بررسي تنوع ژنتيكي ژنوتيپ‌هاي فلفل (Capsicum annuum.L)با استفاده از صفات مورفولوژيکی در شهرستان ارومیه : پایان نامه ارشد مهندسی کشاورزی علوم باغبانی

کشور عزیزمان ایران با توجه به تنوع اقلیم ، آب و هوای مطبوع و اراضی وسیعی که در اختیار دارد در صورت مدیریت در عرصه کشاورزی میتواند یکی از قطب های بلامنازع کشاورزی دنیا باشد و با پرورش دانش آموختگان خبره در گرایش های مختلف رشته کشاورزی میتوان به این مهم نایل آمد.دیجی لود در ادامه به معرفی پایان نامه های کارشناسی ارشد رشته کشاورزی میپردازد. پایان نامه حاضر با عنوان” بررسي تنوع ژنتيكي ژنوتيپ‌هاي فلفل (Capsicum annuum.L)با استفاده از صفات مورفولوژيکی در شهرستان ارومیه ” با گرایش علوم باغبانی – مهندسی تولیدات گیاهی-گرایش اصلاح گیاهان باغبانی و با فرمت Word (قابل ویرایش) تقدیم شما دانشجویان عزیز میگردد.

چکیده پایان نامه بررسي تنوع ژنتيكي ژنوتيپ‌هاي فلفل (Capsicum annuum.L)با استفاده از صفات مورفولوژيکی در شهرستان ارومیه:

فلفل با نام علمی (L. Capsicum annuum) Pepper، از جمله مهم‌ترین سبزیجات به شمار می‌رود که علاوه بر مصارف غذایی، دارای مصارف دارویی نیز میباشد. آزمايش حاضر به منظور بررسی تنوع مورفولوژیکی و تعیین خصوصیات 42 ژنوتیپ فلفل با استفاده از صفات مورفولوژيكي در مرکز تحقیقات آذربایجان غربی انجام شد. تجزیه واریانس دادهها بر اساس طرح لاتیس مستطیل 6*7 در 6 تکرار با استفاده از نرم‌افزارهای SAS، SPSS و MINITAB انجام گرفت.

نتایج حاصل از تجزیه واریانس دادهها برای ویژگی‌های مورفولوژیکی نشان داد که بین ژنوتیپهای مورد مطالعه، در سطح احتمال 1% اختلاف‏‏‏ معنیداری وجود داشت. برخي از صفات مانند طول ساقه، ضخامت دیواره میوه، فتوسنتز و ارتفاع گیاه دارای ضريب تغييرات بالا در بين ژنوتیپ‌ها می‌باشند. بیشترین میزان وراثتپذیری مربوط به طول میوه، عرض میوه، ضخامت دیواره میوه، طول دم میوه، وزن تر و خشک میوه و عملکرد بود و کمترین مقدار وراثتپذیری به فتوسنتز خالص، ارتفاع گیاه و پهنای چتر میوه اختصاص داشت.

در بررسي همبستگي صفات كمي، بیش‌ترین همبستگی بین وزن تر میوه با وزن خشک میوه (**958/r=)، و وزن تر میوه با ضخامت دیواره میوه **834/r=)، به دست آمد. بر اساس نتایج تجزیه به مؤلفه‌های اصلی، حدود 95 درصد از واریانس کل در بین ژنوتیپها توسط 10 مؤلفه اول توجیه شد. گروه‌بندی صفات مورفولوژیک 42 ژنوتیپ فلفل، با استفاده از تجزیه خوشه‌ای نشان داد نمودار دندوگرام به 3 خوشه و هر خوشه به 3 زیر خوشه تقسیم شده است. ژنوتیپهای ارومیه، لردگان و اورفای ترکیه در تجزیه خوشهای دارای عملکرد بیشتری نسبت به بقیه ژنوتیپها بودند. نتایج تجزیه علیت ویژگی‌های مورفولوژیکی نشان داد که وزن خشک تأثیر مستقیم و مثبت بالایی در عملکرد دارد.

به طور کلی نتایج بدست آمده از این پژوهش بیانگر وجود اختلاف و تنوع بین ژنوتیپهای مورد ارزیابی از لحاظ ویژگی‌های مورد بررسی بود که کار گزینش ژنوتیپهای برتر از این طریق را بهبود می‌بخشد. این امر بر قابل‌دسترس بودن این منابع ژنتیکی برای برنامه‌های اصلاحی آینده، گروه‌‌بندي و تفكيك ژنوتيپ‌هاي فلفل نيز، کمک مینماید.

مقدمه وکلیات پایان نامه بررسي تنوع ژنتيكي ژنوتيپ‌هاي فلفل (Capsicum annuum.L)با استفاده از صفات مورفولوژيکی در شهرستان ارومیه:

فلفل یک گياه با ارزش از خانواده Solanaceae است که تنوع وسيعي از نظر شكل ميوه و تندي دارد و بر اساس شرايط آب و هوايي ممكن است یک ساله يا چند ساله باشد يعني در صورت وجود سرما به صورت گياه یک ساله رشد ميکند (بکینقام و سیمور، 1984). فلفل در بيشتر كشورهاي دنيا كشت می‌شود و ميزان مصرف آن براي استفاده‎هاي ادويه‎اي و به عنوان سبزي از سال 199۴ تا به امروز بيش از 21% افزايش داشته است (بوسلند و وتاوا، 1999).
اهمیت این گیاه بر اساس خاصیت اشتهاآور، هضم غذا، مقدار کاروتن و به ویژه ویتامین ث آن است. مقدار ویتامین ث در میوه‌های نارس 60 تا 70 و در رسیده بین 120 تا 140 میلیگرم در 100 گرم میوه تازه است، کاروتن و ویتامین ث این گیاه در تنظیم فشارخون موثرند. نیاز بدن انسان به ویتامین ث یک نیاز ضروری می‌باشد و نیاز ویتامین ث انسان بالغ، روزانه 45 تا 80 میلی‌گرم می‌باشد و حدود 60 درصد این ویتامین از طریق مصرف سبزی و میوه تأمین می‌گردد (پیوست، 1388).
تعيين ميزان تنوع ژنتيكي موجود در ژنوتیپ، گام اساسي و مهمي در انتخاب صحيح والدين براي ادامه برنامه هاي اصلاحي در نسلهاي بعدي خواهد بود. در بيشتر مواقع لازم است قبل از انتخاب براي صفت خاصي، آن را به اجزاء ديگري تقسيم نمود و اين اجزاء از نظر نحوه توارث پذيري مورد تجزيه و تحليل قرار گيرند. از آنجا كه همواره عملكرد يكي از مهم‌ترین اهداف اصلاحي است، تشخيص اينكه كدام متغير، بیش‌ترین عامل مؤثر بر تنوع عملكرد ارقام مختلف است، بدون شك كار برنامه‌های اصلاحي و انتخاب نتایج را آسان تر خواهد ساخت (اسکوئن و براوون، 1991).
تنوع ژنتيکي در بحث اصلاح گياهان حائز اهميت است و لازمه بروز هر نوع تغيير در ساختار ژنتيکي گياهان، وجود تنوع، اطلاع داشتن از سطح و نوع تنوع موجود در ژرم پلاسم است تا بتوان از اين تنوع، با توجه به اهداف اصلاحي مورد نظر بهره برد (وجدانی، 1993).
در زمينه بررسي تنوع ژنتيکي، نشانگرهاي مورفولوژيکي از اين نظر که هزينه انجام پايين دارند و نياز به تکنيک‎هاي مولکولي يا بيوشيميايي خاصي ندارند، مورد توجه هستند و کمک شاياني به تحقيقات اصلاحي مي‎کنند (فارسی و ذولعلی، 2003). تحقيقات متعددي براي ارزيابي تنوع ژنتيكي با استفاده از صفات مورفولوژیکی انجام شده است (گلتا و همکاران، 2005).
تنوع ژنتیکی، تنوع قابل توارث درون و بین جمعیت‌های موجودات زنده را بیان می‌کند (براوون، 1983). انتخاب خصوصیات مطلوب در گیاهان و بهبود آن‌ها برای صفات مورد نظر مستلزم وجود تنوع ژنتیکی کافی درون جمعیت‌ها و یا بین آن‌ها است. از طرفی استفاده از تنوع ژنتیکی درون یک جمعیت می‌تواند به عنوان راهکاری مناسب برای مقابله با آسیب‌پذیری ژنتیکی در گیاهان به کار رود، بنابراین، حفظ و یا ایجاد تنوع ژنتیکی برای رفاه حال و آینده‌ی انسان ضروری است (کاننبرگ فالک، 1995). معمولاً تنوع ژنتیکی گیاهان در زمان و مکان تغییر می‌کند (اسکوئن و براوون،1991).
تنوع ژنتیکی در گیاهان زراعی پیش‌نیاز برنامه‌های اصلاح نباتات و از اجزای مهم پایداری نظامهای بیولوژیکی می‌باشد (سینگ و لبانا ، 1990). آگاهی از تنوع ژنتیکی در گونه های گیاهی برای انتخاب والدین در راستای حصول هیبریدهای مناسب و پیش‌بینی بنیه هیبریدها به ویژه در گیاهانی که هیبرید آن‌ها ارزش تجاری دارد، مهم است (محمدی و پرسانا ، 2003). ارزیابی تنوع ژنتیکی و اطلاع از شباهتهای ژنتیکی بین ژنوتیپ‌ها باعث سازمان‌دهی موثر مجموعههاي ژرم پلاسمی و افزایش بهره وری از آن‌ها در راستاي بهبود ژنتيكي گياهان می‌گردد (جلتا و همکاران ، 2005(.
تا همین اواخر ایجاد محصولات بومی، یک ترکیب ضروری و پویای تنوع زیستی کشاورزی بودند که تنها به عنوان منبع صفاتی که می‌تواند در برنامه های علمی اصلاحی و بهبود بهره وری ارقام جدید مورد استفاده قرار گیرند ارزشمند شمرده می شدند. مقایسه نشانگرهای مولکولی، همانند ریخت‌شناسی گل و میوه در فلفل ساده‌ترین روش برای بررسی و کشف ژنوتیپ‌ها و تشخیص تنوع ژنتیکی است. هرچند آنالیز با نشانگرهای مولکولی همانند دی ان آ به وسیله بزرگ بودن تعداد و عدم تأثیر از شرایط محیطی، قابلیت تولید مجدد و بالا سودمندتر میباشد بنابراین هدف از تجزیه مورفولوژیکی برای تعیین شباهت بین ژنوتیپها می‌باشد (بالستر و ویسنت، 1998). به همین منظور نشانگرهای مولکولی در کامل کردن خصوصیات مورفولوژیکی برای تعیین تنوع ژنتیکی قابل‌استفاده می‌باشند. همچنین با دسترس داشتن به مراکز تنوع و تغییرات ژنتیکی، برای بهبود و اصلاح محصولات اغلب قابل ‌استفاده می‌باشند (گیلبرت و همکاران، 1999).
حفظ ژرمپلاسم گیاهان از اولین وظایف هر دستگاه تحقیقاتی است. ذخایر ارزشمند ژنتیکی می‌تواند به عنوان ابزار مهمی در اصلاح نباتات مورد استفاده اصلاحگران قرار گیرد. علاوه بر حفظ ژرمپلاسم داخلی، استفاده و معرفی ژرمپلاسم خارجی می‌تواند برای کارهای اصلاحی و استفاده از تنوع ژنتیکی موجود، در آینده مورد استفاده قرار گرفته و حائز اهمیت باشد.
تنوع آب و هوايي بالا در ايران، كشورمان را به عنوان يكي از مراكز مهم انتشار و پراكنش بسياري از گونه هاي گياهي قرار داده است. بنابراين برنامه ريزي صحيح به منظور شناسايي دقيق ذخاير توارثي ملي و طبقهبندي آن‌ها بايستي از جمله اولويتهاي اساسي باشد كه در سياستهاي كشاورزي كشور در نظر گرفته ميشود.
از آن جا كه افزایش عملكرد همواره از مهمترين اهداف برنامههای اصلاحي در فلفل است، تجزيه عليت عملكرد و تعيين مقادير معنيدار واريانس اجزاء عملكرد مشخص خواهد كرد که كدام روش اصلاحي مي‌تواند موفقيت آميز باشد. تشخيص اينكه كدام متغير، مهمترین عامل مؤثر بر عملكرد ارقام مختلف است، بدون شك كار پروسههاي اصلاحي و گزینش نتایج را آسانتر خواهد ساخت.
اهداف پژوهش
بررسی تنوع ژنتیکی و روابط ژنتیکی در بین ژنوتیپ‌های فلفلهای بومی ایران
تجزيه عليت عملكرد، تعيين ضرايب همبستگي و تعيين اثرات مستقيم و غیرمستقیم صفات بر عملكرد
بررسی کارایی خصوصیات مورفولوژیکی در متمایز کردن ژنوتیپ‌های فلفل
فرضیه
بین صفات مورفولوژیکی و عملکرد اختلاف وجود ندارد.
تنوع ژنتیکی بین ژنوتیپ‌های مختلف فلفل وجود ندارد.
بین صفات اندازه‌گیری شده هیچ رابطه‌ای وجود ندارد.
خصوصیات مورفولوژیکی قادر به متمایز کردن ژنوتیپ‌ها و بررسی تنوع ژنتیکی نیستند.

نتیجه‌گیری کلی

نتایج حاصل از تجزیه واریانس دادهها برای ویژگی‌های مورفولوژیکی نشان داد که بین ژنوتیپهای مورد بررسی از نظر کل در سطح احتمال 1% اختلاف معنیداری وجود داشت. بالا بودن ضرایب تغییرات فنوتیپی برای بیشتر صفات و اهمیت آن در گزینش ژنوتیپهای برتر، جمعیت ژنوتیپهای بومی مورد بررسی را می‌تواند به عنوان یک منبع اصلاحی مناسب مطرح سازد. نتایج مقایسه میانگین بیانگر تنوع وسیع برای ویژگی‌های مورد بررسی در ژنوتیپهای مختلف بود. همچنین ویژگی‌های بررسی شده در مقایسه میانگین بسته به نوع ارقام متفاوت بود که اغلب واربته های مورد مطالعه تفاوت معنیداری را نشان دادند.

مقادیر آماره های توصیفی ویژگی‌های مهم مورد مطالعه نشان داد که این صفات برای گزینش و معرفی در مراحل بعد مهم میباشد مقادیر حداقل و حداکثر ویژگی‌های بررسی شده خیلی متنوع بودند همچنین در بررسی آمارههای توصیفی، بیشترین دامنه تغییرات مربوط به ویژگی‌های وزن تر، وزن خشک، ارتفاع گیاه، طول میوه و عملکرد بود و صفات قطر ساقه، طول دم میوه، ضخامت دیواره میوه و فتوسنتز کمترین دامنه تغییرات را به خود اختصاص دادند. به علت وراثت‌پذیری عمومی بالای صفات مورد مطالعه، نتیجهگیری می‌شود که این صفات تحت تأثیر اثرات افزایشی ژن‌ها بوده و گزینش برای صفات مزبور موفقیت‌آمیز خواهد بود.

در این تحقیق وراثت‌پذیری عملكرد در حد متوسط بود که بیانگر تأثیر بیشتر محیط روی این صفت است. و طول میوه ، عرض میوه، ضخامت دیواره میوه، طول دم میوه، وزن تر و خشک میوه دارای میزان وراثتپذیری بیشتری بود که حاکی از تأثیرپذیری کمتر این ویژگیها از عوامل محیطی میباشد. مقادیر ضریب تنوع بیانگر بالاترین ضریب تنوع ژنتیکی برای ویژگی مورد مطالعه بود، میباشد. بیشترین ضریب تنوع فنوتیپی مربوط به عرض میوه و ضخامت دیواره بود. ویژگی‌های پهنای چتر میوه، شاخص اسپد، فتوسنتز، وزن تر و وزن خشک دارای کمترین ضرایب تنوع فنوتیپی و ژنتیکی بود. اختلاف ناچیز موجود بین ضریب تنوع فنوتیپی و ژنوتیپی برای ویژگی‌های مورد مطالعه نشان می‌دهد که بخش عمده تنوع موجود ناشی از تفاوت ژنوتیپی می‌باشد و محیط تأثیر اندکی دارد. هرچه نسبت تنوع ژنوتیپی به فنوتیپی زیاد باشد، بازدهی انتخاب بیش‌تر بوده و بهتر میتوان ژنوتیپهای مطلوب را از نامطلوب تشخیص داد. همبستگیهای معنی‌دار بالا می‌تواند حاکی از نقش مهم این صفات در گزینش غیرمستقیم برای عملکرد باشد در بررسی همبستگی بیشترین ضریب همبستگی را بین عرض میوه و عملکرد عنوان کردند و بالاترین ضرایب همبستگی منفی به ترتیب برای ویژگی‌های پهنای چتر میوه و وزن تر میوه و بین ارتفاع گیاه با وزن تر میوه مشاهده شد. تجزیه به مؤلفه‌های اصلی جهت تعیین نقش هر یک از ویژگیها در تنوع و برای توجیه واریانس بین صفات مورفولوژیکی و ویژگی‌های ژنوتیپ‌های فلفل بکار گرفته شد.

در تجزيه به مؤلفه‌هاي اصلی متغيرهای مورد مطالعه به ده مؤلفه کاهش يافتند. تنوع بالا در ارقام فلفل به تعداد مؤلفه‌های تشکیل‌شده بستگی دارد که در این آزمایش 10 مؤلفه اول که حدود 95 درصد از واریانس کل را توجیه نموده است که این نتیجه به نوبه خود در افزایش سرعت و تکرار آزمایشات، بالا بردن دقت آزمایش و کاهش حجم آزمایش و داده ها موثر واقع می‌شود. گروه بندی نمونه ها به دلیل تعیین شباهتها و فواصل یا خویشاوندی و دوری ژنوتیپ‌ها انجام میپذیرد که با این روش فاصله ژنتیکی میان گروهها مشخص می‌شود. تفاوت بین گروههای تشکیل‌شده ارقام مورد بررسی رانشان میدهد که در این پژوهش 42 ژنوتیپ فلفل در 4 خوشه مجزا و به 13 زیر خوشه بر اساس ویژگی متفاوت تقسیم شدند که از این ویژگی‌های مهم در برنامه‌های اصلاح بهره میبرند. در گروه‌بندي و تفكيك ژنوتيپ‌هاي فلفل شرایط کشت و اقلیم منطقه نیز تا بسزایی داشت.

نتایج آنالیز رگرسیون و تجزیه علیت نیز نشان داد که 8 صفت مورفولوژیکی وارد مدل شدند و از بین این ویژگیها، صفت وزن خشک به تنهایی 64% از تغییرات عملکرد را توجیه نمود. این صفت همچنین در بین ویژگی‌های مورفولوژیکی، در بررسی تجزیه علیت بیانگر تأثیر مستقیم و مثبت بالایی بر عملکرد کل بود.

فهرست مطالب

• چکیده 1
• فصل اول: مقدمه وکلیات   2
• اهداف پژوهش    4
• فرضیه 4
• 1-1- تاریخچه و منشأ فلفل  4
• 1-2- مشخصات گیاه‌شناسی  5
• 1-3- ارزش غذایی و دارویی  7
• 1-4-اهداف و برنامه‌های اصلاحی  8
• 1-5- اهمیت اقتصادی و سطح زیر کشت   8
• 1-6- تولید فلفل در جهان  8
• 1-7- تولید فلفل در ایران  9
• 2-1- بررسي اهمیت تنوع ژنتيکي  12
• 2-1-1- نشانگرهاي مورفولوژیکی (ظاهری) 14
• 2-1-2- نشانگرهاي سيتوژنتيکي  15
• 2-1-3- نشانگرهاي مولکولي  15
• 2-2- تجزیه به مؤلفه‌های اصلی  15
• 2-3- تجزیه خوشه‌ای  16
• 2-4- انواع روش‌های تجزیه خوشه‌ای  17
• 2-4-1- روش مراتبی  17
• 2-4-2- روش تجزیه‌ای  17
• 2-5- ضریب همبستگی  18
• 2-6- تجزیه علّیت   18
• فصل دوم: بررسی و مرور منابع  20
• 2-8- بررسی تنوع ژنتیکی فلفل در ایران  27
• فصل سوم: مواد و روش‌ها 29
• 3-1- موقعیت و مشخصات محل اجرای آزمایش    29
• 3-2- مواد گیاهی فلفل  29
• 3-3- آماده‌سازی زمین و مواد آزمایشی  31
• ج). خزانه و نشاكاري: 31
• د). زمان نشاكاري: 31
• ه). نحوه كاشت نشا: 31
• 3-4- عملیات زراعی  31
• 3-5- صفات مورفولوژيکي  32
• 3-7- روش اندازه‌گیری  33
• 3-6- صفات فیزیولوژیکی: 35
• 3-8- تجزیه و تحلیل‌های آماری  37
• تجزیه واریانس و مقایسه میانگین  37
• اجزای واریانس و ضرایب تغییرات   37
• 3-9- تجزیه به مؤلفه‌های اصلی  37
• 3-10- تجزیه خوشه‌ای  38
• 3-11- تجزیه علّیت ژنتیکی  38
• فصل چهارم: نتایج و بحث   39
• 4-1-1- خصوصیات عادت رشد و عادت شاخه‌دهی  41
• 4-1-2- خصوصیات برگ، ساقه و موقعیت جام گل  41
• 4-2- نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین  43
• 4-3- آماره‌های توصیفی صفات مورد بررسی  49
• 4-4- وراثت‌پذیری  50
• 4-5- همبستگی  52
• 4-6- تجزیه به مؤلفه‌های اصلی  56
• 4-7- تجزیه خوشه‌ای  57
• 4-8- رگرسیون گام به گام 60
• 4-9- تجزیه علّیت ژنتیکی  60
• 4-5- نتیجه‌گیری کلی  63
• 4-11- پیشنهادات   65
• 4-12- منابع  66
•  
• 
  

فهرست جداول

• جدول 1-1- سطح زیر کشت، میزان تولید و متوسط عملکرد فلفل  9
• جدول 3-1- کد و نام ژنوتیپ­های فلفل  30
• جدول 3-2- صفات اندازه‌گیری شده و علامات اختصاری آن‌ها 32
• جدول 3-3- توصیف نامه  صفات بررسی‌شده 36
• جدول 4 –1- صفات توصیفی فلفل  42
• جدول 4-2- تجزیه واریانس ویژگی‌های مورفولوژیکی  45
• جدول 4-3- مقایسه میانگین ویژگی‌های مورفولوژیکی 46
• جدول 4-4- مقادیر آماره­های توصیفی صفات   50
•  جدول 4-5- برآورد اجزای واریانس، ضریب تنوع و توارث­پذیری  52
• جدول 4-6- ضرایب همبستگی بین صفات   55
• جدول 4-7- نتایج مربوط به مؤلفه‌های اصلی  57
• جدول 4-10- نتایج تجزیه علیت با استفاده از رگرسیون گام ‌به ‌گام 62

فهرست شکل‌ها

• شکل 1-1- میزان تولید. 10
• نمودار 1-1- سطح زیر کشت. 10
• نمودار 1-2- عملکرد فلفل . 11
• نمودار 1-3- میزان تولید فلفل. 11
•  شکل 4-1- نمودار دندوگرام. 60
•  شکل 4-2- شکل شماتیک تجزیه علیت. 63

راهنمای خرید و دانلود فایل

برای پرداخت، از کلیه کارتهای عضو شتاب میتوانید استفاده نمائید.

بعد از پرداخت آنلاین لینک دانلود فعال و نمایش داده میشود ، همچنین یک نسخه از فایل همان لحظه به ایمیل شما ارسال میگردد.

در صورت بروز  هر مشکلی،میتوانید از طریق تماس با ما  پیغام بگذارید و یا در تلگرام با ما در تماس باشید، تا شکایت شما مورد بررسی قرار گیرد.

برای دانلود فابل روی دکمه خرید و دانلود  کلیک نمایید.