تجزیه پایداری فنوتیپی ارقام نخود با استفاده از روش های پارامتری و ناپارامتری : پایان نامه ارشد مهندسی کشاورزی زراعت و اصلاح نباتات
کشور عزیزمان ایران با توجه به تنوع اقلیم ، آب و هوای مطبوع و اراضی وسیعی که در اختیار دارد در صورت مدیریت در عرصه کشاورزی میتواند یکی از قطب های بلامنازع کشاورزی دنیا باشد و با پرورش دانش آموختگان خبره در گرایش های مختلف رشته کشاورزی میتوان به این مهم نایل آمد.دیجی لود در ادامه به معرفی پایان نامه های کارشناسی ارشد رشته کشاورزی میپردازد. پایان نامه حاضر با عنوان” تجزیه پایداری فنوتیپی ارقام نخود با استفاده از روش های پارامتری و ناپارامتری ” با گرایش زراعت و اصلاح نباتات و با فرمت Word (قابل ویرایش) تقدیم شما دانشجویان عزیز میگردد.
چکیده تجزیه پایداری فنوتیپی ارقام نخود با استفاده از روش های پارامتری و ناپارامتری:
به منظور بررسی اثر متقابل ژنوتیپ در محیط و مطالعه ی سازگاری و پایداری، عملکرد دانهی 20 ژنوتیپ نخود در مزرعه ی تحقیقاتی دانشکدهی کشاورزی دانشگاه رازی کرمانشاه، به مدّت چهار سال زراعی (1391-1387)، در دو محیط دیم و آبی، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیّه واریانس مرکّب نمایانگر اختلاف معنی داری برای اثر ژنوتیپ، محیط و اثر متقابل آنها بود که بیانگر وجود تنوّع ژنتیکی و امکان انتخاب ژنوتیپهای پایدار میباشد. بر اساس اکثر معیارهای پارامتری محاسبه شده، ژنوتیپهای شمارهی 16 (FLIP 99-26C) و 20 (FLIP 00-6C) پایدارترین ژنوتیپها با میانگین عملکردی بالاتر از میانگین جامعه، معرّفی شدند.
نتایج تجزیّه همبستگی شاخصهای پارامتری نشان داد، بین پارامترهای پایداری، شاخص واریانس محیطی (Si2) بیشترین همبستگی مثبت و معنیدار (**830/0) و شاخص برتری (Pi) بیشترین همبستگی منفی و معنیدار (**90/0-) را با صفت عملکرد دانه داشتند.
نتایج تجزیّه به مؤلّفه های اصلی برای شاخصهای پارامتری مشخّص نمود، مؤلّفهی اوّل 32/53 درصد و مؤلّفهی دوّم 14/37 درصد از تغییرات را توجیه نمودند. در دادههای اصلی، فرض صفر، مبنی بر تساوی پایداری ژنوتیپی، در سطح احتمال پنج درصد رد شد (1/30=، 69/46= و 54/31=). این شاخصها نشان میدهند، ژنوتیپها، دارای سازگاری متفاوتی برای شرایط دیم و آبی هستند. سازگارترین و پایدارترین ژنوتیپ آن است که Si(1) و Si(2) آن حدّاقل باشد و با توجّه به اینکه 0=Si(2)=Si(1) به معنی حدّاکثر پایداری میباشد بنابراین ژنوتیپ شمارهی 16 (FLIP 99-26C)، دارای بیشترین پایداری است. به دلیل وجود همبستگی شاخص انتخاب ژنوتیپ (GSI)با شاخصهای ناپارامتری Nassar و Huehn، Thennarasu، میانگین مجموع رتبه (RSM) و انحراف معیار رتبه (SDR)، میتوان اظهار نمود شاخص GSI، شاخصی معتبر و مطمئن برای انتخاب ژنوتیپهای پایدار به شمار میرود. تجزیّه به مؤلّفههای اصلی برای شاخصهای ناپارامتری، مشخّص کرد که دو مؤلّفهی اوّل در مجموع 21/88 درصد از تغییرات موجود بین شاخصهای ناپارامتری را توجیه نمودند.
اهمّیّت نخود
نخود در زبان فارسی تحتِ عناوین نخود زراعی، نخود ایرانی و نخود کابُلی و در زبان انگلیسی با نامهایِNgalgram ،Chickpea ،Filed pea ، Gram و Garbanzo خوانده میشود. ازدیاد جمعیّت و نیاز روز افزونِ بشر به موّاد غذایی از یک سو و کمبود منابع تولید از سوی دیگر، اندیشهی محقّقان و دولتمردان را در این راستا سوق داده است که تنها راه دستیابی به خودکفایی کشاورزی -به دلیل محدودیّت منابع آبی و خاکی هر کشور- افزایش عملکرد در واحد سطح است.
این امر میسّر نمیشود مگر به وسیلهی بهرهگیری از علم ژنتیک و اصلاح نباتات که در نتیجهی آن با تولید ارقام پُرمحصول، میتوان عملکرد در واحد سطح را افزایش داد. رژیم غذایی عمده ی مردم جهان در اکثر کشورها را غلّات و حبوبات تشکیل میدهد (Saxena, 1997). در اغلب کشورهایی که با کمبود مواد غذایی روبرو هستند، کمیّت و کیفیّت پروتئین مسئلهی اصلی تغذیه میباشد. ترکیبِ مناسبی از پروتئین گیاهی، به وسیلهی مصرف حبوبات، میتواند مشکلات سوءِتغذیه و نیز بخشی از کمبود پروتئین بدن را مرتفع سازد (کوچکی، 1386).
نخود یکی از مهمترین حبوبات خوراکی خاورمیانه است که به صورت پخته، لپه، آجیل و دانه های سبز آن نیز به شکل تازهخوری در سبد غذایی روزانه مصرف میشود. همچنین کاه و کلش، شاخ و برگ و حتّی دانههای نامرغوب نخود به عنوان علوفه مورد تعلیف احشام قرار میگیرد. نخود سفید رنگ معمولی، حاوی مقدار قابل توجّهی پروتئین میباشد که معمولاً دیر هضم است. میزان پروتئین نخود معمولی حدوداً 20 درصد است، به همین دلیل مصارف بالایی دارد (کریمی، 1383). حبوبات را گوشت فقرا نامیده اند؛ به طور کلّی بین مقدار حبوبات مصرفی و میزان مصرف غذاهایی که منشأ دامی دارند، یک رابطه ی معکوس وجود دارد. بر همین اساس، حبوبات قسمت عمدهای از غذای مردم کشورهای فقیرنشین در مناطق خشک را تشکیل میدهند. از سوی دیگر، به دلیل قابلیّت همزیستی حبوبات با باکتریهای تثبیتکنندهی نیتروژن مولکولی جَو، در برقراری تعادل عناصر معدنی خاک، در اکوسیستمهای زراعی نیز حائِز اهمّیّت هستند و قرار دادن آنها در تناوب، به پایداری سیستمهای زراعی کمک میکند (Saxena, 1997).
اهداف مشخّص تحقیق تجزیه پایداری فنوتیپی ارقام نخود با استفاده از روش های پارامتری و ناپارامتری:
در این پژوهش اهداف زیر دنبال میشوند:
- تعیین ژنوتیپهایِ پایدار با روشهای آماری پارامتری
- تعیین ژنوتیپهایِ پایدار با استفاده از روشهای آماری ناپارامتری
- غربال کردن روشهای آماری پارامتری
- غربال کردن روشهای آماری ناپارامتری
نتیجه گیری
نتایج تجزیّه واریانس مرکّب نشان میدهد، بین ژنوتیپها، در ارزیابی صفت عملکرد دانه، اختلاف معنیداری وجود دارد؛ این موضوع بیانگر تنوّع ژنتیکی بین ژنوتیپهاست در نتیجه میتوان از آن در برنامههایِ اصلاحی گوناگون، بهره جُست.
نتایج بررسی مقایسهی میانگین مربّعات ژنوتیپها در محیطهای متفاوت برای ژنوتیپهای شمارهی دو، چهار، هشت، 17 و 12 دارای اختلاف معنیداری شد بنابراین میتوان گفت که ژنوتیپهای مذکور در محیطهای مختلف عملکرد متفاوتی دارند و از پایداری کمتری در مقایسه با سایر ژنوتیپها برخوردارند.
اثر متقابل ژنوتیپ در محیط برای عملکرد دانه در سطح یک درصد معنیدار شد بنابراین بین ژنوتیپهای مورد مطالعه تنوع وجود دارد همچنین این ژنوتیپها برای صفت مذکور در محیطهای مختلف سازگاری متفاوتی دارند.
بر اساس اکثر شاخصهای پارامتری ژنوتیپهای شمارهی 16 و 20، ژنوتیپهایی با عملکرد بالا و پایدار شناخته شدند.
در بررسی همبستگیِ شاخصهایِ پایداریِ پارامتری، واریانس محیطی (Si2)، بیشترین همبستگی مثبت و معنیدار و شاخص برتری (Pi)، بیشترین همبستگی منفی و معنیدار را با عملکرد دانه داشتند بنابراین شاخص واریانس محیطی مناسبترین شاخص برای انتخاب ژنوتیپهای پایدار با عملکرد بالا در مطالعات گیاه نخود است.
تجزیّه به مؤلّفه های اصلی برای شاخصهای پارامتری نشان داد، شاخصهای ضریب رگرسیون (bi)، ضریب تغییرات محیطی (CVi)، واریانس محیطی و عملکرد دارای ضرائِب مثبت و معنیداری برای هر دو مؤلّفه بودند و بیشترین همبستگی را با یکدیگر داشتند بنابراین این شاخصها، برترین شاخصها برای شناسایی ژنوتیپهای پایدار با عملکرد بالا به شمار میروند.
نتایج بررسی روشهای ناپارامتری بیانگر این نکته بود که ژنوتیپهایِ 16 و 20، بر اساسِ اکثر شاخصهایِ ناپارامتری و دارا بودنِ عملکردی بالاتر از میانگین عملکرد کُل، به عنوان ژنوتیپهایی پایدار و با عملکرد بالا شناسایی شدند.
نتایج تجزیّه همبستگی شاخصهای ناپارامتری مشخّص نمود که شاخصِ GSI با شاخصهای ناپارامتریِ Huehn (1979)، Thennarasu (1995)، RSM (Kang,1988) و انحراف معیار رتبه (SDR) دارای همبستگی مثبت و معنیداری است، در نتیجه شاخصِ GSI به عنوان شاخصی معتبر و مطمئن برای انتخاب ژنوتیپهای پایدار معرّفی شد.
تجزیّه به مؤلّفههای اصلی برای شاخصهای ناپارامتری، شاخصها را در سه ناحیه از Plot دستهبندی کرد و دو مؤلّفهی اوّل و دوّم در مجموع 21/88 درصد از تغییرات مربوط به دادهها را توجیه نمودند؛ شاخص عملکرد – پایداری با عملکرد دانه، در یک گروه با همبستگی بالا قرار گرفت، در نتیجه به عنوان بهترین شاخص برای تعیین ژنوتیپهای پایدار با عملکرد بالا توصیّه میشود.
میانگین مجموع رتبهی شاخصهایِ پارامتریِ تمام ژنوتیپها محاسبه گردید؛ در نتیجهیِ آن ژنوتیپهایِ شمارهی 20، 10 و 16 به ترتیب با کمترین مقادیرِ میانگینِ رتبه، بهترین ژنوتیپها -هم از نظرِ پایداری و هم از نظرِ عملکرد- شناخته شدند.
بر اساس نتایجِ میانگین مجموع رتبه برای شاخصهایِ ناپارامتری، ژنوتیپهایِ شمارهی 16 و 20 با کمترین مقادیرِ RSM به عنوانِ ژنوتیپهایی پایدار با عملکردِ بالا، معرّفی شدند.
فهرست مطالب تجزیه پایداری فنوتیپی ارقام نخود با استفاده از روش های پارامتری و ناپارامتری:
چکیده 1
فصل اوّل: مقدّمه و کلیّات.. 2
1-1- اهمّیّت نخود 3
1-2- منشاءِ نخود 3
1-3- اصلاح نخود برای مقاومت به خشکی. 4
1-4- ژنتیک نخود 5
1-5- سازگاری. 6
1-6- پایداری. 7
1-6-1- پایداری و ثبات عملکرد در اصلاح نباتات.. 7
1-6-2- اثر متقابل ژنوتیپ و محیط.. 8
1-6-3- روشهای کاهش اثر متقابل ژنوتیپ و محیط.. 9
1-6-3-1- گروهبندی محیطها 9
1-6-3-2- استفاده از هموژنها و مخلوطهای ژنتیکی. 9
1-6-3-3- انتخاب فصلی متقابل. 10
1-6-3-4- ژنوتیپهای پایدار 10
1-7- روشهای تجزیّه آماری. 10
1-7-1- تجزیّه به مؤلّفه های اصلی. 10
1-8- روشهای تجزیّه پایداری. 11
1-8-1- روش تجزیّه واریانس… 12
1-8-2- روش واریانس محیطی (Si2) 13
1-8-3- روش ضریب تغییرات محیطی (CVi) 14
1-8-4- روش اِکووالانس ریک.. 14
1-8-5- واریانس پایداری Shukla 15
1-8-6- روش تجزیّه رگرسیون. 15
1-8-7- روش رگرسیون خطّی (LR) 15
1-8-7-1- رگرسیون خطّی. 16
1-8-7-1-1- مدل Eberhart و Russel 16
1-8-7-1-2- مدل Perkins و Jinks 17
1-8-7-1-3- مدل Freeman و Perkins 18
1-8-8- ضریب تشخیص (Ri2) 18
1-8-9- شاخص برتری (Pi) 18
1-9- دسته بندی شاخصهای پایداری پارامتری. 19
1-9-1- پایداری نوع اوّل یا (T1) 19
1-9-2- پایداری نوع دوّم یا (T2) 20
1-9-3- پایداری نوع سوّم یا (T3) 20
1-9-4- پایداری نوع چهارم یا (T4) 21
1-10- روشهای ناپارامتری تجزیّه پایداری. 21
1-11- اهداف مشخّص تحقیق. 23
فصل دوّم: بررسی منابع. 24
2-1- بررسی مرور منابع. 25
فصل سوّم: موّاد و روشها 33
3-1- مشخّصات موّاد آزمایشی. 34
3-2- خصوصّیّات طرح آزمایشی. 34
3-3- اندازه گیری صفت آزمایشی. 36
3-4- تجزیّه و تحلیلهای آماری. 36
3-4-1- تجزیّه های واریانس و آزمون مقایسه میانگینها 36
3-4-2- تجزیّه های همبستگی و مؤلّفه های اصلی. 36
3-4-3- تجزیّه پایداری. 36
3-4-4- روشهای پارامتری. 37
3-4-5- روشهای ناپارامتری. 38
3-4-5-1- روش Nassar و Huehn. 38
3-4-5-2- روش Thennarasu. 38
3-4-5-3- ارزش پایداری AMMI 39
3-4-5-4- شاخص عملکرد – پایداری (Ysi) 39
3-4-5-5- شاخص GSI 40
3-4-6- روش میانگین مجموع رتبه (RSM) 41
فصل چهارم: نتایج و بحث.. 42
4-1- نتایج حاصل از تجزیّه واریانس مرکّب عملکرد 43
4-2- تجزیّه پایداری. 46
4-2-1- نتایج تجزیّه پایداری به روش پارامتری. 46
4-2-1-1- واریانس محیطی (Si2) 46
4-2-1-2- ضریب تغییرات محیطی. 47
4-2-1-3- اِکووالانس ریک.. 47
4-2-1-4- واریانس پایداری Shukla 48
4-2-1-5- شاخص برتری (Pi) 48
4-2-1-6- شاخص انحراف از خطّ رگرسیون (S2di) و ضریب رگرسیون (bi) 48
4-2-1-7- ضریب تشخیص (Ri2) 49
4-2-2- تجزیّه همبستگی شاخصهای پارامتری. 52
4-2-3- تجزیّه به مؤلّفههای اصلی برای شاخصهای پارامتری. 54
4-3- نتایج تجزیّه پایداری به روش ناپارامتری. 55
4-4- همبستگی شاخصهای ناپارامتری و عملکرد 63
4-5- تجزیّه به مؤلّفه های اصلی برای شاخصهای ناپارامتری. 66
4-6- نتیجه گیری. 68
4-7- پیشنهادات.. 70
منابع. 71
چکیده انگلیسی. II
فهرست جداول
جدول 3-1: موقعیّت جغرافیایی و آب و هوایی محلِّ اجرای آزمایش… 34
جدول 3-2: ژنوتیپهای مورد مطالعه 35
جدول 3-3: صفت مورد مطالعه و علامت اختصاری. 36
جدول 4-1: تجزیّه واریانس مرکّب صفت اندازه گیری شده (عملکرد دانه) 44
جدول 4-2: مقایسهی میانگین عملکرد 20 ژنوتیپ نخود در محیطهای مختلف.. 45
جدول 4-3: مقادیر شاخصهای پارامتری. 50
جدول 4-4: رتبهبندی ژنوتیپهای مورد مطالعه بر اساس شاخصهای پارامتری. 51
جدول 4-5: تجزیّه همبستگی شاخصهای پارامتری با عملکرد دانهی 20 ژنوتیپ نخود 53
جدول 4-6: مقادیر شاخصهای ناپارامتری برای ژنوتیپهای نخود 60
جدول 4-7: ادامهی مقادیر شاخصهای ناپارامتری برای ژنوتیپهای نخود 61
جدول 4-8: رتبهبندی ژنوتیپها بر اساس شاخصهای ناپارامتری. 62
جدول 4-9: تجزیّه همبستگی شاخصهای ناپارامتری با عملکرد دانهی 20 ژنوتیپ نخود 65
فهرست اشکال
شکل 4-1: تجزیّه به مؤلّفه های اصلی برای شاخصهای پارامتری. 55
شکل 4-2: تجزیّه به مؤلّف ههای اصلی برای شاخصهای ناپارامتری. 67
راهنمای خرید و دانلود فایل
برای پرداخت، از کلیه کارتهای عضو شتاب میتوانید استفاده نمائید.
بعد از پرداخت آنلاین لینک دانلود فعال و نمایش داده میشود ، همچنین یک نسخه از فایل همان لحظه به ایمیل شما ارسال میگردد.
در صورت بروز هر مشکلی،میتوانید از طریق تماس با ما پیغام بگذارید و یا در تلگرام با ما در تماس باشید، تا شکایت شما مورد بررسی قرار گیرد.
برای دانلود فابل روی دکمه خرید و دانلود کلیک نمایید.
ديدگاه ها