بررسی عملکرد علوفه در کشت مخلوط ارزن، سورگوم،آفتابگردان و ذرت علوفه ای در شهرستان دامغان : پایان نامه ارشد مهندسی کشاورزی زراعت و اصلاح نباتات

کشور عزیزمان ایران با توجه به تنوع اقلیم ، آب و هوای مطبوع و اراضی وسیعی که در اختیار دارد در صورت مدیریت در عرصه کشاورزی میتواند یکی از قطب های بلامنازع کشاورزی دنیا باشد و با پرورش دانش آموختگان خبره در گرایش های مختلف رشته کشاورزی میتوان به این مهم نایل آمد. دیجی لود در ادامه به معرفی پایان نامه های کارشناسی ارشد رشته کشاورزی میپردازد. پایان نامه حاضر با عنوان” بررسی عملکرد علوفه در کشت مخلوط ارزن، سورگوم،آفتابگردان و ذرت علوفه ای در شهرستان دامغان “ با گرایش کشاورزی زراعت و اصلاح نباتات و با فرمت Word (قابل ویرایش) تقدیم شما دانشجویان عزیز میگردد.

چکیده بررسی عملکرد علوفه در کشت مخلوط ارزن، سورگوم،آفتابگردان و ذرت علوفه ای در شهرستان دامغان:

به منظور بررسي عملکرد علوفه در کشت مخلوط گياهان آفتابگردان آجيلي، ذرت علوفه اي، سورگوم، ارزن مرواريدي درشرايط آب و هوايي شهرستان دامغان آزمایش بصورت طرح بلوکهاي کامل تصادفي با3 تکراردرسال زراعي 1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان بصورت تک کشتي ومخلوط به نسبت دو و سه و چهارکشتي انجام گرفت که نسبتهاي کشت شامل 25-50-75و100 درصد اجرا گرديد.

در این آزمایش صفاتي از قبيل ارتفاع گياه، تعدادبرگ، طول برگ، عرض برگ، ميزان عملکرد تر و خشک تعيين وسپس برروي داده ها تجزيه واريانس و مقايسه ميانگين ها توسط آزمون چند دامنه اي دانکن در سطح احتمال 5% ودرنهايت ضريب همبستگي بين صفات با استفاده از نرم افزار آماري SASتعيين گرديد.

مقایسه میانگین ها نشان داد که بیشترین عملکرد علوفه ترمربوط به کشت مخلوط ذرت وآفتابگردان با عملکرد201.57تن در هکتار و بهترین عملکرد خشک مربوط به کشت مخلوط ارزن ذرت وآفتابگردان با عملکرد54.85 تن در هکتارو کمترین عملکرد مربوط به ارزن22.26 تن در هکتار بود و همچنین ضریب همبستگی بین عرض برگ با عملکرد تر مثبت و در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود(^** r=./64) ونسبت برابری نشان داد که کشت ترکیبی چهارگانه ذرت، ارزن، سورگوم و آفتابگردان برای عملکردعلوفه تربرسایر حالت های کشت برتری دارد.

مقدمه

در طي سي سال گذشته افزايش توليد انبوه محصولات كشاورزي گرچه بخشي از نيازهاي جمعيت رو به رشد را برطرف نموده است، اما امروز مشخص شده است كه تكنولوژي مدرن به علت استفاده بي رويه از منابع منجر به فرسايش منابع شده است. تخريب محيط زيست و در نتيجه تخريب و تبديل اراضي جنگلي به زمينهاي زراعي فرسايش خاك و آلودگي آب ناشي از بهره برداري بيش از حد و بي رويه از مواد شيميايي و ضايعات و فاضلابهاي كشاورزي ابعاد فوق العاده وخيمي به خود گرفته است. از طرفي با عنايت به رشد سريع جمعيت و افزايش نيازها پيش بيني مي شود كه تا سال 2025 جمعيت شهري دوسوم جمعیت جهان را تشكيل دهد، در اين صورت سوالي كه مطرح مي شود اين است كه آيا توسعه كشاورزي و منابع طبيعي پايدار خواهد ماند يا نه؟ از آنجايي كه اين افزايش جمعيت با مهاجرت از مناطق روستايي به شهرهاي بزرگ بهم خوردن توازن اقتصادي و زيست محيطي، نظير آلودگي، تبديل اراضي زراعي به مسكوني، كاهش نيروي كار فعال در بخش كشاورزي و غيره را به دنبال خواهد داشت. امروز مقوله توسعه پايدار، جزيي جدا نشدني در واژه شناسي توسعه شده است و در اين ميان توسعه بخش كشاورزي پيش شرط و نياز ضروري توسعه اقتصادي كشور است و تا زماني كه موانع توسعه در اين بخش برطرف نشود، ساير بخشها از جمله بخش صنعت به شكوفايي و توسعه دست نخواهد يافت(خلقانی وکوچکی، 1375).

كشور ايران در پايان قرن نوزدهم ميلادي به عنوان يك كشور كشاورزي مطرح بود و 90% ايرانيها براي امور معاش خود، به نوعي به كشاورزي متكي بودند. آنچه به عنوان اصلاحات اراضي از سال 1341 انجام شد ساختار سنتي كشاورزي ايران را دستخوش دگرگوني كرد و هر گونه تلاش بعدي جهت انجام آن با موفقيت روبرو نشد. ورود فن آوريهاي بيگانه تحت عناوين مكانيزاسيون و مدرنيزه كردن كشاورزي نه تنها توليدات كشاورزي را در حدي كه انتظار مي رفت افزايش نداد، بلكه مشكلات اقتصادي- اجتماعي و محيطي بسياري را به همراه آورد. در سال 1312 سطح زير كشت در ايران 5/3 ميليون هكتار و يا كمتر از 3 درصد سطح زمينهاي قابل كشت و مساحت سرانه زير كشت كمتر از يك هكتار بود. اين رقم در سال 1351 به 65% هكتار رسيد. تا سال 1350 غذاي كافي براي تغذيه جمعيت كشور توليد و مقداري نيز به خارج صادر مي شد (كوچكي‌ و همکاران ،1375).

براساس آمارهاي موجود درحال حاضر بيش از 100 ميليون هكتار از مساحت كشور به دلايل مختلف ناپايدار است كه قريب 75 ميليون هكتار آن در معرض فرسايش آبي، 20 ميليون هكتار در معرض فرسايش بادي و نزديك به 6 ميليون هكتار كه به طور عمده در بخش كشاورزي است، دستخوش تخريبهاي شيميايي و فيزيكي از قبيل شور شدن، تخليه مواد غذايي، فشردگي و تغيير ساختمان قرار دارد. كشاورزي پايداري سه هدف عمده دارد: 1- امنيت غذايي 2- در آمد كشاورزي 3- حفظ محيط زيست (لامپکین ، 1375).

در كنار افزايش سطح زير كشت و بهبود عملكرد درواحد سطح ، زراعت چند كشتي به عنوان سومين راه افزايش توليدات زراعي شناخته شده است. اين سيستم كه به صورت كشت بيش از يك گياه در يك قطعه زمين و در يك سال زراعي تعبير مي شود، يكي از شيوه هاي كشاورزي پايدار محسوب مي شود و با بهره گيري از اصل تنوع گياهي در مزرعه موجب افزايش توليد، حفظ حاصلخيزي خاك، كنترل فرسايش و در مجموع بهره برداري بهينه از منابع مي شود (جوانشیر و همکاران،1379) يكي از انواع سيستمهاي چند كشتي موسوم به كشت دوگانه که باعث افزايش عملكرد در واحد زمان مي گردد، در كشاورزي كم نهاده به ويژه در مناطق گرمسيري و نيمه گرمسيري كه با محدوديت آب مواجه هستند، نقش مهمي در افزايش توليد و پايداري محصول دارد.

هدفهاي كشاورزي پايدار از طرق مختلف انجام ميشود: تناوب زراعي، کشت مخلوط، مبارزه تلفيقي با علف هرز،حفاظت خاك، كود و… (مظاهری1373، وبغدادی، 1377). کشت مخلوط[1] عبارت است از کشت بیش از یک گیاه در یک قطعه زمین و در یک سال زراعی به طوری که گیاهان تشکیل دهنده مخلوط در اکثر دوره رویش خود در مجاورت یکدیگر باشند(Homayouni et al. 2003).

کشت مخلوط الگوی اقتباس شده از سیستم های پایدار طبیعی گیاهان از جمله مراتع و جنگلهای بکر و دست نخورده میباشد که نشان میدهد طبیعت همواره ترکیب گونهها را برحالت تک گونهای ترجیح میدهد. در این سیستم روابط و همبستگی بین سود دهی تولید با ثبات اکولوژیک و محیط زیست به طور جامع نگریسته می شود. (محبوبی، 1373; مظاهری، 1373).

کشت مخلوط یکی از انواع سیستم های چند کشتی موسوم به کشت دوگانه که باعث افزایش عملکرددرواحد زمان میگردد. درکشاورزی کم نهاده به ویژه در مناطق گرمسیری ونیمه گرمسیری که با محدودیت آب مواجه هستندنقش مهمی درافزایش تولیدوپایداری محصول دارد.

برعکس در کشاورزی مدرن تک کشتی، که بر اساس استفاده از حداکثر نهاده ها در یک مدت کوتاه پایه گذاری شده است. تاکید بر صرفه جویی در مصرف انرژی و کاهش تلفات آن به کارگیری منابع قابل دسترس طبیعی دارد و به جای این طرز تفکر که اهداف بوم شناختی و اقتصادی با یکدیگر در تعرض میباشند، به این نکته توجه دارند که نظامهای اقتصادی بر نظام های حامی حیات اکولوژیک خود متکی هستند و اندیشه مکمل بودن سرمایه طبیعی و سرمایه بشری را ترویج می کند(1992 Ladha et al.). توسعه ای که نیازهای حال حاضر را برآوردکند، بدون آن که توانایی نسلهای آتی را در برآوردن نیازهای خود به مخاطره اندازد.

هدف

درکشت مخلوط به دليل رقابت بين اين گياهان و سايه اندازي رشد گياهان بهتر خواهد بود وتوليد عملکرد علوفه در واحد سطح افزايش مي يابد .کشت مخلوط باعث خوشخوراکي علوفه مي گردد .

چنانکه يکي از گياهان کشت شده ازتوليد وعملکرد مناسب بازماند محصول ديگرجبران خسارت نموده ودر نتيجه ريسک پذيري آن نسبت به تک کشتي کمتر است .

اهداف و مشخصات طرح

این طرح با هدف تعیین تاثیر کشت مخلوط سورگوم، ذرت، ارزن و آفتابگردان بر عملکرد و اجزای عملکرد علوفه این گیاهان در حومه شهرستان دامغان انجام گرفت.

فهرست مطالب تحقیق بررسی عملکرد علوفه در کشت


چکیده	1
مقدمه	2
دلایل افزایش عملکرد در کشت مخلوط	4
مزایای کشت مخلوط	4
معایب کشت مخلوط	5
هدف	6
2-1- کلیات	7
2-1-1- کشت مخلوط	7
2-2- خصوصیات زراعی ارزن، سورگوم، آفتابگردان و ذرت علوفه ای	10
2-2-1- ارزن	10
2-2-2- سورگوم	14
موارد مصرف سورگوم	16
2-2-3- آفتابگردان	18
خصوصیات گیاهی	19
تناوب زراعی	20
2-2-4- ذرت علوفه ای	22
1-3- پیشینه تحقیق در دنیا و ایران	26
1-4- اهداف و مشخصات طرح	33
2-4- موقعيت جغرافيايي شهرستان دامغان و حومۀ آن	33
شکل 3-1- موقعیت جغرافیایی شهرستان دامغان و حومه	34
3-4- تیمارها	35
4-4- روش کار	36
5-4- روش تجزيه وتحليل اطلاعات	36
1-5- ارتفاع بوته در کشت خالص	37
2-5- تعداد برگ در بوته در کشت خالص	38
3-5- عرض برگ در کشت خالص	38
4-5- طول برگ در کشت خالص	39
5-5- عملکرد ترعلوفه در کشت خالص	40
نمودار4-4- عملکرد ترعلوفه در کشت خالص چهار گیاه آفتابگردان، سورگم، ارزن و ذرت	40
6-5: عملکرد خشک علوفه در کشت خالص	40
نمودار5-4- عملکردخشک علوفه درکشت خالص چهارگیاه آفتابگردان، سورگم، ارزن و ذرت	41
7-5- ارتفاع بوته در حالت تک کشتی و دو کشتی	42
8-5- تعداد برگ در بوته در حالت تک کشتی و دو کشتی	42
نمودار6-4- تعداد برگ در بوته در کشت خالص چهار گیاه آفتابگردان، سورگم، ارزن و ذرت	43
9-5- عرض برگ در حالت تک کشتی و دو کشتی	43
10-5- طول برگ در حالت تک کشتی و دو کشتی	44
11-5- عملکرد ترعلوفه در حالت تک کشتی و دو کشتی	45
نمودار9-4- عملکرد ترعلوفه در کشت خالص چهار گیاه آفتابگردان، سورگم، ارزن و ذرت	45
12-5- عملکرد خشک علوفه در حالت تک کشتی و دو کشتی	45
نمودار10-4- عملکردخشک علوفه درکشت خالص چهارگیاه آفتابگردان، سورگم، ارزن و ذرت ،سورگوم ،ارزن و آفتابگردان	46
نمودار11-4- عملکردخشک علوفه درکشت خالص چهارگیاه آفتابگردان، سورگم، ارزن و ذرت	47
نمودار12-4-عرض برگ درحالت تک کشتی،دو کشتیدرگیاهان آفتابگردان،سورگم،ارزنو ذرت	48
نمودار13-4-طول برگ گیاهان ذرت سورگم، ارزن و آفتابگردان درحالت تک کشتی،دوکشتی وچندکشتی	48
نمودار14-4-وزن ترگیاهان ذرت سورگم، ارزن و آفتابگردان درحالت تک کشتی،دوکشتی وچندکشتی	49
نمودار 15-4- وزن خشک در کشت خالص گیاهان ذرت سورگم، ارزن وآفتابگردان درحالت تک کشتی، دوکشتی وچندکشتی	49
نمودار 16-4- طول برگ درکشت خالص وترکیبی گیاهان ذرت سورگم، ارزن وآفتابگردان درحالت تک کشتی،دوکشتی وچندکشتی	50
نمودار 17-4-عرض برگ گیاهان ذرت سورگم ،ارزن وآفتابگردان درحالت تک کشتی،دو کشتی وچندکشتی	50
13-5- ارتفاع بوته درحالت تک کشتی، دو کشتی و سه کشتی	52
14-5- تعداد برگ دربوته در حالت تک کشتی، دو کشتی و سه کشتی	53
15-5- عرض برگ درحالت تک کشتی، دو کشتی و سه کشتی	53
16-5- طول برگ در حالت تک کشتی، دو کشتی و سه کشتی	53
17-5- عملکرد ترعلوفه حالت تک کشتی، دو کشتی و سه کشتی	54
نمودار 18-4- عملکرد خشک علوفه در کشت خالص چهار گیاه آفتابگردان، سورگم، ارزن و ذرت	55
18-5- عملکرد خشک درحالت تک کشتی، دو کشتی و سه کشتی	55
نمودار 19-4- ارتفاع بوته در کشت خالص و ترکیبی گیاهان ذرت، سورگم، ارزن وآفتابگردان	56
نمودار20-4-تعداد برگ درکشت خالص وترکیبی گیاهان ذرت،سورگم، ارزن و آفتابگردان	56
19-5- ارتفاع بوته درحالت تک کشتی و مخلوط دو کشتی، سه کشتی و چهارکشتی	58
20-5- تعدادبرگ در بوته درحالت تک کشتی و مخلوط دو کشتی، سه کشتی و چهارکشتی	58
21-5- عرض برگ درحالت تک کشتی و مخلوط دو کشتی، سه کشتی و چهارکشتی	58
22-5- طول برگ درحالت تک کشتی و مخلوط دو کشتی، سه کشتی و چهارکشتی	59
23-5- عملکرد تر علوفه درحالت تک کشتی و مخلوط دو کشتی، سه کشتی و چهارکشتی	59
24-5- عملکرد خشک درحالت تک کشتی و مخلوط دو کشتی، سه کشتی و چهارکشتی	60
نمودار21-4-مقایسه صفات ارتفاع گیاه درحالت تک کشتی ودوکشتی درگیاهان ذرت،آفتابگردان، سورگوم و ارزن	64
نمودار22-4-میزان تعداد برگ گیاه درکشت مخلوط ارزن وآفتابگردان درچهار مرحله نمونه برداری	64
نمودار23-4-میزان ارتفاع گیاه درکشت مخلوط ذرت وآفتابگردان درچهار مرحله نمونه برداری	65
نمودار24-4-میزان ارتفاع گیاه درکشت مخلوط ارزن، سورگوم وذرت درچهار مرحله نمونه برداری	65
نمودار25-4- میزان رشد ارتفاع گیاه در کشت ترکیبی ذرت، آفتابگردان و سورگوم درچهار مرحله نمونه برداری	66
نمودار26-4-میزانرشدارتفاع گیاهد رکشت ترکیبی ارزن،ذرت،آفتابگردان وسورگوم درچهارمرحله نمونه برداری	66
نمودار27-4- میزان رشد ارتفاع گیاه درکشت جداگانه درچهار مرحله نمونه برداری	67
نمودار28-4- شاخص برابری وزن خشک عملکرد علوفه درکشت ترکیبی ذرت،ارزن، سورگوم و آفتابگردان درچهار مرحله نمونه برداری	67
مودار29-4- شاخص برابری وزن تر عملکرد علوفه درکشت ترکیبی ذرت،ارزن، سورگوم و آفتابگردان درچهار مرحله نمونه برداری	68
پیشنهادات	69
منابع ومآخذ	70

فهرست جداول

جدول 3-1- موقعیت جغرافیایی شهرستان دامغان و حومه	34
جدول 3-2- خصوصیات هواشناسی شهرستان دامغان	34
جدول 3-3- آزمایش خاک	35
جدول 1-4 تجزيه واريانس صفات مورد بررسي در کشت گياهان آفتابگردان ذرت سورگوم وارزن	37
جدول 2-4 مقايسه ميانگين صفات در کشت گياهان آفتابگردان، ذرت، سورگوم وارزن بر اساس آزمون چند دامنهای دانکن در سطح احتمال 5%	37
جدول 3-4 تجزيهواريانس صفات مورد بررسيدرحالت تک کشتی و دوکشتیدرچهار گیاه ذرت، سورگوم ،ارزن و آفتابگردان	41
جدول 4-4 مقايسه ميانگين صفات مورد بررسي درحالت تک کشتی و دو کشتی در چهار گیاه ذرت، سورگوم، ارزن و آفتابگردان	46
جدول 5 -4 تجزيهواريانس صفات مورد بررسيدرگیاهان ذرت ،سورگوم ،ارزن و آفتابگردان در حالت تک کشتی، دو کشتی و سه کشتی	51
جدول6-4 مقايسه ميانگين صفات در کشت گياهان ذرت ،سورگوم ،ارزن و آفتابگردان در حالت تک کشتی و دو کشتی و سه کشتی براساس آزمون چند دامنهای دانکن در سطح احتمال 5%	52
جدول7-4 تجزيه واريانس صفات مورد بررسي در کشت مخلوط گياهان آفتابگردان،ذرت، سورگوم و ارزن در حالت تک کشتی ومخلوط دو کشتی و سه کشتی و چهار کشتی	57
جدول8-4- مقایسه میانگین صفات مورد بررسي درکشت مخلوط گياهان آفتابگردان، ذرت، سورگوم وارزن در حالت تک کشتی و مخلوط دو کشتی، سه کشتی وچهارکشتی	57
جدول9-4- ضریبهمبستگی صفات مورد بررسيدرکشت مخلوط گياهان آفتابگردان، ذرت، سورگوم وارزن	60