میگیرد.
سوالات و فرضیه های تحقیق
با توجه به اهمیت و ارزش گونههای عمده بلوط در زاگرس و همچنین روند تخریب این جنگلها، جنگل کاری به روش بذرکاری یا نهالکاری امری ضروری برای احیاء این رویشگاهها میباشد، لذا جهت افزایش شانس موفقیت تجدید حیات مصنوعی و کاهش هزینه ها، جمع آوری و نگهداری مناسب و علمی بذر این گونه ها میتواند نقش بسزائی ایفا نماید. به همین منظور تحقیق حاضر در پی پاسخگویی سوالات اساسی زیر میباشد:
الف) آیا کاهش رطوبت داخلی بذر برکیفیت بذر سه گونه بلوط ایرانی، مازودار، ویول اثر گذار است؟
ب) رفتار ذخیرهای بذر بلوط ایرانی، مازودار، ویول چگونه است؟
پ) حدود آستانه، بحرانی وکشنده رطوبت داخلی بذر بلوط ایرانی، مازودار، ویول کدامند؟
نظر به مطالعه پژوهشکنندگان و مشاهدات محقق، تحقیق حاضر در پی بررسی فرضیههای کلی زیر میباشد:
1- بذر بلوط ایرانی، مازودار و ویول به رطوبت داخلی خود حساس میباشند وکاهش رطوبت از کیفیت بذر آنها میکاهد.
2- کاهش رطوبت داخلی بذر در بلوط ایرانی، مازودار و ویول بر طول و وزن خشک ریشهچه، ساقهچه و گیاهچه موثر است.
3- حدود آستانه، بحرانی وکشنده رطوبت داخلی بذر بلوط ایرانی، مازودار و ویول متفاوت است.
فهرست مطالب
فصل اول: مقدمه و کلیات
1-1. مقدمه و هدف 2
1-1-2. سوالات و فرضیههای تحقیق 4
1-2. کلیات 5
1-2-1. تخریب جنگلها و جنگلکاری 5
1-2-2. اثر کاهش رطوبت بر جنگلکاری 6
1-2-3. ویژگیهای برودار (Quercusbrantii 7
1-2-4. ویژگیهای مازودار (Quercusinfectoria 8
1-2-5. ویژگیهای ویول (Quercus libani 9
1-2-6. محصولات اقتصادی گونههای بلوط در زاگرس 10
فصل دوم: مرور منابع
2-1. سابقه تحقیق در خارج از كشور 12
2-2. سابقه تحقیق در ایران 13
فصل سوم: مواد و روشها
3-1. موقعیت مکانی منطقه مورد مطالعه 16
3-2. ویژگیهای اقلیمی منطقه 16
3-3. پوشش گیاهی منطقه 17
3-4. حیات وحش منطقه 18
3-5. جمعآوری، آمادهسازی و نگهداری بذرها 18
3-6. تعیین رطوبت داخلی 19
3-7. خشک کردن بذور 20
3-8. آزمونهای تعیین رطوبت 21
3-9. آزمون جوانهزنی 21
3-10. جمعآوری و محاسبه دادهها 22
3-11. تجزیه و تحلیل آماربرداری دادهها 24
فصل چهارم: نتایج
4-1. اثر کاهش محتوای رطوبتی بر قدرت حیاتی بذرهای برودار، مازودار و ویول………………… 26
4-2. اثر کاهش رطوبت داخلی بر درصد جوانه زنی بذرهای برودار، مازودار و ویول……………… 28
4-3. اثر محتوای رطوبتی بر اوج جوانه زنی گونه های برودار، مازودار و ویول……………………….. 31
4-4. اثر کاهش رطوبت داخلی بر سرعت جوانه زنی برودار،مازودار و ویول………………………….. 33
4-5. اثر کاهش رطوبت داخلی بذر بر انرژی جوانه زنی برودار، مازودار و ویول……………………. 36
4-6. اثرکاهش رطوبت داخلی بذر بر متوسط زمان جوانه زنی گونه های برودار، مازودار و ویول 38
4-7. اثر کاهش محتوای رطوبتی بذرها بر ارزش جوانه زنی برودار، مازودار و ویول………………. 41
4-8. اثر کاهش محتوای رطوبت داخلی بذور بر دوره جوانه زنی برودار، مازودار و ویول……….. 43
4-9. اثر کاهش رطوبت بر شروع جوانه زنی بذرهای برودار، مازودار و ویول…………………………. 46
4-10. اثر کاهش رطوبت داخلی بذرها بر پایان جوانه زنی بذرهای برودار، مازودار و ویول…….. 48
4-11. اثر کاهش رطوبت داخلی بر طول ساقه چه های برودار، مازودار و ویول……………………….. 50
4-12. اثر کاهش رطوبت داخلی بر طول ریشه چه بذرهای جوانه زده برودار، مازودار و ویول….. 52
4-13. اثر کاهش رطوبت داخلی بذرها بر وزن خشک ساقه چه برودار، مازودار و ویول………….. 55
4-14. اثر کاهش رطوبت داخلی بذرها بر وزن خشک ریشه چه برودار، مازودار و ویول…………. 57
4-15. اثر کاهش رطوبت داخلی بذرها بر طول گیاهچه برودار، مازودار و ویول…………………….. 60
4-16. اثر کاهش رطوبت بر وزن خشک گیاهچه برودار، مازودار و ویول………………………………. 62
4-17. اثر کاهش رطوبت بذرها بر نسبت طول ساقه چه به ریشه چه برودار، مازودار و ویول……. 64
4-18. اثر کاهش رطوبت بذرها بر نسبت وزن خشک ساقه چه به ریشه چه 66
4-19. اثر کاهش رطوبت بذرها بر شاخص بنیه بذرهای برودار، مازودار و ویول 68
فصل پنجم: بحث و پیشنهادات
5-1. بحث و پیشنهادات 72
فهرست جدولها
جدول 3-1. میانگین رطوبت داخلی بذرها 20
جدول 3-2. روابط مورد استفاده در محاسبه شاخصهای جوانهزنی و بنیه 23
جدول 4-1. نتایج تجزیه واریانس مقادیر قدرت حیاتی بذرها در گونه ها و سطوح رطوبتی مختلف 26
جدول 4-2. رطوبت آستانه، بحرانی و کشنده گونه های برودار، مازودار و ویول…………………….. 27
جدول 4-3. نتایج تجزیه واریانس مقادیر درصد جوانه زنی بذرهای گونه ها و سطوح رطوبتی….. 29
جدول 4-4. اثر متقابل گونه و سطوح رطوبت داخلی بر درصد جوانه زنی 30
جدول 4-5. نتایج تجزیه واریانس مقادیر اوج جوانهزنی بذرها در گونهها و سطوح رطوبتی مختلف 31
جدول 4-6. اثر متقابل گونه و سطوح رطوبت داخلی بر اوج جوانه زنی 33
جدول 4-7. نتایج تجزیه واریانس مقادیر سرعت جوانه زنی 34
جدول 4-8. اثر متقابل گونه و سطوح رطوبت داخلی بر سرعت جوانه زنی 36
جدول 4-9. نتایج تجزیه واریانس مقادیر انرژی جوانه زنی 36
جدول 4-10. اثر متقابل گونه و سطوح رطوبتی بر انرژی جوانه زنی 38
جدول4-11.تجزیه واریانس مقادیر متوسط زمان جوانه زنی 39
جدول 4-12. اثر متقابل بین گونه و سطوح محتوای رطوبتی بر متوسط زمان جوانه زنی…………. 40
جدول 4-13. تجزیه واریانس مقادیر ارزش جوانه زنی در گونه ها و سطوح رطوبتی مختلف…….. 41
جدول 4-14. اثر متقابل بین گونه و سطوح رطوبتی بر ارزش جوانه زنی 43
جدول 4-15. تجزیه واریانس مقادیر دوره جوانه زنی 44
جدول 4-16. اثر متقابل بین گونه و سطوح رطوبت داخلی بر دوره جوانه زنی 45
جدول 4-17. نتایج تجزیه واریانس مقادیر شروع جوانه زنی گونه و سطوح رطوبت داخلی……… 46
جدول 4-18. اثر متقابل بین گونه و سطوح رطوبت داخلی شروع جوانه زنی 48
جدول 4-19. نتایج تجزیه واریانس مقادیر پایان جوانه زنی گونه و سطوح رطوبتی 48
جدول 4-21. اثر اصلی تیمارها بر زمان پایان جوانه زنی 50
جدول 4-20. اثرات متقابل گونه و سطوح رطوبت داخلی بر پایان جوانه زنی 50
جدول 4-21. نتایج تجزیه واریانس مقادیر طول ساقهچه بر گونه ها وسطوح رطوبت داخلی…….. 50
جدول 4-22. اثرات متقابل بین گونه وسطوح رطوبت داخلی بر طول ساقه چه 52
جدول 4-23. نتایج تجزیه واریانس مقادیر طول ریشهچه بر گونه ها وسطوح رطوبت داخلی……. 53
جدول 4-24. اثرات متقابل بین گونه وسطوح رطوبت داخلی بر طول ریشهچه 55
جدول 4-25. نتایج تجزیه واریانس مقادیر وزن خشک ساقه چه 55
جدول 4-26. اثرات متقابل بین گونه وسطوح رطوبت داخلی بر وزن خشک ساقه چه 57
جدول 4-27. نتایج تجزیه واریانس مقادیر وزن خشک ساقه چه 57
جدول 4-28. اثرات متقابل بین گونه وسطوح رطوبت داخلی بر وزن خشک ریشهچه 59
جدول 4-29. نتایج تجزیه واریانس مقادیر طول گیاهچه 60
جدول 4-30. اثرات متقابل بین گونه و سطوح رطوبت داخلی 62
جدول 4-31. نتایج تجزیه واریانس مقادیر وزن خشک گیاهچه 62
جدول 4-32. اثر متقابل بین گونه و سطوح رطوبت داخلی بر وزن خشک گیاهچه 64
جدول 4-33. نتایج تجزیه واریانس مقادیر نسبت طول ساقه چه به طول ریشهچه 64
جدول 4-34. اثر متقابل بین گونه و سطوح رطوبت داخلی نسبت طول ساقه چه به ریشهچه……. 66
جدول 4-35. نتایج تجزیه واریانس مقادیر نسبت وزن خشک ساقه چه به ریشهچه 66
جدول 4-36. اثر متقابل بین گونه و سطوح رطوبت داخلی 68
جدول 4-37. نتایج تجزیه واریانس مقادیر شاخص بنیه بذر 68
جدول 4-38. اثر متقابل بین گونه و سطوح رطوبت داخلی بر شاخص بنیه بذر 70
فهرست شكلها
شکل 3-1. موقعیت مکانی منطقه مورد مطالعه 16
شکل 3-2. نمودار آمبروترمیک ایستگاه هواشناسی مریوان(کردستان 17
شکل4-1. اثر کاهش رطوبت بر قدرت حیاتی برودار 27
شکل 4-2. اثر کاهش رطوبت بر قدرت حیاتی مازودار 28
شکل 4-3. اثر کاهش رطوبت بر قدرت حیاتی ویول 28
شکل 4-4.اثر اصلی کاهش رطوبت بر جوانه زنی سه گونه 29
شکل 4-5. اثر کاهش رطوبت بر درصد جوانه زنی تیمارها 30
شکل 4-6. اثر اصلی گونه بر اوج جوانه زنی 32
شکل 4-7. اثر اصلی تیمارها بر اوج جوانه زنی 32
شکل 4-8.. اثر اصلی تیمار بر سرعت جوانه زنی 34
شکل 4-9. اثر اصلی گونه بر سرعت جوانه زنی 35
شکل 4-10. اثر اصلی گونه برانرژی جوانه زنی 37
شکل 4-11. اثر اصلی تیمار بر انرژی جوانه زنی 37
شکل4-12. اثر اصلی گونه برمتوسط زمان جوانه زنی 39
شکل 4-13. اثر اصلی سطوح مختلف رطوبت داخلی بر متوسط زمان جوانه زنی 40
شکل 4-14. اثر اصلی گونه بر میانگین ارزش جوانه زنی 42
شکل 4-15. اثر اصلی سطوح رطوبت داخلی بر ارزش جوانه زنی 42
شکل4-16. اثر اصلی گونه بر دوره جوانهزنی 44
شکل 4-17. اثر اصلی تیمارها بر دوره جوانه زنی 45
شکل 4-18. اثراصلی گونه بر شروع جوانه زنی 47
شکل 4-19. اثر اصلی تیمارها بر شروع جوانه زنی 47
شکل 4-20. اثر اصلی گونه بر زمان پایان جوانه زنی 49
شکل 4-21. اثر اصلی تيمارها بر زمان پایان جوانه زنی 49
فهرست شكلها
شکل 4-22. اثر اصلی گونه بر طول ساقه چه (سانتیمتر 51
شکل 4-23. اثر اصلی تیمار بر طول ساقه چه 51
شکل 4-24. اثر اصلی گونه بر طول ریشه چه 53
شکل 4-25. اثر اصلی تیمار بر طول ریشه چه 54
شکل 4-26.اثر اصلی گونه بر وزن خشک ساقه چه 56
شکل 4-27. اثر اصلی تیمارها بر وزن خشک ساقه چه 56
شکل 4-28. اثر گونه بر وزن خشک ریشه چه 58
شکل 4-29. اثر تیمار بر وزن خشک ریشه چه 58
شکل 4-30. اثر اصلی گونه بر طول گیاهچه 61
شکل 4-31. اثر اصلی تیمارها بر طول گیاهچه 61
شکل 4-32. اثر اصلی گونه بر وزن خشک گیاهچه 63
شکل 4-33.اثر اصلی تیمار بر وزن خشک گیاهچه 63
شکل 4-34. اثراصلی گونه بر نسبت ساقهچه به ریشهچه 65
شکل 4-35.اثر اصلی تیمارها بر نسبت طول ساقه چه به ریشه چه 65
شکل 4-36. اثر اصلی گونه بر نسبت وزن خشک ساقه چه به ریشه چه 67
شکل 4-37. اثر اصلی تیمار بر نسبت وزن خشک ساقه چه به ریشه چه 67
شکل 4-38. اثر اصلی گونه بر شاخص بنیه بذر 69
شکل 4-39. اثر اصلی تیمار بر شاخص بنیه بذر 69
راهنمای خرید و دانلود فایل
برای پرداخت، از کلیه کارتهای عضو شتاب میتوانید استفاده نمائید.
بعد از پرداخت آنلاین لینک دانلود فعال و نمایش داده میشود ، همچنین یک نسخه از فایل همان لحظه به ایمیل شما ارسال میگردد.
در صورت بروز هر مشکلی،میتوانید از طریق تماس با ما پیغام بگذارید و یا در تلگرام با ما در تماس باشید، تا شکایت شما مورد بررسی قرار گیرد.
برای دانلود فابل روی دکمه خرید و دانلود کلیک نمایید.
ديدگاه ها