بررسی تاثیر غلضت های مختلف تنظیم کننده های رشد گیاهی برای تولید کالوس گل بنفشه : پایان نامه ارشد کشاورزی زراعت و اصلاح نباتات

کشور عزیزمان ایران با توجه به تنوع اقلیم ، آب و هوای مطبوع و اراضی وسیعی که در اختیار دارد در صورت مدیریت در عرصه کشاورزی میتواند یکی از قطب های بلامنازع کشاورزی دنیا باشد و با پرورش دانش آموختگان خبره در گرایش های مختلف رشته کشاورزی میتوان به این مهم نایل آمد.دیجی لود در ادامه به معرفی پایان نامه های کارشناسی ارشد رشته کشاورزی میپردازد. پایان نامه حاضر با عنوان” بررسی تاثیر غلضت های مختلف تنظیم کننده های رشد گیاهی برای تولید کالوس گل بنفشه ” با گرایش زراعت و اصلاح نباتات و با فرمت Word (قابل ویرایش) تقدیم شما دانشجویان عزیز میگردد.

مقدمه بررسی تاثیر غلضت های مختلف تنظیم کننده های رشد گیاهی برای تولید کالوس گل بنفشه :

کشت بافت گیاهی به روشی گفته میشود که اجزای مختلف گیاه شامل سلول، پروتوپلاست، بذر، برگ، جوانه و بافت در شرایط استریل روی محیط کشت غذایی قرار میگیرند و در شرایطی که عوامل محیطی از قبیل نور، دما و رطوبت مناسب فراهم باشد به رشد و نمو خود ادامه میدهند، میگویند (طباطبایی و امیدی، 1388). یکی از روشهای کشت بافت گیاهی که در باغبانی کاربرد زیادی دارد، افزایش و تکثیر گونه های زینتی، میباشد.

به طورکلی اهدافی که در کاربرد فنون کشت بافت برای گیاهان زینتی مورد توجه است عبارتند از:
الف- تولید گیاهان عاری از عوامل بیماری زا2
ب- تولید و تکثیر سریع گیاهان در حد انبوه3
ج- تولید گیاهان با ساختار ژنتیکی یکسان4
د- تولید هیبریدهای جدید از طریق دورگه گیری غیرجنسی5
و- تولید ارقام یا کولتیواتورهای جدید با ساختمان ژنتیکی متفاوت که موجب تغییر شکل و رنگ گل، اندازه بوته، تغییر رنگ و اندازه برگ و تولید گلهای پُرپَر میشوند.
ه- تولید گیاهان مقاوم به شوری و یا علفکشها از طریق انتخاب و غربالگیری یک سلول6 (تورس7، 1989).

گل بنفشه با نام علمی Viola odorata L. متعلق به تیره گل بنفشه (Violaceae ) است که به طور وحشی در کوهپایه‌های البرز، شمال ایران و همچنین در جنگل‌های گرگان می‌روید. این گیاه علفی، یک یا دوساله است که با ارتفاعی در حدود 10 سانتیمتر رشد میکند. برگ‌ها بیضی شکل به رنگ سبز تیره، گل‌ها از محور برگ‌ها به صورت انفرادی و به ندرت جفتی ظاهر می‌شوند. گل‌ها دارای 5 گلبرگ نابرابر است که با رنگهای مختلف سفید، بنفش، زرد، آبی، ارغوانی، بُرنز، کِرم، نارنجی و صورتی دیده میشوند. روش ازدیاد آن به وسیله بذر و تقسیم بوته است. بذرهای گیاه بنفشه دارای خفتگی طولانی است بنابرین جوانه زنی آنها کند است و نیاز به سرمادهی دارند (روپیندر و رامش، 1998).

گیاه گل بنفشه به عنوان یک گیاه زینتی در باغچه‌ها و حاشیه‌ها کاشت می‌شود. موارد استفاده از گل بنفشه به علت داشتن رنگ و منظره زیبا در محل‌های سایهدار، پارکها، تولید عطر (در انواع معطر) و تهیه دسته گل (در انواع دارای دمگل طویل) است. گیاه بنفشه معمولاً در تابستان در خزانه کشت می‌شود و در اوایل پائیز به زمین اصلی انتقال می‌یابد و با تولید گل‌‌های زیبا در طول پائیز و زمستان به زندگی خود ادامه می‌دهد (ادوارد و هو2، 1999).
گیاهان تیره گل بنفشه به ویژه گل بنفشه به دلیل ترکیبات فنولی، متیل سالیسیلات3 و آلکالوئید4 از قدیمیترین گیاهان دارویی محسوب می‌شوند (چوپرا و همکاران5، 1958). بررسی‌ها نشان دادهاند که برگ و گل گیاه بنفشه دارای ویژگیهای دارویی می‌باشند. مواد موثره آن ضدالتهاب، معرق، ادرارآور، نرم کننده، خلط آور، تب بر و ملین هستند. ریشه‌های این گیاه، دارای آلکالوئیدی بنام ویولین6 است که به عنوان داروی خلطآور استفاده می‌شود. از لحاظ خواص درمانی، بنفشه معطر (Viola odorata L.) با وجود اسید سالیسلیک7 در تهیه آسپرین8 به کار می‌رود (زرگری، 1376).
کشت گل بنفشه در فضای سبز و اثرات دارویی آن سبب شده این گیاه از اهمیت زیادی برخوردار باشد. جمعیت بومی این گیاه به طور هشدار دهندهای در حال خطر نابودی است (تیلور و ویتر9، 1998). گیاهان جنس ( (Viola sp.از دورگهگیری بینگونهای و درونگونهای ایجاد می‌شوند که در طبیعت آزادانه این اتفاق می‌افتد. بنابرین تشخیص تاکسونومی آن‌ها از گونه‌های مختلف مشکل است (دانشور، 1386).
روش کشت بافت یکی از روش‌های کارآمد و قابل اعتماد برای تکثیر و حفظ این گیاه است. روش كشت بافت گياهي، طيف وسيعي از روشها را شامل مي‌شود. از جمله این روشها باززايي از بافتهاي جنيني، قطعات ساير بافتها، كالوس تولیده شده از بافت‌های آن، سلولهاي جدا شده و يا پروتوپلاست را میتوان نام برد. روش کشت بافت گیاهی یکی از مهمترین روشها در راستای تولید صنعتی متابولیتهای ثانویه است زیرا پتانسیل تولید این مواد در شرایط طبیعی به دلیل محدود بودن منابع گیاهی، بالا بودن هزینهها و سایر مشکلات مربوط به تهیه متابولیتهای ثانویه کم است (اثنی عشری و زکایی خسروشاهی، 1388).
فرضيه:
1- با استفاده از روش کشت بافت و انتخاب اندامهای مختلف گیاه بنفشه معطر ((Viola odorata L. در محیط کشت موراشیگ و اسکوگ ((MS همراه با استفاده از تنظیمکننده‌های رشد گیاهی میتوان تولید کالوس نمود و سپس از آن گياهك كامل توليد كرد و به گلخانه منتقل شود.

اهداف پژوهش بررسی تاثیر غلضت های مختلف تنظیم کننده های رشد گیاهی برای تولید کالوس گل بنفشه :

1. توليد کالوس و تولید گیاهک بنفشه معطر با استفاده از تنظیم کنندههای رشد مختلف از مانند توفوردی (2,4-D)، کاینتین، تیدازرون3 (TDZ)، نفتالین استیک اسید(NAA) و ایندول بوتریک اسید(IBA) .
2. معرفی مناسبترین اکسین و سایتوکنین و بررسی تاثیر غلضتهای مختلف تنظیم کننده های رشد گیاهی برای تولید کالوس و باززایی از آن.
3. اثر پلیآمین‌ها مانند پوترسین4بر باززایی از کالوس گل بنفشه.

نتایج کلی

***نتایج کلی آزمایش گندزدایی بذرهای گل بنفشه نشان داد که بهترین تیمارهای ضدعفونی کننده بذرهای گل بنفشه رقم Viola odorata تیمار سوم (الکل اتیلیک 70 درصد به مدت 30 ثانیه و هیپوکلریت سدیم 5 درصد به مدت 5 دقیقه) و تیمار چهارم (الکل اتیلیک 70 درصد به مدت 1دقیقه و هیپوکلریت سدیم 5 درصد، به مدت 5دقیقه) بود که در هر دو تیمار درصد آلودگی بذرها صفر گزارش شد.
*** نتایج آزمایش درصد جوانه زنی نشان داد که بذرهای گل بنفشه رقم Viola odorata در محیط کشت همراه با جیبرلین جوانه زنی بهتری نسبت به محیط کشت عاری از جیبرلین داشتند. همچنین تیمار تاریکی نسبت به تیمار روشنایی در جوانه زنی بذرها موثرتر بود.
*** در آزمایش القاء کالوس نتایج نشان داد که تنظیم کننده رشد توفوردی نسبت به NAA در القاء و تولید کالوس از ریزنمونه های گیاه گل بنفشه اثر بیشتری داشت و به طور کلی تیمار 1 میلیگرم در لیتر توفوردی بیشترین میزان کالوس را تولید کرد. همچنین ریزنمونه ساقه نسبت به ریزنمونه های برگ و دمبرگ، تولید کالوس بهتری را نشان داد.
***در آزمایش باززایی گیاه گل بنفشه نشان داد که زیرکشت کردن کالوسها یک عامل مهم در باززایی گیاه گل بنفشه است. زیرا میزان و کیفیت کالوس تولیدی در مرحله اول کشت بسیار کم است و باید برای تولید بیشتر و با کیفیتتر، کالوسها زیرکشت شوند. در این آزمایش بهترین باززایی شاخساره در محیط کشت 1 میلیگرم TDZ مشاهده شد و ریزنمونه دمبرگ، نسبت به ریزنمونه برگ و ساقه، باززایی بهتری را نشان داد. در ترکیب بهترین تیمار مرحله باززایی با پوترسین نیز به طور کلی بهترین باززایی در تیمار 100 میلیگرم در لیتر پوترسین همراه با 1 میلیگرم در لیتر TDZ مشاهده شد.
*** آزمایش ریشه زایی شاخساره های تولیدی گیاه گل بنفشه نشان داد که ترکیب دو تنظیم کننده رشدNAA و IBA به ترتیب با غلظتهای 1 و 1/0 میلیگرم در لیتر در ریشه زایی شاخسارها، نتیجه بهتری را داشت. همچنین مشاهده شد که با افزایش تنظیم کنندهNAA تا غلظت 1 میلیگرم در لیتر، میزان ریشه دهی شاخساره ها افزایش یافت.
*** درسازگاری گیاهک های حاصل از ریزنمونه های گل بنفشه نتایج نشان داد، ترکیب دو بستر کشت کوکوپیت و پرلایت درصد زنده مانی بیشتر و طول شاخساره بلندتری را تا کاربرد مجزای هر یک از این بسترها، در پی داشت.