طراحی مجموعه مسکونی با تاکید بر تقویت روحیه جمعی ساکنین : پایان نامه ارشد مهندسی معماری

معماری یکی از هنرهای بسیار فاخر ایران زمین میباشد که ریشه در فرهنگ و مدنیت هزاران ساله ما دارد . هنری که امروزه با تلفیق علوم مهندسی به یک رشته بسیار جذاب دانشگاهی در کشورمان تبدیل شده و بدلیل همین ریشه فرهنگی از رشته های بسیار پرطرفدار دانشگاهی میباشد. در ادامه به سری جدیدی از پایان نامه های کارشناسی ارشد رشته معماری میپردازیم . پایان نامه حاضر با عنوان ” طراحی مجموعه مسکونی با تاکید بر تقویت روحیه جمعی ساکنین   با فرمت قابل ویرایش WORD  به شما دانشجویان و کاربران گرامی معرفی می گردد.

چکیده تحقیق پایان نامه طراحی مجموعه مسکونی با تاکید بر تقویت روحیه جمعی ساکنین :

بیشتر نظرات و پیش بینی ها درباره ی انفجار جمعیت، مربوط به عوامل اقتصادی ، خاصه کمبود مواد غذایی و تمام شدن منابع طبیعی است. اما خطری دیگر و بزرگتر نیز موجود است و آن خطر « خلق آثار نازیبا » است. برخی ممکن است این نکته را کم اهمیت و غیر جدی بگیرند، اما براستی چنین نیست. سلامت آدمی، بستگی به تاثیرات کالبدی، عصبی و احساسی او نسبت به محیط دارد.

واژه « با هم بودن » و مفهوم آن را ممکن است زیاد جدی نگیریم، اما جدایی روزافزون آدمیان از یکدیگر و سایر مظاهر حیات در این سیاره، مساله ای بس جدی است.

در مجتمع های مسکونی امروز، به تغییرات مهمی که در روابط افراد ایجاد شده است، توجهی نمی شود و ساکنین اعم از مرد، زن و یا کودک، نه می توان گفت که با یکدیگرند و نه کاملا از هم جدا و هدف تحقیق این رساله این است که شیوه های تقویت روحیه ی جمعی در ساکنان مجتمع های مسکونی را بررسی کند و به تمهیدات معمارانه آن جهت حل مساله دست یابد.

برای این منظور، ابتدا نحوه ی ایجاد روحیه و سرزندگی در فرد و سپس در جمع مورد بررسی قرار می گیرد و چون معماری، هنری است که ابزار آن محیط کالبدی می باشد ، یکی از مهم ترین راه حلها جهت رسیدن به این مقصود می تواند افزایش کیفیت محیط زندگی باشد که متاسفانه در اغلب مجتمع های زیستی بطور عام و مجتمع های مسکونی بطور خاص، مورد غفلت و بی توجهی قرار می گیرد.

جماعتی که دارای افراد با روحیه مثبت و سرزنده باشد، به احتمال زیاد دارای فعالیتهای جمعی و روحیه ی اجتماعی نیز خواهد بود. بتابراین هرچند به روش های ایجاد روحیه ی جمعی در افراد نیز پرداخته می شود اما بیش از آنکه به نحوه ی ایجاد محیطی مطلوب و با کیفیت برای ایجاد روحیه ای شاداب در افراد و محیطی سرزنده توجه خواهد شد که از فواید افزایش کیفیت محیط ، در درجه اول بهبود روحیه ی فردی و در مرحله ی بعد ، تقویت روحیه ی جمعی افراد خواهد بود.

به عبارت دیگر سوال اصلی طرح این است :

« چگونه می توان با افزایش کیفیت محیط ، موجب ایجاد نشاط ، شادابی و آسایش در افراد و نیز تقویت روحیه ی جمعی در ساکنان مجموعه های مسکونی گردید. »

واژه‌های کلیدی:

با هم بودن – مجتمع مسکونی – روحیه – سرزندگی – نشاط – آسایش – تقویت روحیه ی جمعی

ضرورت مساله

 «در شرايط کشور ما، ميزان توليد و عرضه کمي مسکن، کمتر از تقاضاي آن است، زيرا رشد سريع جمعيت و گسترش مراکز زيست و کانون هاي شهري، بيش از امکانات ساخت و ساز مسکن است. در نتيجه همواره در قشر بندي اجتماعي، خانواده هاي کم در آمد و محروم در رسيدن به فضاي مسکوني خود در تنگناي بيشتري قرار مي گيرند.»

ضمن اينکه در شرايط کنوني ايران، مساله مسکن و کمبود آن ديگر مختص به طبقات پايين و کم درآمد جامعه نمي شود بلکه طيف وسيعي از طبقات متوسط و متوسط به بالا نظيرکارمندان دولت، فرهنگيان، کسبه و … نيز با اين مشکل مواجه اند و به عبارت ديگر مسکن در ايران تبديل به يک مساله فراگير و همگاني شده است که حل اين معضل حداقل در کوتاه مدت و ميان مدت با توجه به روند کنوني افزايش جمعيت شهرنشين غير ممکن مي نمايد. توجه به اين مساله ضروري است که با اين که رشد جمعيت ظاهراً تحت کنترل در آمده و به رقم 2/1 درصد رسيده است. اما جمعيت جوان زيادي که حاصل همان رشد سريع جمعيت در سال هاي پس از انقلاب هستند، حال خود در محدوده سني 25-20 سال قرار گرفته اند و به عبارت ديگر در سنين ازدواج و تشکيل خانواده قرار دارند، که با ازدواج اين قشر عظيم (حتي با در نظر گرفتن اين مطلب که هر زوج تنها داراي يک فرزند شوند)، بار ديگر نرخ رشد جمعيت افزايش مي يابد و اهميت مساله مسکن دوچندان مي شود، چراکه با ازدواج اين تعداد ، ميزان نياز به مسکن در طي چند سال با روندي تصاعدي افزايش مي يابد.

ديگر مساله کيفيت مسکن، مختص طبقه کم در آمد نخواهد بود، بلکه شامل عده زيادي از جوانان مي گردد که با توجه به آمار تحصيل و اشتغال، تعداد زيادي از آنان دانشجو و يا فارغ التحصيل مي باشند. (حداقل ديپلم) که اکثراً داراي توانايي مالي چنداني هم نمي باشند اما توقع و سطح انتظار آنها از مفهوم مسکن و کيفيت مسکن بسيار بالاتر از تعريف اقشار کم در آمد نظير کارگران مي باشد که لزوم توجه به اين توقعات درست و منطقي، ضروري به نظر مي رسد.

هرچند قصد مقايسه طبقاتي ميان اقشار مختلف را نداريم، چراکه بايد مسکن مناسب در اختيار تمامي افراد قرار گيرد، ولي قشر جوان جامعه که اغلب در سال هاي انقلاب و پس از آن متولد شده اند، توقعات و انتظارات ديگري دارند که بايد به نحوي مناسب به آن پاسخ داده شود.

اوضاع مسکن در ايران خصوصا از لحاظ کيفي (هرچند به لحاظ کمي نيز هنوز کمبودهاي بسياري وجود دارد) درحال حاضر نيز مناسب نمي باشد، بنابراين پيش بيني وضعيت آتي مسکن با توجه به رشد تصاعدي جمعيت جوان و ازدواج اين قشر، در صورت ادامه سياستهاي کنوني، چندان دشوار به نظر نمي رسد. هرچند که اختصاص تمام منابع و امکانات کشوري به امر مسکن مي تواند خود موجب ايجاد مشکلات ديگري در ساير عرصه هاي توسعه گردد.

چنانکه نخست وزير کوبا در سمينار بين منطقه اي جنبه هاي اجتماعي مسکن که در سال 1975 در «هلت» دانمارک برگزار شد، مي گويد: «مجموع کمبود مسکن در کشورهاي عقب مانده به اندازه اي است که اگر اين کشورها، امکانات خود را وقف احداث واحدهاي مسکوني نمايند، از ديگر برنامه هاي توسعه باز مي مانند و چنانچه به ساير برنامه هاي توسعه بپردازند، قادر به تهيه واحدهاي مسکوني مورد نياز نخواهند بود. بر اساس تجزيه کوبا، در تدوين سياست ملي مسکن ، ايجاد توازن بين اين دو مساله، يعني رفع نيازمندي هاي مربوط به مسکن و توسعه، حايز اهميت فراواني است.

مسکن کنوني در ايران، در اغلب موارد با شرايط روحي، رواني، اجتماعي و فرهنگي افراد انطباق نداشته و از حداقل استانداردها برخوردار است و غالباً افراد به صرف اجبار و اينکه راه حل ديگر ندارند، در آن سکني مي گزينند و عملاً مجبور به زندگي در يک محيط بي روح همراه با اعمال شاقه مي شوند و تا  دوره اي که از وضعيت مالي مناسبي برخوردار شوند و قادر به تهيه مسکن مطلوب و مطابق با ويژگي هاي خانوادگي و فردي خود گردند، مجبور به تمل وضعيت جديد خواهند بود که معمولاً اين دوره، با توجه به شرايط اقتصادي جامعه، در بهترين شرايط از 10-5 سال کمتر نخواهد بود و گاهي هم به علت فقدان توانيايي خانوار در خريد مسکن مطابق ميل و سليقه خود، مجبور به سکونت دايمي در اين وضعيت خواهند گرديد.

توجه به آني مساله وقتي دو چندان مي شود که بدانيم در اصل 21 قانون اساس جمهوري اسلامي ايران آمده است: «دسترسي به مسکن مناسب ، حق هر خانواده ايراني است.»

يعني مسکن در اين جا به يکي از هدف هاي مهم اجتماعي به شمار مي رود و به همين علت، اهميت مسکن و لزوم بررسي و فراهم نمودن زمينه هاي دسترسي به آن از مواردي است که دولت در برنامه هاي خود و در  ارتباط با اهداف اجتماعي منعکس ساخته و جايگاه ويژه اي به آنان اختصاص داده است، اما ظاهراً اين مساله تنها در حد برنامه باقي مانده است و به مرحله اجرا و تحقق کامل اهداف نرسيده است. چراکه گذشت زمان مشخص مي کند که در زمينه مسکن، حداقل از لحاظ کيفي، موفقيت چنداني به دست نيامده است، هرچند در زمينه کمي هم اين مساله جنبه مشهودي دارد و همواره اين سوال مطرح است که:

«آيا به راستي قوطي کبريت هايي که در حال حاضر در اختيار قشر عظيمي از افراد جامعه و عموماً جوانان قرار مي گيرند، مسکن ناميده مي شوند؟»

«در بحث از مسکن حداقل، همواره خانواده هاي کم درآمد و نوع مسکن قابل دسترسي به براي آنها مطرح مي شود. (توجه به اين نکته ضروري است که موضوع اين رساله، مسکن داراي کيفيت زيستي مناسب است و نه مسکن حداقل)  نزديک به يک سوم از خانوارهاي شهري جهان سوم در سکونتگاه هايي مانند زاغه، آلونک يا مسکن فاقد استانداردهاي لازم زندگي مي کنند. ارزان ترين خانه با ساده ترين طرح، از قدرت مالي حداقل يک سوم خانوارهاي شهري کشورهاي در حال رشد خارج است. بنابراين توان مالي خانوار در ميزان دسترسي به مسکن به عنوان يک عامل تعيين کننده واجد اهميت زياد است.»

اما مي توان در اين راه به کمک هاي دولتي و مشارکت بخش خصوصي، امکانات بانکي و سازمان هاي اقتصادي کشوري و ره يافت هاي اقتصادي که توسط اقتصاددانان و خبرگان اقتصادي مطرح مي شود نيز توجه داشت و با برنامه ريزي دقيق وجهت دهي صحيح پتانسيل و امکانات بالقوه کشوري، بتوان مسکن را براي خانوارهاي کم درآمد (طبق بحث گذشته، اين مساله اکنون جنبه اي عمومي يافته و فراتر از قشر کم در آمد مطرح مي گردد) ازحالت «مسکن حداقل» به «مسکن مطلوب» تغيير داد. چراکه اين افراد نيز انسان اند و درجزء به جامعه انساني کشوري و در کل به جامعه جهاني بشريت تعلق دارند و بنابر اين حق دارند که به عنوان يک انسان از شرايط زيست مطلوب برخوردار شوند و نه از شرايط حداقل، چون که «تامين مسکن حداقل، فرايندي است که طي آن حتي کم در آن کم در آمد ترين خانوارها نيز قادر باشند که به يک سکونتگاه و خدمات سکونتي مورد نياز خود، درحد امکانات مالي خانوار دسترسي پيدا کنند.»

«يعني آستانه و حدي که در آن هر خانوار، حد اقل نيازهاي سکونتي خودرا با توان مالي خود برطرف سازد. بنابراين سکونت با توان مالي به صورت جدي پيوند مي خورد و مسکن مطلوب با درآمد خانوار مربوط مي شود. به عبارت ديگر وظيفه مهم تامين منابع مالي مسکن، به طورعمده برعهده خانوار واقع مي شود، آن هم خانواري که عمدتاً توانايي تامين مايحتاج اوليه زندگي از قبیل غذا و پوشاک را به طور مناسب ندارد.»

بنابراين راهکاري جديد در زمينه اقتصادي ضروري به نظر مي رسد که به لحاظ موضوع رساله ، پرداختن به اين مطلب مقدور نمي باشد و با توجه به مطالب گفته شده، مي طلبد که گروهي متشکل از اقتصاددانان، معماران، جامعه شناسان، مردم شناسان، روان شناسان، شهرسازان، متخصصان آمار و علوم اجتماعي و … و ساير گروه هاي مرتبط با امر مسکن (هرچند تخصص هاي فرعي) گرد هم آيند و براي حل اين معضل و در جهت تامين منابع مالي مسکن، به طور عمده بر عهده خانوار واقع مي شود، آن هم خانواري که عمدتاً توانايي تامين مايحتاج اوليه زندگي ار قبيل غذا و پوشاک را به طور مناسب ندارد.»

مسلم است که انجام اين کار، بافعاليت هاي گسترده اي پيوند مي خورد که ممکن است داراي نتايج آني در کوتاه مدت نباشد. ولي اميد است که بتوان با توجه بيشتر به اين مساله مهم، قدمي هرچند کوچک در جهت تحقق اين امر برداشته شود و تدوين اين پايان نامه نيز در راستاي، تحقق اين هدف صورت پذيرد.

1          ‌ فصل اول  مقدمه  1

1‌.1‌       طرح مساله  1

1‌.2‌      ضرورت مساله  2

1‌.3‌      اهداف تحقيق  6

1‌.4‌      روند تحقيق  8

2          فصل دوم مطالعات نظری  11

2‌.1‌      مسکن  12

2‌.1‌.1‌   مفهوم مسکن  12

2‌.1‌.2‌   تعريف سازمان بهداشت جهاني مسکن  13

2‌.2‌      اهداف کلي مسکن در کشورهاي جهان سوم  14

2‌.2‌.1‌   اهداف کمي: 14

2‌.2‌.2‌   اهداف کيفي: 14

2‌.2‌.3‌   اصلاح و بهبود تاسيسات زير بنايي اجتماعي: 14

2‌.2‌.4‌   هدف هاي فيزيکي زير بنايي: 14

2‌.2‌.5‌   اصلاح محيط زيست: 14

2‌.3‌      مسكن مدرن  15

2‌.4‌      خانواده 17

2‌.5‌      عوامل موثر در بررسي وضعيت مسکن  19

2‌.5‌.1‌.1‌         استفاده کنندگان  19

2‌.5‌.1‌.2‌         فعاليت ها 19

2‌.5‌.1‌.3‌         پيامدها 19

2‌.6‌      پيامدهاي فرايند انتخاب مسکن براي ساکنين  20

2‌.7‌      اهداف کلي اجتماعي مسکن  20

2‌.8‌      بررسي ابعاد کمي نياز مسکن – شاخصاي کمي  21

2‌.9‌      بررسي ابعاد کيفي نياز مسکن  22

2‌.10‌    جنبه هاي پوياي مسکن  24

2‌.11‌    مسکن چيست؟ 25

2‌.11‌.1‌ عوامل موثر بر بهبود کيفيت زندگي  26

2‌.11‌.2‌ نيازهاي اساسي زيستي: 26

2‌.11‌.3‌ نيازهاي اقتصادي: 26

2‌.11‌.4‌ نيازهاي اجتماعي: 26

2‌.12‌    اهداف کلي اجتماعي در سياست هاي مسکن  27

2‌.12‌.1‌ سرپناه: 27

2‌.12‌.2‌ زندگي خانواده: 27

2‌.12‌.3‌ احساس افتخار در واحد مسکوني خانوادگي و احساس انطباق با آن: 28

2‌.12‌.4‌ ثبات اقتصادي: 28

2‌.12‌.5‌ مسکن به منزله نوعي سرمايه گذاري: 28

2‌.12‌.6‌ مشارکت خانواده در زندگي اجتماعي: 28

2‌.12‌.7‌ دسترسي به تسهيلات عمومي: 29

2‌.13‌    رابطه همسايگي  29

2‌.14‌    استانداردهاي مسکن با توجه به شرايط متفاوت   31

2‌.15‌    شهر و مسكن  42

2‌.15‌.1‌ عوامل ارزشيابي معماري  42

2‌.15‌.1‌.1‌       محيط: 42

2‌.15‌.1‌.2‌       مردم: 43

2‌.15‌.1‌.3‌       امکانات: 43

2‌.15‌.1‌.4‌       نظم فضايي: 44

2‌.15‌.1‌.5‌       کيفيات هنري و بصري: 44

2‌.15‌.2‌ تغييرات سريع فرهنگ ومحيط   45

2‌.15‌.2‌.1‌        مکان هاي جمعي در جوامع متمدن  46

2‌.15‌.2‌.2‌       قلمرو در معماري  47

2‌.15‌.2‌.3‌       انسان ، موجودي اجتماعي  47

2‌.15‌.3‌ فقدان کيفيت در شهرها- فقدان ارتباط انساني  48

2‌.15‌.3‌.1‌       مقياس انسانی  48

2‌.15‌.3‌.2‌       آسيب نامريي  48

2‌.15‌.3‌.3‌       فضاي زيست محيطي شهرها 49

2‌.15‌.3‌.4‌       آلودگي صوتي  49

2‌.15‌.3‌.5‌       سر و صدا 50

2‌.15‌.3‌.6‌       توازن از دست رفته  51

2‌.15‌.3‌.7‌       کم شدن ارتباط انسان ها 52

2‌.15‌.3‌.8‌       نيازهاي جمعي  53

2‌.15‌.3‌.9‌       تنهایی انسان عصرجدید  53

2‌.15‌.4‌ فضاهاي عمومي  57

2‌.15‌.4‌.1‌       فعاليت هاي ضروري يا اجباري: 57

2‌.15‌.4‌.2‌       فعاليت هاي اختياري: 57

2‌.15‌.4‌.3‌       فعاليتهاي اجتماعي: 57

2‌.15‌.5‌ تقويت روحيه جمعي و زندگي اجتماعي  58

2‌.15‌.5‌.1‌       اصول طراحي فضاهاي شهري (براي تسهيل برخورد اجتماعي افراد) 59

2‌.15‌.6‌ ايجاد حس تشخس و حمايت از مناعت طبع افراد: 61

3          فصل سوم تحلیل  72

3‌.1‌      گردآوري و تدقيق نهايي اهداف   72

3‌.1‌.1‌   تعريف موضوع  72

3‌.1‌.2‌   تلفيق  75

3‌.2‌      مباني طراحي معماري پروژه 76

3‌.3‌      بر نامه ريزي كالبدي فضايي  80

3‌.4‌      برنامه ريزي فيزيكي طرح  81

3‌.5‌      جمع بندي  91

4          فصل چهارم پیشنهاد در روند طراحی  92

5          فصل پنجم ارائه طراحی  124

منابع و مراجع  136

شکل ‏2‑1 سرپناه 12

شکل ‏2‑2  تراکم در مسکن مدرن  16

شکل ‏2‑3  پیوند بین زندگی خانواده ومحیط   25

شکل ‏2‑4  دسترسی به مکانها 29

شکل ‏2‑5  کاهش شکاف در بافت اجتماعی  30

شکل ‏2‑6   مکان های جمعی درجوامع متمدن  46

شکل ‏2‑7  حدود مختلف قلمرو 47

شکل ‏2‑8  خانه در گذشته  50

شکل ‏2‑9  تنوع در زندگی  51

شکل ‏2‑10  تنهایی انسان  53

شکل ‏2‑11  محصوریت   55

شکل ‏2‑12  محیط مصنوعی  56

شکل ‏2‑13  تسهيل استفاده مرتب   60

شکل ‏2‑14  هماهنگی بین درون و بیرون  62

شکل ‏2‑15  هماهنگی بین سرپتاه، کشش وجذب   63

شکل ‏2‑16 فضای پویا 64

شکل ‏2‑17  برانگيختن حس كنجكاوي و كاوش   67

شکل ‏2‑18  هماهنگی بنا با راه دسترسی  69

شکل ‏3‑1  سایت پلان  87

شکل ‏4‑1  ساختار فضایی  93

شکل ‏4‑2  ساختار سازه 93

شکل ‏4‑3  ساختار محصور کننده 94

شکل ‏4‑4  مسیر های حرکتی  96

شکل ‏4‑5  ارتباط از طریق فضای مرکزی  97

شکل ‏4‑6   مقیاس انسلنی  99

شکل ‏4‑7  نما بعنوان فضای عمومی  100

شکل ‏4‑8  نما بعنوان فضای عمومی  101

شکل ‏4‑9  اشراف به فضای اطراف   101

شکل ‏4‑10  آستانه ورودی  102

شکل ‏4‑11  نمونه تو نشستگی ها 103

شکل ‏4‑12  ساخت بالکن ها سراسری  104

شکل ‏4‑13  پلکانهای خارج بنا 105

شکل ‏4‑14  گذرگاههای ورودی سرپوشیده 105

شکل ‏4‑15  گذرگاههای ورودی سرپوشیده 106

شکل ‏4‑16  فضاهای ارزشمند  106

شکل ‏4‑17   فضای محصور 107

شکل ‏4‑18  ایجاد فضایی برای با هم جوشیدن  108

شکل ‏4‑19   ایجاد  فضاهای مکس    110

شکل ‏4‑20  ایجاد زیبایی و فضای سبز 110

شکل ‏4‑21  رعایت سلسله مراتب   111

شکل ‏4‑22  استفاده از پنجره  جهت گشودگی در نما 112

شکل ‏4‑23  فضای وسیع و خوش منظره ی مرکزی  113

شکل ‏4‑24   استفاده متنوع از مصالح  115

شکل ‏4‑25  تنوع فضایی با رعایت سلسله مراتب   115

شکل ‏4‑26  تفکیک با رعایت سلسله مراتب   116

شکل ‏4‑27  وجود تراس مشترک در مقطع  120

شکل ‏4‑28  فضای جمعی بین واحدها در پلان  120

شکل ‏4‑29  فضای جمعی بین واحدها در مقطع  121

جدول ‏2‑1  گزینش شاخص های اجتماعی  35

جدول ‏2‑2  شاخص های اجتماعی بهداشت   37

جدول ‏3‑1 خصلتهای رفتاری و عملکردی فضا 77

جدول ‏3‑2  برنامه ریزی کلی فضاهای داخل مجموعه  81

راهنمای خرید و دانلود فایل

برای پرداخت، از کلیه کارتهای عضو شتاب میتوانید استفاده نمائید.

بعد از پرداخت آنلاین لینک دانلود فعال و نمایش داده میشود ، همچنین یک نسخه از فایل همان لحظه به ایمیل شما ارسال میگردد.

در صورت بروز  هر مشکلی،میتوانید از طریق تماس با ما  پیغام بگذارید و یا در تلگرام با ما در تماس باشید، تا مشکل مورد بررسی قرار گیرد. دیجی لود متعهد میشود که هر طور شده فایل خریداری شده ، به دست شما خواهد رسید.

برای دانلود فابل روی دکمه خرید و دانلود  کلیک نمایید.