بررسی تأثیر نقش معلمین راهنما بر افزایش کارایی آموزشی

بسیاری از رشته های علوم انسانی بعلت تاثیر مستقیم در شکل گیری و پرورش جامعه به سمت اهداف والای تربیتی از اهمیت فوق العاده بالایی برخوردار هستند. یکی از این رشته های مهم علوم تربیتی میباشد. هرچه دانش آموختگان این رشته تحصیلی به مدارج بالاتری برسند و کمال گرایی در این رشته را تجربه کنند مطمئنا جامعه تربیتی و پرورشی کامل تری خواهیم داشت. چنانچه بسیاری از کشورهای پیشرفته این هدف را دنبال میکنند و بالاترین اهمیت را برای نظام تربیتی و پرورشی خود قائل هستند. سایت دیجی لود در ادامه معرفی سری پایان نامه های جدید مقطع ارشد به سراغ رشته مهم و تاثیر گذار علوم تربیتی رفته و در ادامه پایان نامه ای با عنوان بررسی تأثیر نقش معلمین راهنما بر افزایش کارایی آموزشی معلمان مقطع ابتدایی در شهر لامرد را در 110صفحه با گرایش برنامه ریزی درسی فرمت Word (قابل ویرایش) تقدیم مینماید.

چکیده پایان نامه بررسی تأثیر نقش معلمین راهنما بر افزایش کارایی آموزشی معلمان مقطع ابتدایی در شهر لامرد:

هدف کلی از پژوهش بررسی تأثیر نقش معلمین راهنما بر افزایش کارایی آموزشی معلمان مقطع ابتدایی در شهر لامرد بود. روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی میباشد. جامعه آماری این پژوهش کلیه معلمان مقطع ابتدایی اعم از دخترانه و پسرانه شهر لامرد به تعداد 125 نفر میباشد که از آنان سر شماری صورت گرفت. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه محقق ساخته کارایی آموزشی معلمان بود. به منظور محاسبه روایی پرسشنامه از روایی صوری و برای پایایی از روش آلفای کرونباخ استفاده شد.

یافته ها با استفاده از آمار توصیفی نظیر فراوانی، میانگین، انحراف معیار، مد و میانه و آمار استنباطی نظیر تی تست مستقل، ضریب همبستگی پیرسون و آزمون فریدمن استفاده شد. تجریه و تحلیل داده ها نشان داد که

1- نقش معلمان راهنما بر بهبود شیوهی تدریس معلمان موثر میباشد.

2- نقش معلمان راهنما در مرتفع شدن مشکلات خاص به وجود آمده برای معلمان موثر میباشد.

3- نقش معلمان راهنما در بهبود روابط انسانی حاکم بر فضای آموزشی موثر میباشد.

4- همچنین نقش معلمـان راهنما بر بهبود شیوهی ارزشـيابي دانش آموزان موثر است. در نهایت بیشترین میانگین رتبه در بین ابعاد کارایی آموزشی از دیدگاه معلمان متعلق به بعد بهبود شیوههای تدریس معلمان بود.

کلید واژگان: معلمین راهنما کارایی آموزشی، شیوهی تدریس، مشکلات خاص، روابط انسانی، شیوهی ارزشـيابي، مدارس ابتدایی.

اهداف پژوهش معلمین راهنما

هدف کلی

هدف کلی پژوهش حاضر بررسی تاثیر نقش معلمین راهنما بر افزایش کارایی آموزشی معلمان مقطع ابتدایی شهرستان لامرد میباشد.

اهداف فرعی

1- بررسی تاثیر تقش معلمان راهنما در بهبود شیوهی تدریس معلمان.

2- بررسی تاثیر تقش معلمان راهنما در مرتفع شدن مشکلات خاص به وجود آمده برای معلمان.

3- بررسی تاثیر نقش معلمان راهنما در بهبود روابط انسانی حاکم بر فضای آموزشی.

4- بررسی نقش معلمین راهنما در بهبود شیوهی ارزشـيابي دانشآموزان موثر میباشد؟

سؤالهای پژوهش

سؤال اصلی پژوهش

آیا نقش معلمین راهنما بر افزایش کارایی آموزشی معلمان مقطع ابتدایی موثر است؟

سؤالهای فرعی

1- آیا نقش معلمان راهنما بر بهبود شیوهی تدریس معلمان موثر میباشد؟

2- آیا نقش معلمان راهنما بر مرتفع شدن مشکلات خاص به وجود آمده برای معلمان موثر میباشد؟

3- آیا نقش معلمان راهنما بر بهبود روابط انسانی حاکم بر فضای آموزشی موثر میباشد؟

4- آیا نقش معلمـان راهنما بر بهبود شیوهی ارزشـيابي دانشآموزان موثر میباشد؟

اهميت و ضرورت پژوهش

امروزه در تمام کشورهای جهان آموزش و پرورش دارای ارزش قابل ملاحظه ای است و کلیه متخصصان نقش آنرا در رشد و توسعه اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی حائز اهمیت می دانند، بدین جهت صاحب نظران تعلیم و تربیت معتقدند که برای دستیابی اهداف آموزشی، مدیران و معلمان باید از شایستگیها و آمادگیهای لازم برخوردار باشند (شورای آموزش و پرورش ایرلند[1]، 2012). رشد سریع تکنولوژی و جمعیت در حال افزایش از عوامل بکار گیری معلمان فاقد تجربه و آمادگی لازم در زمینه تدریس و اداره کلاس است که امکانات تحقق کامل اهداف آموزشی را تحت تاثیر قرار می دهد. بنابر این جهت رفع مشکلات مزبور نقش معلمان راهنما برای رشد، هدایت و هماهنگی معلمان کم تجربه و فاقد اطلاعات علمی جدید در خور توجه است از آنجا که نظارت و راهنمایی بصورت یک مسئله علمی مطرح می باشد و کمتر به تجارب شخصی بستگی دارد. بنابراین نیاز به مطالعه و بررسی دقیق تری دارد.

در این میان همواره میان دو واژه نظارت و ارزشیابی ترادفی در ذهن معلمان صورت گرفته که این دو را از یک طیف قلمداد می کنند اما بولا[2] (1362) معتقد است باید جهت کسب نتیجه لازم بین ارزشیابی و نظارت تمایز قائل شد. زیرا در بدترین حالت ادغام این دو فرایند، نظارت با وظایف افراد مافوق در مواظبت و مراقبت از ز یر دستان خود یکسان تلقی می شود که نوعی ترس و احساس ناامنی شغلی را برای معلمان ایجاد خواهد کرد. به همین دلیل بیان می کند که تمایز میان ارزیابی و نظارت باید، نه تنها به وسیله مسئو لان و برنامه ریزان طرح های اجرایی کاملا درک شده باشد، بلکه همه مجریان (معلمان) این طرح ها نیز باید به آن واقف باشند. ترس نباید باعث شود که مجریان برنامه واقعیات و داده ها را به گونه ای دیگر جلوه دهند تا کوتاهی خود را بپوشانند” (بولا به نقل از عزیزی، 1386ص، 11).

این در حالی است که از یک طرف، مدیران مدارس به ایفای نقش نظارت در راهنمایی آموزشی علاقهای ندارند و از طرف دیگر، اکثر معلمان، نظارت و راهنمایی به وسیله مدیران را نوعی مداخله یا ایجاد مزاحمت در کار خود تلقی می کنند و اصولاً از این کار بیمناکند، یا تصور میکنند که نیازی به اصلاح کار خود ندارند، در نتیجه هیچ گاه مدیران و معلمان تصور مثبتی از نقش یکدیگر در ذهن نداشته اند تا بتوانند با هدف رفع مسائل و مشکلات آموزشی معلمان ارتباط و همکاری نزدیکی با هم داشته باشند.

میشل و توکر[3] (1992) اظهار داشته اند که عملکرد مدرسه بشدت به شایستگی مدیریت، نظارت اثربخش وابسته است. همچنین، بلر[4] (1991) بر اهمیت برنامه ریزی صحیح در استفاده از کارکردهای مختلف نظارت و راهنمایی آموزشی به عنوان یک فرایند مهم و اثرگذار در اجرای برنامه های آموزشی مدارس تأکید میکند (به نقل از کارول و گیلبرت، 2008).

ناولز و سودزینا[5] (1994) نیز بیان کرده اند که فراهم کردن سطوح گسترده تری از نظارت اثربخش و تسهیل اقدامات ناظران می تواند در بهبود جایگاه نظارت و راهنمایی آموزشی در میان معلمان مؤثر باشد (به نقل از پروکتور[6]، 2010). کیس و لیچ[7] (2002) در تحقیق خود در ارتباط با کاربرد تکنیک های مشاوره گروهی اشاره میکنند که بهره گیری از نظارت و راهنمایی گروهی سبب افزایش یادگیری و مدلسازی استفاده مؤثر از آن تکنیک ها میشود.

نتایج تحقیقات نلسون و ساسی[8] (2000) حاکی از اهمیت یافتن استفاده از راهنمایی های تخصصی و موضوعی است که مستلزم توجه عمیق ناطر به نقش و تأثیر تحولات شناختی در هنگام انجام مشاهدات کلاسی می باشد. بنابراین ناظران و راهنمایان آموزشی (مدیران در هنگام ایفای نقش نظارتی خود ) باید نسبت به کسب دانش و درک عمیق در خصوص آنچه که واقعاً در کلاس درس خاصی می گذرد و همچنین، نیازهای آموزشی معلمان اقدام نمایند.

گروهی دیگر از صاحبنظران در تأیید دیدگاه نلسون و ساسی (2000) بر این باور هستند که نظارت و راهنمایی آموزشی را بایستی بمنزله یکی از کارکردهای جامعه یادگیرندگان مدرسه-محور دانست که در آن معلمان و مدیر مدرسه با هم کیفیت یادگیری و تدریس را در موضوعات مختلف درسی بررسی می نمایند (لیتلی و مکلهیلن[9]، 1991؛ روئن[10]، 1993، به نقل از عزیزی، 1386).

در این راستا فرایند نظارت و راهنمایی صرف نظر از اعمال روش های کارآمد یانا کارآمد، همواره در نظام آموزشی جاری بوده است. تصور یک نظام آموزشی بدون فرآیند و خدمات نظارت و راهنمایی ممکن نمی باشد. نظارت و راهنمایی بخشی از فرآیند نقش های مختلف نظام آموزش و پرورش و جزء جدایی ناپذیر این نظام می باشد (تورپین و ولر[11]، 2011).

امروزه در پی توسعهی روزافزون نظام آموزشی در کشور و تغییرات بنیادی در برنامه های مدارس و حفظ و تداوم کیفیت آموزشی و نظارت بر عملکرد مدارس و کنترل و کاهش افت تحصیلی و جلوگیری از اتلاف و از دست رفتن فرصتها، ضمن آگاهی و اذعان به تنگناهای فراوان اقتصادی، ضرورت توجه به اثربخش نمودن مدارس، اهمیت یافته است، و نقش موثر و صحیح وکارآمد نظارتی به طور جدی مطرح می شود از طرفی با توجه به دگرگونیها و تحولات بسیار در زمینههای مختلف علوم و تکنولوژی که موجب تغییر روش های تدریس معلمان و فناوری های مورد استفاده گردیده، تلاش برای حفظ و تداوم هماهنگی مدارس و معلمان با الگوهای توسعه نیز ضرورت می یابد (پور افشار، 1390).

بنابراین ضرورت دارد مکانیزم نظارت و راهنمایی، و کنترل استانداردهای خاص وجود داشته باشد تا فعالیتها را در جهت هدفها و برنامه ها هدایت نماید و به موقع از وقوع انحرافاتی که ممکن است در حال تکوین باشد، جلوگیری به عمل آورد؛ در محیط های آموزشی هر فعالیتی که هدف اولیه اش پیشرفت و بهبود شرایط تدریس و یادگیری باشد، ماهیتاً جنبه نظارت و راهنمایی دارد (شکوه، 1386). در این راستا و با توجه به نقش موثر معلم راهنما پژوهش در زمینه نقش موثر این گروه آموزشی بر کارایی آموزشی معلمان ضرورت یافت.

فهرست مطالب پایان نامه بررسی تأثیر نقش معلمین راهنما بر افزایش کارایی

فصل اول:کلیات پژوهش
مقدمه 2
1-1- بیان مساله 4
1-2- اهميت و ضرورت پژوهش 6
1-3- اهداف پژوهش 9
1-3-1- هدف کلی 9
1-3-2- اهداف فرعی 9
1-4 سؤالهای پژوهش 9
1-4-1- سؤال اصلی پژوهش 9
1-4-2- سؤالهای فرعی 9
1-5- تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها 9
1-5-1- تعاریف مفهومی 9
1-5-2- تعاریف عملیاتی متغیرها 13
فصل دوم:پيشينه پژوهش
مقدمه 16
2-1- مبانی نظری 16
2-1-1- معلم راهنما 16
2-1-2- وظايف راهنمايان تعليماتي (آموزشي) 19
2-1-3- مطالعات در حوزة نظارت و راهنمايي آموزشي 20
2-1-4- روش تدریس 25
2-1-4-1- شاخص های تدریس کارآمد 35
2-1-4-2- نقش عوامل مؤثر بر یادگیری در روند تدریس 36
2-1-4-3- برخی از عیوب روش تدریس 37
2-1-5-روابط انسانی 38
2-1-6- ارزشیابی 45
2-1-6-1- اهداف ارزشیابی 46
2-2- پیشینه پژوهش 48
2-2-1- پژوهش های داخلی 48
2-2-2- پژوهش های خارجی 51
2-3- جمع بندی نهایی 53
فصل سوم:روش شناسی پژوهش
مقدمه 55
3-1- روش پژوهش 55
3-2- جامعه، نمونه و روش نمونه گیری 55
3-3- ابزار گردآوری اطلاعات 55
3-4- روش گردآوری اطلاعات 57
3-5- روش های تجزیه و تحلیل اطلاعات 57
فصل چهارم:یافته های پژوهش
مقدمه 59
4-1- اطلاعات جمعیت شناختی 59
4-2 – سؤالات تحقیق 64
4-2-1 سؤال اول تحقیق: آیا نقش معلمین راهنما بر بهبود شیوه ی تدریس معلمان موثر میباشد؟ 65
4-2-2 سؤال دوم تحقیق: آیا نقش معلمان راهنما در مرتفع شدن مشکلات خاص به وجود آمده برای معلمان موثر میباشد؟ 67
4-2-4 سؤال چهارم تحقیق: آیا نقش معلمـان راهنما بر بهبود شیوهی ارزشـيابي دانش آموزان موثر میباشد؟ 71
فصل پنجم:نتیجه گیری و پیشنهادها
مقدمه 76
5-1- بحث و نتیجه گیری 76
5-2- تفسیر یافته ها 77
5-2-1- آیا نقش معلمین راهنما بر بهبود شیوه ی تدریس معلمان موثر میباشد؟ 77
5-2-2- آیا نقش معلمان راهنما در مرتفع شدن مشکلات خاص به وجود آمده برای معلمان موثر میباشد؟ 78
5-2-3 سؤال سوم تحقیق: آیا نقش معلمان راهنما در بهبود روابط انسانی حاکم بر فضای آموزشی موثر میباشد؟ 79
5-2-4 سؤال چهارم تحقیق: آیا نقش معلمـان راهنما بر بهبود شیوهی ارزشـيابي دانش آموزان موثر میباشد؟ 80
5-3- نتیجه گیری کلی 81
5-4- محدودیت های پژوهش 82
5-4-1- محدودیت های خارج از اختیار محقق (محدودیت های کاربردی) 82
5-4-2- محدودیت های در اختیار محقق (محدودیت های پژوهشی) 82
5-5- پیشنهادهای پژوهش 83
5-5-1- پیشنهادهای کاربردی 83
5-5-2- پیشنهادهای پژوهشی 83
فهرست منابع و مآخذ 84 معلمین راهنما
پیوست 92

فهرست جداول

جدول3-1: نحوه امتیازبندی سؤالات پرسشنامه 56
جدول3-2: نتايج آزمون آلفاي کرونباخ 56
جدول 4-1 : توزیع فراوانی معلمان بر اساس جنسیت 60
جدول 4-2 : توزیع فراوانی معلمان بر اساس سابقه خدمت 61
جدول 4-3 : توزیع فراوانی مدارس محل خدمت معلمان بر اساس جنسیت 62
جدول 4-4 : توزیع فراوانی معلمان بر اساس تعداد مراجعات معلمان راهنما به کلاس درس آنها 63
جدول 4-5 : نتایج آزمون کولموگروف – اسمیرنوف 65
جدول 4-6 : نتایج توصیفی مربوط به سؤال اول تحقیق 65
جدول 4-7 : نتایج آزمون t مربوط به سؤال اول تحقیق 66
جدول 4-8 : نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسن مربوط به سؤال اول تحقیق 67
جدول 4-9 : نتایج توصیفی مربوط به سؤال دوم تحقیق 67
جدول 4-10 : نتایج آزمون t مربوط به سؤال دوم تحقیق 68
جدول 4-11 : نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسن مربوط به سؤال دوم تحقیق 69
جدول 4-12 : نتایج توصیفی مربوط به سؤال سوم تحقیق 69
جدول 5-13 : نتایج آزمون t مربوط به سؤال سوم تحقیق 70
جدول 4-14 : نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون مربوط به سؤال سوم تحقیق 71
جدول 4-15 : نتایج توصیفی مربوط به سؤال چهارم تحقیق 71
جدول 4-16 : نتایج آزمون t مربوط به سؤال چهارم تحقیق 72
جدول 4-17 : نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسن مربوط به سؤال چهارم تحقیق 73
جدول شماره 4-18 : نتايج آزمون مقايسه ميانگين رتبهی مؤلفه ها با استفاده آزمون فريدمن 73

فهرست نمودارها

نمودار 4-1 : توزیع درصد فراوانی معلمان بر اساس جنسیت 60
نمودار 4-2 : توزیع درصد فراوانی معلمان بر اساس سابقه خدمت 61 معلمین راهنما
نمودار 4-3 : توزیع درصد فراوانی مدارس محل خدمت معلمان بر اساس جنسیت 62
نمودار 4-4 : توزیع درصد فراوانی معلمان بر اساس تعداد مراجعات معلمان راهنما به کلاس درس آنها 63