اثر کاربرد محلول پاشی سایکوسل و سولفات روی بر ویژگی های رویشی و اجزاء عملکرد رقم باقلای برکت (Vicia Faba cv. Barakat) در منطقه ی گرمسیری ممسنی : پایان نامه ارشد مهندسی کشاورزی زراعت و اصلاح نباتات

کشور عزیزمان ایران با توجه به تنوع اقلیم ، آب و هوای مطبوع و اراضی وسیعی که در اختیار دارد در صورت مدیریت در عرصه کشاورزی میتواند یکی از قطب های بلامنازع کشاورزی دنیا باشد و با پرورش دانش آموختگان خبره در گرایش های مختلف رشته کشاورزی میتوان به این مهم نایل آمد.دیجی لود در ادامه به معرفی پایان نامه های کارشناسی ارشد رشته کشاورزی میپردازد. پایان نامه حاضر با عنوان” اثر کاربرد محلول پاشی سایکوسل و سولفات روی بر ویژگی های رویشی و اجزاء عملکرد رقم باقلای برکت (Vicia Faba cv. Barakat) در منطقه ی گرمسیری ممسنی” با گرایش کشاورزی زراعت و اصلاح نباتات و با فرمت Word (قابل ویرایش) تقدیم شما دانشجویان عزیز میگردد.

چکیده اثر کاربرد محلول پاشی سایکوسل و سولفات روی بر ویژگی های رویشی و اجزاء عملکرد رقم باقلای برکت (Vicia Faba cv. Barakat) در منطقه ی گرمسیری ممسنی:

باقلا یکی از مهمترین محصولات زمستانه ی دارای ارزش غذایی بالا در دنیا و ایران میباشد. به منظور ارزیابی اثر محلول پاشی کندکنندهی رشد گیاهی (سایکوسل یا CCC) و سولفات روی بر ویژگیهای رویشی، اجزاء عملکرد و محتوای روی و پروتئین باقلای رقم برکت، آزمایشی به صورت فاکتوریل که فاکتور اول شامل سطوح مختلف سایکوسل (0 ،500 ،1000و1500 میلیگرم در لیتر) و فاکتور دوم شامل سطوح مختلف سولفات روی (0 ،2 و4 در هزار) بود، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 4 تکرار اجرا گردید.

نتایج تجزیه ی واریانس نشان داد که کاربرد سولفات روی موجب افزایش معنیدار میزان عملکرد، پروتئین و محتوای روی در دانه گردید، اما کاربرد سایکوسل کاهش ارتفاع، افزایش انشعاب و افزایش عملکرد را در پی داشت. بیشترین عملکرد غلاف (83/3 کیلوگرم در مترمربع) از محلولپاشی سایکوسل با غلظت 1500 میلیگرم در لیتر به دست آمد. بالاترین میزان روی (18/60 میلیگرم در لیتر) و پروتئین (25/27%) دانه، به ترتیب، از محلول پاشی توام سولفات روی با غلظت 4 در هزار و سایکوسل با غلظت 500 میلی گرم در لیتر و همچنین محلول پاشی سولفات روی با غلظت 4 در هزار حاصل شد. با توجه به نتایج پژوهش حاضر، کاربرد کندکنندهی رشد سایکوسل 500 میلی گرم در لیتر و سولفات روی 4 در هزار به منظور کنترل رشد رویشی و افزایش کمی و کیفی محصول باقلای رقم برکت در منطقه ی ممسنی قابل توصیه است.

اهمیت تحقیق

باقلا[1] يكي از بقولات زراعي بسيار قديمي است. بذرهاي اين گونه از محلهاي مربوط به عصر نوسنگي در اسپانيا و اروپاي شرقي و همچنين مكانهاي عصر مفرغ در سوئد و ايتاليا كشف شده است. Vicia faba حدود 1800 سال قبل از ميلاد در اروپا كشت ميشده است (پارسا و باقری، 1387).

منشأ باقلا در ناحيهی مديترانهای جنوب غرب آسياست و بسيار نزديك به جنس vicia phiniama كه به صورت وحشي در الجزاير ميرويد، میباشد (كوچكي و بنایان اول، 1388). احتمالآً مركز ثانويه ی آن افغانستان و اتیوپي ميباشد. به طور كلي از ‌آنجا كه بقایاي به دست آمده مربوط به حدود 2000 تا 3000 سال قبل از ميلاد در حوزهی مديترانهاي كشف شده است، اهلي شدن بايستي 1500 تا 2000 سال قبل از آن انجام شده باشد. مطابق شواهد باستان شناسي به نظر ميرسد كه محتملترين ناحيه ی اهلي شدن باقلا مديترانه ی شرقي و خاور نزديك باشد. طي اهلي شدن، باقلا توسط انسان به نواحیي كه از نظر اقليمي متفاوت بوده و در عين حال شباهت هايي نيز داشتند، منتقل شد. باقلا به طور وسيعي در مناطق معتدله و ارتفاعات بلند مناطق گرمسيري (مانند نواحي شمالي در آمريكاي لاتين و اتيوپي) كشت ميشود. اين محصول در آمريكا، آفريقاي شرقي و هاوايي وجود دارد و تنوع وسيعي از تيپ هاي آن كشت ميشود. ارقام دانهريز در شمال اروپا، درهی نيل، اتيوپي، افغانستان، شبه قاره ی هند و آمريكاي شمالي غالب است. در بيشتر مناطق ديگر نظير حوزه ی مديترانه، آسياي غربي، چين و آمریكاي لاتين، تيپهاي دانه درشت اهميت بيشتري دارند. در اغلب كشورهاي پيشرفته، باقلا بيشتر به منظور تغذيه ی دام استفاده ميشود، در حالي كه در برخي از كشورهاي در حال توسعه هنوز هم به عنوان غذاي انسان مورد كشت و كار قرار ميگيرد (پارسا و باقری، 1387).

باقلا یکی از مهمترین محصولات زمستانهی دارای ارزش غذایی بالا در جهان است. دانه های بالغ باقلا منبع خوب پروتئین (حدود 25 درصد دانه های خشک)، نشاسته، سلولز، ویتامین ث و مواد معدنی هستند (Hamilton, 2005)؛ بنابراین این گیاه اهمیت فزایندهای برای غذای انسان و حیوان در آینده دارد. با توجه به این مسئله بهبود ساختار گیاه، مولفه های مربوط به عملکرد و همچنین کیفیت عملکرد دانه (که به واسطهی محتوای کلی کربوهیدرات و پروتئین نشان داده میشود)، از جمله مواردی میباشند که در تحقیقات در زمینهی حبوبات از جمله باقلا مد نظر محققان قرار میگیرد (Ibrahim et al., 2007).

تنظیم کننده های رشد گیاهی به خاطر تاثیر در رشد و نمو در غلظتهای خیلی کم شناخته شدهاند (Jules et al., 1981). در این میان تاثیر تنظیم کنندگی رشد کلرمکوات کلراید نخستین بار توسط تولبرت (1960)، در طیف وسیعی از گیاهان به اثبات رسید. هدف اولیه از کاربرد کلرمکوات کلراید در تولید گیاهان زراعی به اثر ضد خوابیدگی آن محدود میشود.

نتایج پژوهشهای بعدی نشان داد که کاربرد کلرمکوات کلراید حتی در غیاب خوابیدگی[2] (ورس) هم باعث افزایش عملکرد در دانه میگردد (Ma and Smith, 1992). از طرف دیگر عناصر ریزمغذی در گیاهان زراعی با تاثیر بر فرایندهای رشد و نموی، شاخصهای کمی و کیفی آنها را تغییر میدهند (بابائیان و همکاران، 1387). مصرف عناصر ریزمغذی علاوه بر نقشی که در افزایش عملکرد کمی و کیفی محصولات کشاورزی دارند، در سلامتی انسان و دام، که از مواد اولیهی گیاهی استفاده میکنند، نیز تاثیر بسزایی دارند (پارسا و باقری، 1387). در مطالعات صورت گرفته مشخص شده است که اکثر خاکهای ایران دارای pH بالا و مقادیر زیادی آهک هستند (ملکوتی و غیبی، 1376؛ غیبی، 1376). در این نوع خاکها حلالیت عناصر ریزمغذی کم است و همین امر منجر به کاهش قابلیت در دسترس بودن این عناصر برای عمدهی گیاهان زراعی میشود (ملکوتی و غیبی، 1376؛ Sigh et al., 1996). در این میان روی از جمله عناصر کم مصرفی است که کمبود آن در خاکهای زراعی ایران هم به دلیل موارد ذکر شده در بالا و هم عدم رواج مصرف کودهای محتوی روی عمومیت دارد (ملکوتی و طهرانی، 1378).

با توجه به مطالب بالا و به دلیل تحقیقات کمی که در مورد اثرات عناصر کم مصرف از جمله روی و همچنین کندکننده های رشد گیاهی مانند سایکوسل بر روی گیاه باقلا صورت گرفته است، انجام بررسی در چنین زمینه هایی میتواند کمک قابل توجهی به شناخت بهتر و بیشتر اثرات این مواد بر روی گیاه باقلا در جهت افزایش کمیت و کیفیت محصول داشته باشد.

فرضيات تحقیق

1. کاربرد سطوح مختلف سایکوسل به صورت محلول پاشی میتواند باعث کنترل رشد رویشی و افزایش عملکرد رقم باقلای برکت شود.
کاربرد سطوح مختلف سولفات روی به صورت محلول پاشی میتواند باعث بهبود ویژگیهای رویشی و افزایش عملکرد رقم باقلای برکت شود.
برهمکنش سایکوسل و سولفات روی میتواند موجب افزایش عملکرد گردد.

اهداف تحقيق

بررسی اثر کاربرد کندکنندهی رشد سایکوسل بر کنترل رشد رویشی و افزایش عملکرد در رقم باقلای برکت.
بررسی اثر کاربرد سولفات روی بر بهبود عملکرد رقم باقلای برکت.
بررسی برهمکنش سایکوسل و سولفات روی بر ویژگیهای رویشی و اجزای عملکرد رقم باقلای برکت.

4 .کاهش درصد پوکی غلافها و افزایش عملکرد دانه

نتیجه گیری کلی

تمام غلظتهای هورمون سایکوسل نسبت به شاهد موجب کاهش ارتفاع بوته گردید.
کاربرد سولفات روی (4 در هزار) موجب افزایش ارتفاع بوته نسبت به شاهد گردید.
تمام غلظتهای هورمون سایکوسل نسبت به شاهد موجب افزایش تعداد انشعاب بوته گردید.
کاربرد هورمون سایکوسل و تیمار سولفات روی موجب افزایش تعداد غلاف در بوته گردید.
کاربرد سولفات روی موجب افزایش تعداد بذر در غلاف گردید.
کاربرد هورمون سایکوسل و سولفات روی نسبت به شاهد موجب افزایش عملکرد باقلا گردید.
کاربرد سولفات روی موجب افزایش معنیدار میزان روی در برگ و بذر گردید.
کاربرد سولفات روی موجب افزایش معنیدار میزان پروتئین بذر گردید.

9- برهمکنش کاربرد سایکوسل و سولفات روی بر شاخصهایی همچون تعداد انشعاب، تعداد غلاف، تعداد بذر در غلاف، طول غلاف، وزن غلاف، عملکرد، میزان پروتئین و وزن صد دانه معنی دار بود.

فهرست مطالب

چکیده	1
فصل اول: کلیات 1-1- اهمیت تحقیق	3
1-2- اهمیت اقتصادی و غذایی باقلا 1-3- فرضیات تحقیق 1-4- اهداف تحقیق	5 7 7
فصل دوم: مروری بر تحقیقات انجام شده
2-1- گیاه شناسی باقلا	10
2-2- ارقام باقلا در دنیا	12
2-2-1- فلورد	12
2-2-2- آسکوت	12
2-2-3- بارکول	12
2-2-4- فلستا وی اف	13
2-2-5- ایکاروس	13
2-2-6- آکوادولسی	13
2-2-7- منفست	14
2-3- ارقام باقلا در ایران	14
2-3-1- زهره	14
2-3-2- الجزایری	14
2-3-3- شاهی	15
2-3-4- شاخ بزی	15
2-3-5- برکت	15
2-3-6- رقم 4/351	16
2-3-7- سرازیری	16
2-4- نقش عناصر کممصرف در گیاه	16
2-4-1- روی	18
2-4-2- کاربرد روی در زراعت	20
2-4-3- نحوهی مصرف روی در زراعت	21
2-5- تنظیم کننده های رشد گیاهی	22
2-5-1- کندکننده های رشد گیاهی	22
2-5-1-1- ترکیبات اونیومی	23
2-5-1-2- شیوه ی عمل کندکننده های رشد اونیومی	25
2-5-2- تاثیر کندکننده های رشد بر بخشهای مختلف گیاه	26
2-5-3- انتقال و سوخت و ساز کندکننده های رشد	29
2-5-4- کلرمکوات کلراید	32
2-5-4-1- کاربرد کلرمکوات کلراید در زراعت	33
2-5-4-2- روشهای مصرف کلرمکوات کلراید	35
فصل سوم: مواد و روش کار
3-1- زمان، موقعیت و شرایط اقلیمی محل آزمایش	37
3-2- ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک محل آزمایش	37
3-3- مشخصات تیمارهای آزمایشی	38
3-4- عملیات آماده سازی زمین و کشت	40
3-5- روشهای اندازهگیری فاکتورهای آزمایش	41
3-5-1- اندازه گیری ارتفاع	41
3-5-2- شمارش تعداد انشعاب	41
3-5-3- شمارش تعداد غلاف	41
3-5-4- اندازه گیری طول غلاف	42
3-5-5- اندازه گیری وزن غلاف	42
3-5-6- شمارش تعداد دانه در غلاف	42
3-5-7- اندازه گیری وزن 100 دانه	43
3-5-8- اندازه گیری میزان عملکرد	44
3-5-9- اندازه گیری میزان روی در برگ و دانه	44
3-5-9-1- اصول روش	44
3-5-9-2- لوازم مورد نیاز	45
3-5-9-3- مواد مورد نیاز	45
3-5-9-4- روش کار	45
3-5-9-5- ملاحظات	46
3-5-10- اندازهگیری میزان پروتئین موجود در دانه	47
3-5-10-1- اصول روش	48
3-5-10-2- لوازم مورد نیاز	48
3-5-10-3- روش کار	48
فصل چهارم: نتایج، بحث
4-1- ارتفاع بوته	51
4-2- تعداد انشعاب	54
4-3- تعداد غلاف	56
4-4– طول غلاف	57
4-5- تعداد بذر در غلاف	59
4-6- وزن غلاف	62
4-7- وزن صد دانه	64
4-8- عملكرد	65
4-9- ميزان عنصر روي برگ	68
4-10- ميزان عنصر روي بذر	70
4-11- ميزان پروتئين بذر فصل پنجم: نتیجه گیری کلی و پیشنهادها	72
4-12- نتیجهگیری کلی	77
4-13- پیشنهادها	78

– فهرست منابع	79

فهرست جدولها


جدول 1-1- اسيد آمينه هاي موجود در باقلا بر اساس درصد كل ازت موجود …	6
جدول 1-2- مقايسه ي بين تركيبات سويا و باقلا	6
جدول 1-3- درصد تركيبات مادهي خشك در باقلا	7
جدول 3-1- ويژگيهاي فيزيكي و شيميايي خاك محل آزمايش	38
جدول 4-1- نتايج تجزيه واريانس اثر سايكوسل وسولفات روي بر برخي ويژگي…	51
جدول 4-2- نتايج برهمكنش سايكوسل و سولفات روي بر ارتفاع بوتهی …	53
جدول 4-3- نتايج برهمكنش سايكوسل و سولفات روي بر تعداد انشعاب بوته …	55
جدول 4-4- نتايج برهمكنش سايكوسل و سولفات روي بر تعداد غلاف در …	57
جدول 4-5- نتايج برهمكنش سايكوسل و سولفات روي بر طول غلاف در …	59
جدول 4-6- نتايج تجزيه ي واريانس اثر سايكوسل و سولفات روي بر برخي …	60
جدول 4-7- نتايج برهمكنش سايكوسل وسولفات روي بر تعداد بذر در غلاف …	61
جدول 4-8- نتايج برهمكنش سايكوسل و سولفات روي بر وزن غلاف باقلاي بركت	63
جدول 4-9- نتايج برهمكنش سايكوسل وسولفات روي بر وزن صد دانهی …	65
جدول 4-10- نتایج برهمکنش سایکوسل و سولفات روی بر میزان عملکرد …	67
جدول 4-11- نتایج تجزیه ی واریانس اثر سایکوسل و سولفات روی بر برخی …	68
جدول 4- 12- نتایج برهمکنش سایکوسل و سولفات روی بر میزان روی موجود …	70
جدول 4- 13 – نتایج برهمکنش سایکوسل و سولفات روی بر میزان روی …	72
جدول 4-14 – نتایج برهمکنش سایکوسل و سولفات روی بر میزان پروتئین …	74

فهرست شکلها


شکل2-1- بذر باقلای برکت	15
شکل2-2- فرمول ساختمانی دو نوع کندکنندهی رشد از گروه آمونیومها	25
شکل 2-3- مراحل اصلی در مسیر بیوسنتز جیبرلین و مقطع ویژه توقف یاخته توسط ترکیبات کلرمکوات کلراید یا مپیکوات	26
شکل 3-1- نمایی از کرت بندی تیمارهای آزمایشی	39
شکل 3-2- آماده سازی زمین و کشت	40
شکل 3-3- شمارش تعداد غلاف	41
شکل 3-4- اندازه گیری طول غلاف	42
شكل 3-5- شمارش تعداد دانه در غلاف	43
شكل 3-6- اندازه گیری وزن صد دانه	43
شكل 3-7- اندازه گیری میزان عملکرد	44
شکل 3-8- اندازه گیری میزان روی در بذر و برگ	47
شکل 3-9- اندازهگیری میزان پروتئین	49
شکل 4-1- اثر سطوح مختلف تیمار سایکوسل بر ارتفاع بوته باقلای برکت	52
شکل 4-2- اثر سطوح مختلف تیمار سولفات روی بر ارتفاع بوتهی باقلای برکت	52
شکل 4-3- اثر سطوح مختلف تیمار سایکوسل بر تعداد انشعاب بوتهی باقلای برکت	54
شکل 4-4- اثر سطوح مختلف تیمار سولفات روی بر تعداد انشعاب بوته در …	55
شکل 4-5- اثر سطوح مختلف تیمار سایکوسل بر تعداد غلاف در بوتهی …	56
شکل 4-6- اثر سطوح مختلف تیمار سولفات روی بر تعداد غلاف در بوتهی …	57
شکل 4-7- اثر سطوح مختلف تیمار سایکوسل بر طول غلاف در بوتهی باقلای برکت	58
شکل 4-8- اثر سطوح مختلف تیمار سولفات روی بر طول غلاف در بوته …	58
شکل 4-9- اثر سطوح مختلف تیمار سایکوسل بر تعداد بذر در غلاف باقلای برکت	60
شکل 4-10- اثر سطوح مختلف تیمار سولفات روی بر تعداد بذر در غلاف …	61
شکل 4-11- اثر سطوح مختلف تیمار سایکوسل بر وزن غلاف باقلای برکت	62
شکل 4-12- اثر سطوح مختلف تیمار سولفات روی بر وزن غلاف باقلای برکت	63
شکل 4-13- اثر سطوح مختلف تیمار سایکوسل بر وزن صد دانهی باقلای برکت	64
شکل 4-14- اثر سطوح مختلف تیمار سولفات روی بر وزن صد دانهی باقلای برکت	65
شکل 4-15- اثر سطوح مختلف تیمار سایکوسل بر میزان عملکرد باقلای برکت	66
شکل 4-16- اثر سطوح مختلف تیمار سولفات روی بر میزان عملکرد باقلای برکت	67
شکل 4-17- اثر سطوح مختلف تیمار سایکوسل بر میزان عنصر روی در برگ …	69
شکل 4-18- اثر سطوح مختلف تیمار سولفات روی بر میزان عنصر روی در …	69
شکل 4-19- اثر سطوح مختلف تیمار سایکوسل بر میزان عنصر روی در بذر …	71
شکل 4-20- اثر سطوح مختلف تیمار سولفات روی بر میزان عنصر روی …	71
شکل 4-21- اثر سطوح مختلف تیمار سایکوسل بر میزان پروتئین در بذر …	73
شکل 4-22- اثر سطوح مختلف تیمار سولفات روی بر میزان پروتئین در بذر …	73